Dla podkreślenia 80-tej Rocznicy Pierwszej Deportacji Polaków na Sybir, Stowarzyszenie „Bezpieczny Powiat Hrubieszowski”, „Związek Sybiraków” Koło w Hrubieszowie oraz Hrubieszowski Dom Kultury zapraszają na film „Syberiada Polska”. Wstęp wolny.
W nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku rozpoczęła się pierwsza masowa deportacja Polaków z ziem zaanektowanych przez Związek Sowiecki, po 17 września 1939 roku. Objęła ona przede wszystkim polskich osadników wojskowych, służbę leśną oraz cywilnych kolonistów. Deportowani w tym okresie Polacy zostali wysłani do Kraju Krasnojarskiego, do Komi, osiedlono ich również w obwodach archangielskim, swierdłowskim oraz irkuckim”.
Dla podkreślenia 80-tej Rocznicy Pierwszej Deportacji Polaków na Sybir Stowarzyszenie „Bezpieczny Powiat Hrubieszowski”, „Związek Sybiraków” Koło w Hrubieszowie oraz Hrubieszowski Dom Kultury zapraszają na film „Syberiada Polska” w reżyserii Janusza Zaorskiego. Film zostanie wyświetlony w Kinie „Plon” (HDK) 10 lutego 2019 r. o godz. 16.00 – wstęp wolny.
Sponsorem wydarzenia jest: Stowarzyszenie „Bezpieczny Powiat Hrubieszowski”
Na pierwszej deportacji jednak się nie skończyło.
„Kolejna fala deportacji miała miejsce dwa miesiące później, w kwietniu 1940 roku. Objęła ona przedstawicieli polskich elit, m. in. urzędników, nauczycieli, sędziów, a także rodziny osób deportowanych w lutym 1940 roku (w tym rodziny polskich oficerów zamordowanych wiosną 1940 roku m.in. w Katyniu). Tym razem głównym miejscem zesłania był Kazachstan (obwody: aktiubiński, akmoliński, kustanajski, pawłodarski, semipałatyński).
W czerwcu 1940 roku wywózki na Syberię objęły przede wszystkim Polaków (w tym obywateli polskich żydowskiego pochodzenia) ze środkowej i zachodniej części kraju, którzy po 1 września 1939 roku szukali na Kresach schronienia przed Niemcami. Przeważnie trafiali oni do obwodu archangielskiego i do autonomicznej republiki Komi, jak również na wschód od Uralu: do Kraju Ałtajskiego, Krasnojarskiego, Jakucji oraz do obwodów swierdłowskiego, irkuckiego, nowosybirskiego, omskiego i czelabińskiego.
W maju 1941 roku władze sowieckie podjęły decyzję o dalszym „oczyszczaniu” wschodnich ziem Rzeczypospolitej. 22 maja 1941 roku rozpoczęła się kolejna masowa deportacja, tym razem przede wszystkim mieszkańców Małopolski Wschodniej (w sowieckim nazewnictwie: Zachodnia Ukraina), ponownie przedstawicieli polskich elit oraz rodzin osób deportowanych wcześniej. W następnym miesiącu doszło do masowych deportacji obywateli państw nadbałtyckich, wcielonych rok wcześniej do ZSRS, a także mieszkających tam Polaków (np. Polaków mieszkających na Wileńszczyźnie, „przekazanej” po 17 września 1939 roku Litwinom przez Sowietów).
W nocy z 19 na 20 czerwca 1941 roku – a więc na dwie doby przed niemieckim atakiem na Sowietów – rozpoczęła się masowa wywózka Polaków z tzw. Zachodniej Białorusi (województwo białostockie, poleskie). Nie przeprowadzono jej jednak do końca z powodu wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej. Część transportów utknęła 22 czerwca 1941 roku i nie dojechała na miejsce swojego przeznaczenia, czyli do Kraju Krasnojarskiego, Kraju Ałtajskiego, obwodu nowosybirskiego oraz Kazachstanu”.
We wpisie wykorzystałem cytaty z publikacji prof. Grzegorza Kucharczyka pt. „Deportacje Polaków na Syberię w XX wieku”, Narodowe Centrum Kultury.
Zdzisław Kosakowski