25 kwietnia 2024

Uroczyste obchody 75. rocznicy wysiedlenia Mircza i okolic

W dniach od 15 do 28 stycznia, w Gminie Mircze obchodzono uroczystości związane z 75. rocznicą wysiedlenia Mircza i okolic.

 

23 stycznia 2018 r., w Gminnym Ośrodku Kultury w Mirczu, odbyło się spotkanie z autorką wystawy pn. „Ocalone z transportów Dzieci Zamojszczyzny” – dr Beatą Kozaczyńską oraz promocja książki „Byliśmy w transportach Dzieci Zamojszczyzny” zorganizowane w ramach obchodów 75. rocznicy wysiedlenia Mircza i okolic.

Obchody rozpoczęły się 15 stycznia 2018 r. Od tego dnia każdy zainteresowany miał możliwość obejrzenia w sali widowiskowej GOK w Mirczu, wystawy dr Beaty Kozaczyńskiej poświęconej tematyce wysiedlenia Dzieci Zamojszczyzny.

W dniu 28 stycznia 2018 r., w Kościele Parafialnym pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Mirczu odbyła się uroczysta Msza Święta w intencji Wysiedlonych z okazji 75. rocznicy wysiedlenia Mircza i okolic, pod przewodnictwem Proboszcza Parafii – ks. Tomasza Giergiela.

Przed rozpoczęciem Mszy, poruszającą część artystyczną zaprezentowały dzieci i młodzież z Publicznej Szkoły Podstawowej im. Bolesława Prusa w Mirczu, pod kierownictwem artystycznym Krystyny Bajerskiej i Ewy Kot. Oprawę muzyczną części artystycznej przygotował Rafał Piwkowski, scenografię – Renata Iwanicka-Soroka.

Podczas mszy oprawę muzyczną sprawowała również Mała Schola „Bosco” działająca przy Parafii, której opiekunem jest Iwona Laszuk.

W uroczystościach uczestniczyła Wójt Gminy Mircze – Marta Małyszek, Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Mirczu – Marianna Sobczuk, Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej im. Bolesława Prusa w Mirczu – Małgorzata Maciejewska, Dyrektor Szkoły Podstawowej im. Batalionów Chłopskich w Kryłowie – Jan Baryła, Sołtysi i Radni, mieszkańcy z terenu Gminy Mircze oraz poczty sztandarowe Światowego Związku Żołnierzy AK – Koło w Mirczu, Związku Kombatantów, Osób Represjonowanych Ziemi Zamojskiej – Koło Gminne w Mirczu, Publicznej Szkoły Podstawowej im. Bolesława Prusa w Mirczu, Gimnazjum im. ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Mirczu, Szkoły Podstawowej im. Batalionów Chłopskich w Kryłowie oraz Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Wiszniowie.

Podczas uroczystości przemówienie okolicznościowe wygłosiła Wójt Gminy Mircze – Marta Małyszek, składając szczególne podziękowania na ręce Pana Jana Szpyrki, Pana Aleksandra Kota oraz nieobecnego podczas uroczystości ustępującego Prezesa Światowego Związku Żołnierzy AK – Koła w Mirczu – Pana Stanisława Kozara, za aktywną i pełną zaangażowania działalność na rzecz środowiska żołnierzy Armii Krajowej w dziele utrwalania pamięci o ludziach i ich czynach w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej, a także nieustannego wskazywania słusznej drogi o dbałość i szacunek dla wywalczonej z wielkim trudem wolności. Wójt Gminy Mircze podziękowała także osobom, które doświadczyły wysiedlenia, za ich wytrwałość i wolę życia oraz ks. Tomaszowi Giergielowi za odprawioną Mszę Świętą.

Działaczom Światowego Związku Żołnierzy AK oraz osobom niegdyś wysiedlonym podziękowały także dzieci i młodzież Gimnazjum im. ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Mirczu.

Zgromadzeni okazując ogromny szacunek i uznanie dla wyżej wymienionych osób nagrodzili je głośnymi brawami oraz wspólnym odśpiewaniem „Życzymy, Życzymy…”

W Mirczu akcja rozpoczęła się 23 stycznia 1943 roku już około czwartej rano, gdy wybudzonych ze snu mieszkańców spędzono do miejscowego kościoła. Stamtąd przewożono ich do Hrubieszowa, skąd pociągiem byli wywożeni do Zamościa. Tutaj dokonywano selekcji wysiedlonych. Część była kierowana do obozów zagłady, w tym głównie do Oświęcimia, inni na roboty do Niemiec, a kolejne grupy trafiały do tzw. wsi rentowych w dystrykcie warszawskim w okolicach Mińska, Siedlec czy Garwolina. Znaczna część nigdy nie wróciła do swoich domów.

Szczególnie tragiczny był los najmłodszych. Tylko w lutym 1943 roku zmarło 10 dzieci z Mircza w wieku od 1 miesiąca do dwóch lat.

Ogółem 23 stycznia 1943 roku i w dwóch kolejnych wysiedleniach z Mircza wywieziono około 740 osób. Podczas pierwszej akcji nikt nie zginął, ale w kolejnej, przeprowadzonej 15 kwietnia, Niemcy zabili 18 osób. Na przymusowe roboty w Niemczech wysłano 188 mieszkańców, a na tułaczce w powiatach garwolińskim, siedleckim i mińskim przebywało 324 dzieci, kobiet i starców.

Podobny los hitlerowcy zgotowali mieszkańcom innych wsi z okolic Mircza. 27 stycznia 1943 roku z Mołożowa i Kolonii Mołożów wysiedlono 319 osób, z których zabito 8, a 6 marca z Miętkiego wypędzono 125 mieszkańców.

Mimo starań oprawców niektórych nie udało się wysiedlić. Część szczególnie młodych ludzi postanowiło włączyć się czynnie do walki z okupantem m.in. w Batalionach Chłopskich Stanisława Basaja „Rysia” oraz oddziałach Armii Krajowej Wiktora Stefana Kwaśniewskiego.