Poszukuję miejsca „pochówku” – zakopania ciała przez ubeków ś. p. Piotra Polaka.
Zwracam się z prośbą do mieszkańców Hrubieszowa o następujące informacje:
1. Gdzie mieściła się siedziba Urzędu Bezpieczeństwa (UB) w Hrubieszowie w dniu 25 października 1944 r.?
2. Gdzie ubecy w tym czasie zakopywali swoje ofiary?
Kontakt:
Wacław Mucha – tel. 725505171, e-mali: waclawmucha@o2.pl
***
Piotr Polak urodził się 20 lutego 1909 roku w Mszannej, gm. Bukowa, pow. chełmski jako drugie dziecko z dziesięciorga dzieci Andrzeja i Antoniny Polak z domu Grzybowska. Ukończył 7 klas szkoły powszechnej. W latach 1931 – 1936 służył w 2. Pułku Strzelców Konnych w Hrubieszowie, jako podoficer nadterminowy. 4 października 1936 r. zawarł związek małżeński z hrubieszowianką Katarzyną Jakubowicz. Po zakończeniu służby wojskowej w 1936 r. Piotr Polak założył sklep w domu przy ul. Piłsudskiego 56 w Hrubieszowie, który prowadził do 1943 r. 30 lipca 1938 r. urodziła się córka Wanda. 25 grudnia 1939 r. po urodzeniu drugiej córki Marysi zmarła Katarzyna Polak żona Piotra. W marcu 1940 r. zmarła córka Marysia Polak. Piotrowi Polakowi w opiece nad córkami pomagały jego siostry Genowefa i Leokadia.
W 1943 r. Piotr Polak wstąpił do Armii Krajowej i po przysiędze przyjął pseudonim „Sokół”. 30 czerwca 1944 r. po rewizji w domu został aresztowany przez gestapo. Przewieziony został do Włodzimierza Wołyńskiego. Niemcy dołączyli Piotra Polaka do jeńców sowieckich i przewieźli go do Zamościa. Z Zamościa maszerował wraz z jeńcami sowieckimi na piechotę do Krasnegostawu. Z Krasnegostawu przewieziono jeńców na Majdanek. Z Majdanka Niemcy prowadzili jeńców do lasu (może na rozstrzelanie) i gdy lotnictwo sowieckie bombardowało skorzystał z okazji i uciekł. Powrócił do Hrubieszowa do sześcioletniej córki Wandy i siostry Leokadii.
12 października 1944 r. do mieszkania Piotra Polaka przy ul. Piłsudskiego 56 (dzisiaj też ten dom jest przy ul. Piłsudskiego 56) przyszło trzech sowietów „wyzwolicieli” enkawudzistów oraz milicjanci i przeprowadzili rewizję. W czasie rewizji znaleziono gazetki „Wieści” i ulotkę pod tytułem „Polacy”. Piotr Polak został aresztowany w siedzibie UB. Przesłuchany został trzykrotnie w dniu 12 października, 15 października i 23 października 1944 r.
W dniu 25 października 1944 r. Najwyższy Sąd Wojskowy na rozprawie w Hrubieszowie pod przewodnictwem płk. Aleksandra Michniewicza (sowieta w polskim mundurze, który wydał wiele wyroków śmierci na żołnierzy AK, w 1947 r. został odwołany do związku sowieckiego) skazał z art. 86 § 1 K.K.W. Piotra Polaka na karę śmierci za:
– przynależność do tajnej organizacji „Armii Krajowej” i wypełnianie funkcji drużynowego;
– nie zgłoszenie się do Ludowego Wojska Polskiego;
– posiadanie ulotek nawołujących do obalenia polskiej władzy państwowej (P.K.W.N.).
Rozprawa zakończyła się o godz. 13.15wdniu 25 października 1944 r. Na rozprawie przewodniczący pouczył Piotra Polaka o prawie wniesienia prośby o ułaskawienie.
Tego samego dnia – 25 października 1944 r. o godz. 15.40 wyrok został wykonany. Wykonanie wyroku nadzorował prokurator płk Jan Mastalerz (sowiet w polskim mundurze, 1947 r. powrócił do związku sowieckiego), a egzekutorem, który zastrzelił Piotra Polaka był por. Wincenty Podłubny zastępca kierownika Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Hrubieszowie, który później robił karierę w UB, MBP, SB do 1970 r.
Piotr Polak zginął w wieku 35 lat. Nieznane jest miejsce jego „pochówku”.
W listopadzie 1958 r. Wanda Polak, córka Piotra Polaka, prawdopodobnie popełniła samobójstwo.
Cześć Ich Pamięci!
Na zdjęciu: Piotr Polak z żoną Katarzyną i córką Wandą rok 1939.
Wacław Mucha