Henryk Smalej urodzony w Hrubieszowie ostatnio napisał i wydał książkę pt. „Rok 1920 – Na Terenie Byłej Gminy Moniatycze Powiat Hrubieszów”. Sam tytuł informuje, co w swojej treści zawiera. Autor w celu pogłębienia w tym temacie wiedzy dotarł do unikatowych dokumentów, zdjęć i ludzi, wydarzenia przedstawia bezkompromisowo.
Z tyłu na okładce m.in. przeczytamy.
Henryk Smalej pochodzi z patriotycznej rodziny Smalejów z Turkułówki, była Gmina Moniatycze, pow. Hrubieszów. Jego ojciec Wincenty ps. „Orzeł” był dowódcą placówki ZWZ-AK w Moniatyczach w latach 1940-1944.
Ukończył historię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w 1976 r. Jest wieloletnim pracownikiem administracji państwowej i samorządowej – pracował na różnych stanowiskach z dyrektorskimi włącznie. Interesuje się głównie historią powstań i zrywów narodowych oraz walką narodu polskiego o wolność od czasów Konfederacji Barskiej w 1768 r. do doby współczesnej.
Aktywnie uczestniczy w walce o prawdę i potępienie ludobójstwa nacjonalistów ukraińskich z pod znaku OUN – UPA, dokonanego w latach 1939 – 1949 na narodzie polskim i innych narodach.
Jest również autorem książki „Zbrodnie ukraińskie na terenie Gminy Moniatycze, pow. Hrubieszów w latach 1939 – 1944” (dwa wydania!) oraz autorem kilkunastu artykułów historycznych, które ukazały się w prasie centralnej.
W tytułowej książce oprócz relacji z wielu bojów z roku 1920 obejmujących tereny bliskiego nam Hrubieszowa, tragiczne przeżycia bohaterskiej sanitariuszki Teresy Jadwigi Grodzieńskiej, zapoznamy się z wykazem poległych żołnierzy w czasie wojny 1920 r. na terenie Gminy Moniatycze, mapkami sytuacyjnymi, fotografiami, prezentacją plakatów propagandowych, dowiemy się czy obecni mieszkańcy tych okolic pamiętają o tych wydarzeniach. Jednym słowem, warto się zapoznać z tą książką, ponieważ ona dotyczy naszej „Małej Ojczyzny”, a o tych wydarzeniach przez wiele lat bano się głośno i jawnie wypowiadać.
W styczniu 2013 r. p. Henryk Smalej wziął udział w spotkaniu noworoczno – opłatkowym członków Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego w kawiarence HDK i zabierał oczywiście głos, w którym twardo głosił, nie bójmy się jawnie mówić o prawdzie, nikomu nic, nie oddajmy, co nasze i jest naszą przeszłością.
Dodatkowo…
– jak to w moim przypadku bywa, jeżeli jest możliwość nawiązuję do wątku sportowego, ponieważ w tym przypadku autor wyżej wspomnianych książek i artykułów historycznych p. Henryk Smalej, jest stryjkiem Moniki Smalej, która w latach 1988 – 1993 reprezentowała na wysokim poziomie Unię Hrubieszów w rzucie oszczepem. Wynik 47.56 m jest do dzisiaj aktualnym rekordem powiatu i będzie na zawsze, ponieważ zostały zmienione parametry oszczepu i wyniki są notowane od początku. W tym okresie Monika udała się na studia przyrodnicze do Lublina i tam przez wiele lat reprezentowała pierwszoligowy Start Lublin, ustanawiając nowym oszczepem, którym zawodniczki osiągały 5-6 metrów krótsze rezultaty, rekord życiowy na poziomie 51.10 m w 1999 r. Jest to do tej pory trzeci wynik w historii tej konkurencji województwa lubelskiego. Następnie, oprócz pracy w swoim zawodzie, została trenerką w lubelskim klubie, a jej podopieczne rywalizowały w finałach na zawodach ogólnopolskich.
Opracował – Marek A. Kitliński (mak)
Na zdjęciu – okładka prezentowanej książki.
