Czym jest mediacja, jak z niej skorzystać, jakie daje korzyści? To pytania, które coraz częściej pojawiają się w praktyce obsługi prawnej naszej kancelarii. Mediacja zyskuje na popularności, nasi klienci coraz chętniej wyrażają wolę zakończenia sporu w drodze mediacji prowadzonej przez prawników naszej kancelarii będących równocześnie mediatorami.
Mediacja jest pozasądową formą, która ma umożliwić stronom porozumienie się, co do zakończenia sporu, a niekiedy rozwiązania konfliktu między stronami. Mediacja to, w dużym uproszczeniu, rozmowa stron: koordynowana i inspirowana przez mediatora. Mediator jest osobą określającą zasady mediacji, równocześnie musi być osobą: bezstronną (bez związku i bez opowiadania się za którąkolwiek ze stron), neutralną (w stosunku do przedmiotu mediacji, nie ma interesu w określonym zakończeniu sprawy) oraz ma obowiązek zachować poufność. Zaznaczyć należy, iż rolą mediatora nie jest doprowadzenie do: kompromisu, ugody czy porozumienia, bowiem jest to domena stron, to one w wytworzonej przez mediatora atmosferze uzyskują możliwość rozwiązania swojej sprawy. Mediator, nawet gdy równocześnie jest adwokatem albo radcą prawnym, nie jest doradcą, jednakże za zgodą stron, może przedstawić propozycje rozwiązań.
Mediacja może być zainicjowana przed rozpoczęciem postępowania sądowego, wówczas przybierze ona formę mediacji prywatnej. Na mediację może nas skierować sąd cywilny albo karny zarówno na wniosek, jaki i bez wniosku stron. Z uwagi na dobrowolność mediacji strona, po doręczeniu postanowienia sądu kierującego na mediację, ma prawo odmówić udziału w mediacji, jednakże informację o tym musi sporządzić na piśmie i skierować do sądu, żeby nie narazić się na obowiązek zwrotu kosztów związanych z mediacją np. kosztów stawiennictwa strony czy wynajęcia pomieszczenia przez mediatora.
Mediacja krok po kroku
Mediacja rozpoczyna się od kontaktu mediatora ze stronami oraz ich pełnomocnikami i wówczas następuje wstępne określenie zasad mediacji.
Mediator na pierwszym spotkaniu informuje strony o celu spotkania, o zasadach prowadzenia rozmowy, upewnia się czy strony dobrowolnie chcą wziąć udział w mediacji oraz czy wyrażają zgodę na osobę mediatora. W przypadku, gdy strona ma wątpliwości, co do bezstronności mediatora ma prawo żądać jego zmiany.
W mediacjach prywatnych zostaje zawarta umowa o mediację i ustalone są koszty mediacji oraz zasady ponoszenia kosztów.
W przypadku mediacji ze skierowania sądu cywilnego (w sprawach rozwodowych, podziałowych, opiekuńczych)koszty mediacji ponoszą strony, zwykle po połowie, ale mogą ustalić inaczej. Wynagrodzenie mediatora płaci się bezpośrednio mediatorowi, na pierwszym spotkaniu. Wynagrodzenie musi być zapłacone niezależnie od tego czy strony zawrą ugodę czy nie.
W mediacjach karnych – ze skierowania sądu karnego (w sprawach karnych i w sprawach nieletnich) koszty mediacji ponosi Skarb Państwa.
Koszty mediacji cywilnej
Wysokość wynagrodzenia mediatora uzależniona jest od rodzaju sprawy:
- w sprawach o prawa majątkowe ( np. o zapłatę, dział spadku, zniesienie współwłasności) – 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 złotych za całość postępowania mediacyjnego,
- w sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić, oraz w sprawach o prawa niemajątkowe – za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za każde kolejne – 100 złotych, łącznie nie więcej niż 450 złotych,
Nadto mediator ma prawo do zwrotu wydatków:
- na przejazdy – w wysokości tzw. „kilometrówki”,
- wynajmu pomieszczenia niezbędnego do przeprowadzenia posiedzenia mediacyjnego -do 70 złotych za jedno posiedzenie;
- korespondencji, w wysokości nieprzekraczającej 30 złotych.
W dobie pandemii zdarza się, iż mediacje odbywają się zdalnie: za pośrednictwem komunikacji mailowej, telefonicznej oraz telekonferencji. Niekiedy stosuje się mediację pośrednią, bez jednoczesnego kontaktu stron ze sobą, ale w bezpośrednim kontakcie z mediatorem. Możliwe jest też mieszanie form, jednakże klasyczną formułą jest mediacja bezpośrednia – przy równoczesnej obecności stron i mediatora w tym samym miejscu i czasie. Sesji mediacyjnych może być kilka, w zależności od sprawy i potrzeby stron, zaś czas potrzebny na mediacje, a wskazany przez sąd w postanowieniu może zostać przedłużony.
Z mediacji sporządzany jest protokół, który zawiera krótkie sprawozdanie z przebiegu mediacji, jednak nie może wskazywać na powody nie zawarcia ugody oraz okoliczności podnoszone przez strony. Gdy strony zawarły ugodę sporządza się ją i podpisuje przed mediatorem, jeżeli w sprawie są pełnomocnicy fachowi zwykle to oni biorą udział w redagowaniu treści ugody.
Korzyści z postępowania mediacyjnego:
- rozwiązanie konfliktu, zakończenie sporu,
- ograniczenie kosztów sądowych:
- powód może żądać zwrotu całości ( gdy do ugody mediacyjnej doszło przed pierwszą rozprawą) albo części 75% wniesionej opłaty sądowej ( w ugodzie można określić, że druga strona zwróci połowę kwoty, która nie zostanie zwrócona przez sąd),
- możliwość zniesienia między stronami innych kosztów,
- brak kosztów stawiennictwa na rozprawach, opłat i wydatków sądowych,
- oszczędność czasu – ugoda zatwierdzona przez sąd jest możliwa do dochodzenia przed komornikiem tak jak wyrok, nakaz zapłaty czy ugoda zawarta przed sądem,
- korzyści psychiczne i emocjonalne związane z wyeliminowaniem czynnika stresogennego.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie
Zobacz też:
Hrubieszów: Grażyna Pukas autorką Najciekawszej Pracy Roku 2021 (ZDJĘCIA)
Hrubieszów: Grażyna Pukas autorką Najciekawszej Pracy Roku 2021 (ZDJĘCIA)
