Od 14.03.2024r. hasło: „Piłeś nie jedź” uzyskuje nowy, majątkowy i bolesny argument. Chodzi o utratę samochodu/motocykla albo zapłatę równowartości, za popełnienie niektórych przestępstw drogowych, w ruchu lądowym, związanych m.in. z użyciem alkoholu albo środków odurzających.
Te przypadki to:
1. Spowodowanie katastrofy albo sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu przez sprawcę, który:
a) był w stanie nietrzeźwości (zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość albo zawartość alkoholu w 1 dm sześciennym wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość).
b) był pod wpływem środka odurzającego,
c) spożywał alkohol lub zażył środek odurzający po popełnieniu jednego z tych czynów, a przed poddaniem go badaniom w celu ustalenia zawartości alkoholu albo narkotyków,
d) sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia.
2. Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego jeżeli zawartość alkoholu nie była niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do takiego stężenia.
Przepadek równowartości pojazdu orzekany będzie jeżeli sprawca:
a) będzie kierował cudzym pojazdem (np. w leasingu, wynajętym, użyczonym, ukradzionym),
b) samochód nie będzie jego wyłączną własnością np. współwłasność,
c) po popełnieniu przestępstwa sprawca: zbył, darował lub ukrył podlegający przepadkowi pojazd.
Wyjątkowo będzie traktowany przypadek jeżeli sprawca prowadził niestanowiący jego własności pojazd mechaniczny wykonując czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy. W takiej sytuacji sąd nie orzeknie przepadku pojazdu ani jego równowartości, ale nawiązkę na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie nie niższej niż 5000 zł.
Odcyfrowując stwierdzić należy, że dotyczy to kierowców zawodowych, w tym kierujących wielotonowymi samochodami ciężarowymi. Pobłażliwość ustawodawcy dla takich sytuacji jest trudna do zaakceptowania, bowiem będzie to dotyczyć w dużej mierze kierowców, których świadomość odpowiedzialności powinna być wyższa, bo związana z zawodowym prowadzeniem pojazdów. Według moje oceny jest to, niejedyne w tej ustawie, nierówne traktowanie, a równocześnie promowanie zachowań niedopuszczalnych z uwagi na wysoką społeczną szkodliwość czynu polegającego na jeździe w stanie nietrzeźwości przez kierowcę, dla którego jest to źródło utrzymania. Innym istotnym problemem konstytucyjnym, również związanym z zasadą równości jest to, że stosowanie środka karnego przepadku pojazdu/zapłaty równowartości nie będzie kryterium związane z czynem zabronionym, ale wartością pojazdu.
Nie wchodząc jednak głębiej w dywagacje konstytucyjne, wspomnieć należy, że wielu specjalistów kwestionuje konfiskatę pojazdu w naturze jako środek drogi (pojazd trzeba zabezpieczyć, przechowywać, sprzedać itp.).
Równowartość pojazdu jak będzie ustalana?
1. na podstawie wartości pojazdu określonej w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo,
2. w razie braku polisy – średnią wartość rynkową pojazdu odpowiadającego, przy uwzględnieniu marki, modelu, roku produkcji, typu nadwozia, rodzaju napędu i silnika, pojemności lub mocy silnika oraz przybliżonego przebiegu, pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę, ustaloną na podstawie dostępnych danych,
3. na podstawie opinii biegłego.
Przepadku pojazdu mechanicznego oraz przepadku równowartości pojazdu nie orzeka się, jeżeli orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego jest niemożliwe lub niecelowe z uwagi na jego utratę przez sprawcę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie.
Sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Zobacz też:
Prawo: Niektóre obowiązki właściciela psa
adwokatka Magdalena Kusik-Balicka
Stowarzyszenie Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
