Wystartowała kolejna odsłona kampanii edukacyjnej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), Policji oraz Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin przeciwko nielegalnym, w tym podrobionym środkom ochrony roślin. Organizatorzy akcji prowadzonej pod hasłem Kupując nielegalne środki ochrony roślin, tracisz wiele razy! przypominają rolnikom o najważniejszych zasadach zakupów środków ochrony roślin, pokazując jak ustrzec się przed utratą plonów i dotacji unijnych.
Trwa czas intensywnych przygotowań do prac polowych oraz sezon zakupów środków ochrony roślin. Producenci rolni planują i kalkulują, aby tegoroczna produkcja przyniosła zdrowe plony wysokiej jakości. Jest to idealny czas dla przestępców i okazja do oferowania nielegalnych produktów. Niepodające swoich danych osoby publikują wyjątkowo korzystne oferty w Internecie. Podobnie obwoźni sprzedawcy kuszą niską ceną. Należy jednak pamiętać, że sprzedaż środków ochrony roślin dokonywana poza punktem stałej lokalizacji (sprzedaż obwoźna i obnośna na targowiskach) jest zabroniona, a dystrybucja za pośrednictwem internetu często bywa nadużywana do wprowadzania do obrotu nielegalnych środków ochrony roślin. Także nielegalne jest sprowadzanie środków ochrony roślin zza granicy bez zezwolenia albo pozwolenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Komisja Europejska i Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej szacują, że co siódme opakowanie środka ochrony roślin w Europie może być podrobione. W 2021 roku w wyniku międzynarodowej operacji kontrolnej Silver AXE VI, w której udział wzięło 35 państw, wycofano z rynku 1 203 ton nielegalnych pestycydów o łącznej wartości niemal 80 milionów euro. W Polsce w ramach wspólnych działań służb zatrzymano 988 kg/L nielegalnych środków ochrony roślin oraz tych, co do których stwierdzono nieprawidłowości.
Źródłem nielegalnych środków ochrony roślin w Polsce jest najczęściej import. Dlatego też kluczowa w walce z podróbkami jest współpraca sektora rządowego i prywatnego oraz instytucji państwowych na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej. Dzięki skutecznym kontrolom na granicy w 2021 r. KAS we współpracy z PIORiN ujawniła 186 przypadków nieprawidłowości polegających na nielegalnym przywozie lub na niedopełnieniu obowiązków dokumentacyjnych. KAS udaremniła wprowadzenie na rynek 2 816 kg/L środków ochrony roślin pochodzących z przemytu. Ponadto ujawniła 21 615 kg/L środków, które nie zostały zgłoszone do WIORiN.
W walce z nielegalnymi produktami niezbędna jest współpraca!
To już czwarta odsłona kampanii edukacyjnej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Krajowej Administracji Skarbowej oraz Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin, do której w tym roku dołącza Policja.
Nielegalne środki ochrony roślin to zagrożenie bezpieczeństwa konsumenta, upraw i środowiska naturalnego oraz straty dla legalnie działających producentów. Walka KAS z tym niebezpiecznym procederem to nie tylko działania kontrolne, ale także edukacja i uświadamianie, dlaczego nie opłaca się używać podrabianych środków i wspierać oszustów, którzy wprowadzają je na rynek. Dlatego już po raz czwarty wspólnie prowadzimy kampanię informacyjną na ten temat
– mówi Magdalena Rzeczkowska, wiceminister finansów i szef Krajowej Administracji Skarbowej.
W ramach działań rozdystrybuowanych zostało 10 000 folderów oraz plakatów w języku polskim, rosyjskim, angielskim oraz niemieckim w Wojewódzkich Inspektoratach Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz w Urzędach Celno-Skarbowych. Akcja prowadzona jest w całej Polsce, w tym w granicznych oddziałach celnych np. na przejściach drogowych, lotniskach.
W tegorocznej edycji kampanii Kupując nielegalne środki ochrony roślin, tracisz wiele razy! bierze udział również Policja.
Jednym z ustawowych zadań Policji jest inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie przestępstwom, wykroczeniom oraz zjawiskom kryminogennym. Nieprawidłowości związane ze środkami ochrony roślin mogą prowadzić do naruszenia przepisów administracyjnych, jak również karnych wskazanych w Ustawie Kodeks karny i ustawach szczególnych. Zjawisko obrotu nielegalnymi środkami ochrony roślin jest objęte nadzorem Policji. Współpraca Policji z innymi służbami i organami kontrolnymi prowadzi do ograniczenia strefy nielegalnego obrotu środkami ochrony roślin. Ważnym podkreślenia działaniem jest udział Policji i innych organów w międzynarodowej Operacji Silver Axe, której celem jest wyeliminowanie z rynku krajowego i europejskiego nielegalnych, w tym podrobionych środków ochrony roślin
– poinformował przedstawiciel Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji.
Gdzie kupować środki ochrony roślin
Oryginalne środki ochrony roślin kupisz tylko w zarejestrowanym sklepie lub hurtowni. Rejestry prowadzone są przez Wojewódzkich Inspektorów Ochrony Roślin i Nasiennictwa osobno dla każdego województwa. Na mapie pod linkiem http://piorin.gov.pl/struktura/wybierz swoje województwo, rejestr znajdziesz w zakładce „Rejestry i ewidencje”. Jeśli masz wątpliwości, skontaktuj się bezpośrednio ze swoim lokalnym Inspektorem
Środków ochrony roślin nie można kupować:
- na forach internetowych czy aukcjach, gdzie są proponowane środki w bardzo atrakcyjnej cenie, bez faktury VAT;
- z zagranicy,
- na bazarach,
- na targowiskach.
Kupując w legalnym źródle otrzymasz fakturę lub paragon. Tylko na podstawie dowodu zakupu możesz złożyć ewentualną reklamację. Pamiętaj, zawsze żądaj dowodu zakupu np. faktury. Każdy legalnie działający sklep ma obowiązek ją wydać. Będzie to podstawa do złożenia ewentualnej reklamacji.
Jak ustrzec się przed zakupem nielegalnego produktu? Rolnik powinien zawsze pamiętać o tym, aby kupować tylko środki ochrony roślin: oryginalne, zawierające etykietę w języku polskim trwale przytwierdzoną do opakowania, od sprzedawców zarejestrowanych i kontrolowanych przez PIORiN. Gwarancją oryginalności produktu jest także dowód zakupu
– wyjaśnia Marcin Mucha, Dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin.
Podróbki są niebezpieczne
Podrobione środki ochrony roślin są łudząco podobne do oryginalnych produktów. Podobieństwo to dotyczy jednak tylko wyglądu zewnętrznego – oszuści budują zaufanie do oferowanych produktów zaopatrując je w podrobione etykiety i oznaczenia łudząco podobne to tych, stosowanych przez legalnie działających producentów. Faktycznie jednak nie mają one nic wspólnego z oryginalnymi środkami. Skład takich produktów jest zawsze inny, a trzeba pamiętać, że w przypadku środków ochrony roślin każda, nawet najdrobniejsza zmiana, czyni poważną różnicę. Po badaniu okazuje się, że w opakowaniu jest np. zupełnie inna substancja, towarzyszą jej inne zanieczyszczenia, zdarzają się substancje o zupełnie innej klasie toksyczności. Tymczasem każdy oryginalny środek ochrony roślin zanim trafi na rynek jest bardzo skrupulatnie badany, badania takie trwają średnio 9 lat i wymagają inwestycji rzędu 250 mln dolarów.
Za stosowanie podrobionych środków ochrony roślin rolnika mogą spotkać poważne konsekwencje, zwłaszcza, że w 2020 roku do ustawy o środkach ochrony roślin wpisano przepis karny, określający odpowiedzialność karną za posiadanie i stosowanie takich preparatów
– podkreśla Joanna Tumińska, Dyrektor w Głównym Inspektoracie Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
Stosowanie nielegalnych produktów to ryzyko dla zdrowia, upraw i środowiska. Można też utracić dopłaty bezpośrednie.
Informacje na temat oryginalnych środków ochrony roślin, a także odpowiedzialnego oraz zgodnego z prawem ich zakupu i stosowania znajdziesz na stronie http://bezpiecznauprawa.org/kampania/
(info: Izba Administracji Skarbowej w Lublinie / Michał Deruś, fot. arch. lubiehrubie)
