Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków poinformował o nowych znaleziskach zabytków archeologicznych ze Ślipcza, w gminie Hrubieszów.
Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków informuje, że ostatnio, Pan Rafał Chrzanowski zakończył poszukiwania z użyciem wykrywacza metali na terenie miejscowości Ślipcze w gminie Hrubieszów i przedłożył swoje znaleziska do oceny w WUOZ Lublin Delegatura Zamość.
Oczywiście wcześniej uzyskał zgody właścicieli gruntów na prowadzenie poszukiwań, a następnie pozwolenie urzędu konserwatorskiego na przeprowadzenie tych działań.
Wśród licznych przedmiotów nowożytnych i współczesnych, którymi były m.in. łuski i pociski karabinowe, guziki i fragmenty różnorodnych przedmiotów codziennego użytku oraz typowe śmieci (kapsle, puszki, folie), wyróżniliśmy grupę znalezisk będących bez wątpienia interesującymi zabytkami archeologicznymi.
Czytaj: Hrubieszów: „Robocze” otwarcie mostu w Brodzicy [ZDJĘCIA]
1. Srebrna moneta – denar Hadriana (fot. nr 1 i 2), który panował w Rzymie w latach 117 – 138 n.e., wybita w roku 119 n.e. Na awersie podobizna popiersia cesarza oraz napis niezbyt czytelny, a na rewersie postać Pax i napis nieczytelny.
2. Srebrna moneta – denar (fot. nr 3 i 4), wybita w około 139-140 roku n.e. przez Antoniusa Piusa (?), który panował w Rzymie w latach 138 – 161 n.e. Na awersie praktycznie nieczytelna podobizna popiersia cesarza oraz napis, a na rewersie postać Pax i napis zupełnie nieczytelny napis. Denar nie jest elementem datującym znalezisko, albowiem monety z terenu cesarstwa rzymskiego trafiały na nasze ziemie z dużym opóźnieniem od ich wybicia i funkcjonowały w obiegu dość długo. Analiza monety wykonana przez dra Jacka Feduszkę z Muzeum Zamojskiego w Zamościu.
Denary nie są elementami datującymi znaleziska, albowiem monety z terenu cesarstwa rzymskiego trafiały na nasze ziemie z dużym opóźnieniem od momentu ich wybicia i funkcjonowały w obiegu bardzo długo. Analiza monet wykonana przez dra Jacka Feduszkę z Muzeum Zamojskiego w Zamościu.
3. Zapinka kuszowata z podwiniętą nóżką (fot. 5), dwudzielna, bardzo odkształcona, skorodowana, wykonana ze stopu miedzi (zapewne brąz) i ma ślady patyny ogniowej. Zaliczana do typu Almgrena A.VI.161/162. Z całą pewnością fibula charakterystyczna głównie dla kultury wielbarskiej i grupy masłomęckiej, datowana na fazę C1b– C2 okresu rzymskiego – bez kontekstu nie do rozstrzygnięcia dokładniejszego datowania (najogólniej III w. po Chr., z naciskiem na drugą połowę tego stulecia).
4. Zapinka kuszowata z pełną pochewką (fot. 6), dwudzielna, ze stopu miedzi (zapewne brąz), skorodowana. Kabłąk masywny, łukowato wygięty; na główce niewielki, stożkowaty występ/guzek, a nóżka jest lekko rombowata. Z całą pewnością fibula charakterystyczna głównie dla kultury wielbarskiej i grupy masłomęckiej, zaliczana do typu 2 serii VI grupy Almgrena. Faza C3/D1, czyli najogólniej druga połowa IV w lub początek V w. U Almgrena nie będzie konkretnego typu. Zasadniczo najwięcej tego typu fibul jest w kulturze czerniachowskiej.
5. Fragment zapinki (fot. 7), chyba nadtopionej, a w każdym razie ze stopioną główką. Wydaje się, że jest zbliżona do typu K w klasyfikacji J. Kostrzewskiego. będzie zapinka o konstrukcji późnolateńskiej. W kulturze przeworskiej i oksywskiej dominowały okazy żelazne, w kulturze jastorfskiej – brązowe. Faza A2 młodszego okresu przedrzymskiego (czyli z grubsza 120-60 przed Chr.). Z jaką kulturą łączyć ją w tej części Lubelszczyzny to wielka zagadka. Może być wczesna przeworska, może być zarubiniecka, a może też jastorfska. Tak naprawdę o każdej z tych kultur w Kotlinie Hrubieszowskiej niewiele wiemy. A. Kokowski pewnie łączyłby ją z tzw. grupą czerniczyńską.
Zobacz: Ograniczenie używania wyrobów pirotechnicznych
6. Fragment sprężyny i igły zapinki (fot. osiem), wykonane z dość szerokiej taśmy. Nie da się wskazać konkretnego typu zapinki. Podobne sprężyny są charakterystyczne głównie dla zapinek oczkowatych serii pruskiej (III grupa O. Almgrena) (czyli mielibyśmy fazę B2a – koniec I – początek II w. po Chr. i w tej części ziem polskich albo należałoby ją łączyć z kulturą przeworską, albo z tzw. kulturą postzarubiniecką). Niekiedy sprężyny z rozklepanego drutu albo z taśmy występują na zapinkach kuszowatych VI grupy 1 serii (ale znacznie rzadziej). W środku sprężyny nie widać pozostałości osi – a więc może to być fragment zapinki oczkowatej.
7. Pierścień (obrączka) z brązu (fot. 9), niedomknięty (otwarty) od dołu, w celu umożliwienia regulacji jego średnicy w zależności od grubości palca. Największa szerokość strony górnej 1, 1 cm, a dolnej 0,8 cm, o grubości ok 1 mm. Znalezisko nietypowe dla obszaru kulturowego z terenu Polski. Najbliższe analogie to Beckmann – grupa B.V, typ 27, występujący w kręgu kultur zachodniobałtyjskich. Znalezisko może być zatem importem z tamtego terenu w okolice Hrubieszowa. Analiza znalezisk datowanych na okres rzymski została dokonana przez panią dr Barbarę Niezabitoską-Wiśniewską z Instytutu Archeologii UMCS w Lublinie.
8. Fragment ostrogi bez zaczepu (fot. 10), wykonanej z drutu brązowego o czworobocznym przekroju i maksymalnej grubości 4 mm, zachowana długość to 6,8 cm. znalezisko może być datowane na okres wczesnego średniowiecza lub średniowiecza.
9. Sprzączka z brązu – element zapięcia księgi (fot. 11), datowana na XII-XIII wiek (koniec okres wczesnego średniowiecza i początek średniowiecza).
10. Okucie kluczyka (fot. 12) wykonane z brązu, może być datowane na okres późnego średniowiecza i okres nowożytny (od XV do XVIII w.).
11. Obrączka lub pierścionek wykonany z brązu (fot. 13). Ozdoby tego typu występowały już we wczesnym średniowieczu i średniowieczu (XII-XV w.), a także w okresie nowożytnym (XVI-XVII w.). Analizy i ocenę znalezisk datowanych na okres wczesnośredniowieczny i średniowieczny dokonał pan dr Tomasz Dzieńkowski z Instytutu Archeologii UMCS w Lublinie.
12. Zaczep mundurowy (fot. 14) wykonany z brązu, datowany na I połowę XIX w. Stosowany był na czapkach wojskowych lub naramiennikach do mocowania ozdobnych sznurów. Może pamiętać okres Księstwa Warszawskiego, wojen napoleońskich lub powstanie listopadowe.
Oceny znaleziska dokonał pan mgr Andrzej Maziarz z Muzeum Fortyfikacji i Broni „Arsenał” w Zamościu.
Przedstawione powyżej zabytki zostaną w najbliższym czasie przekazane do zbiorów Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie.
Zobacz też:
Hrubieszów: Rusza budowa centum komunikacyjnego [ZDJĘCIA]
źródło i fot. Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków / FB
