Od 1 stycznia 2020 roku zaczną obowiązywać przepisy, które wymierzone są w niesolidnych kontrahentów. Chodzi tu o przepisy ustawy z dnia 19 lipca 2019 roku o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, wprowadzających udogodnienia dla wierzycieli i sankcje dla dłużników.
Krótsze terminy płatności za zobowiązania umowne w transakcjach handlowych
Dla strony transakcji handlowych przewidziane zostały krótsze terminy zapłaty równocześnie jednak zasady zostały zróżnicowane w zależności od rodzaju i wielkości kontrahentów. Inaczej ustawa traktuje mikro, małych, średnich i dużych przedsiębiorców oraz podmioty publiczne. Podstawowym jest termin 60 dni od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, chyba że strony w umowie wyraźnie ustalą inaczej i pod warunkiem że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. To dłużnik będzie musiał wykazać, że przedłużenie terminu jest konieczne.
Gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny zapłata winna nastąpić w terminie 30 dni od daty doręczenia faktur (rachunku), zaś w przypadku podmiotów leczniczych 60 dni.
W przypadku, gdy według umowy, termin zapłaty przekracza 120 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku wierzyciel może odstąpić od umowy albo wypowiedzieć umowę.
Sankcje dla dłużników
Dłużnik opóźniający się zapłatą należności obowiązany będzie do podwyższenia podstawy opodatkowania w podatku PIT i CIT o wartość swojego długu.
Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty zostanie uznane za czyn nieuczciwej konkurencji, co skutkuje możliwością dochodzenia przez wierzyciela szeregu roszczeń w tym odszkodowania za doznaną szkodę.
W przypadku nadmiernych opóźnień ze spełnianiem świadczeń pieniężnych (gdy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma płatności niespełnionych albo spełnionych po terminie wynosi co najmniej 2 000 000 złotych) Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów może nakładać kary administracyjne w wysokości do 5% przychodu osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, ale nie więcej niż równowartość 50 000 000 euro. Ustawodawca równocześnie przedstawia całą procedurę kontrolną oraz warunki, w których podmiot może zostać zwolniony z obowiązku zapłat kary pieniężnej. Istotne jest to, że może nadmierne opóźnienie może być stwierdzone także, świadczeń wynikających z umów zawartych przed dniem 01 stycznia 2020 roku.
Przekroczenie terminów płatności rodzi obowiązek zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki
Niezależnie roszczenia odsetkowego wierzyciel może żądać również zapłaty rekompensaty pieniężnej w kwocie od 40 euro do 100 euro w zależności od kwoty opóźnionego świadczenia.
Ulgi i ułatwienia dla wierzycieli
Podatnicy podatków dochodowych od osób fizycznych oraz od osób prawych uzyskają uprawnienia do zmniejszenia podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności. Podobne rozwiązanie istnieje w podatku od towarów i usług (ulga na złe długi). Wierzyciel ma możliwość wystąpienia o zwrot kwoty podatku należnego od zdarzenia gospodarczego (dostawy towaru albo wykonanej usługi), za które nie otrzymał zapłaty.
W przypadku dochodzenia przed sądem należności z transakcji handlowych (odsetek, rekompensaty, kosztów) łatwiej będzie o nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym oraz o zabezpieczenie roszczenia.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie