6 września weszła w życie nowa ustawa o petycjach. Co to oznacza dla obywateli? Kto, do kogo, w jakiej sprawie i jak może je składać? Czy obywatele będą mieć teraz narzędzie realnego wpływu na władze wszystkich szczebli?
Petycje mogą dotyczyć właściwie każdej uchwały rady miast czy gminy, mogą być postulatem dotyczącym oczekiwanego kształtu takich uchwał czy w ogóle inicjować podjęcie uchwały w danym temacie. Przedmiotem petycji może być żądanie, w szczególności zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji. Dlaczego petycje mają tak bardzo zmienić możliwości wpływu aktywnych obywateli na władze, w tym na władze lokalne?
– Może zadziałać to, że petycje są narzędziem nowym, że właśnie trwa kampania informacyjna i jest szansa na zainfekowanie obywateli ideą – mówi Rafał Kowalski ze Stowarzyszenia Klon/Jawor i portalu organizacji pozarządowych ngo.pl. – Istotny jest fakt, że petycje muszą być umieszczone w internecie, gdzie trzeba też opisać każdy następny krok, całą historię danej petycji. To oznacza dostępność – każdy może obserwować, co się dzieje z petycją, umożliwia dołączanie, stwarza możliwość rozgrywania poparcia mediami społecznościowymi. Petycje są na czasie znacznie bardziej niż wysłużone skargi i wnioski.
Kto może złożyć petycję
Petycja może być złożona przez osobę fizyczną, osobę prawną, jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną lub grupę tych podmiotów. Uprawnionych do składania petycji ustawa nazywa podmiotami, warto więc pamiętać, że pod tym słowem kryją się wszyscy wskazani w powyższym wyliczeniu, a więc zarówno osoby fizyczne (obywatele), jak i osoby prawne (np. stowarzyszenia, fundacje, firmy itp.).
Jak złożyć petycję
Składanie petycji jest wolne od opłat. Petycja może być złożona pisemnie lub drogą elektroniczną. Petycję indywidualną (np. składaną przez jednego obywatela) podpisuje ten obywatel. Zbiorową – kiedy petycje składa grupa obywateli lub grupa osób prawnych (np. kilka stowarzyszeń) – osoba wyznaczona do reprezentacji tej grupy.
Wymogi formalne
Petycja anonimowa nie będzie rozpatrywana, musi więc zawierać kilka obowiązkowych elementów: oznaczenie podmiotu wnoszącego petycję; wskazanie miejsca zamieszkania albo siedziby podmiotu wnoszącego petycję oraz adresu do korespondencji; oznaczenie adresata petycji i wskazanie przedmiotu petycji.
Do kogo kierujemy petycję
Petycja składana jest do organu władzy publicznej, a także do organizacji lub instytucji społecznej w związku z wykonywanymi przez nią zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Petycje będziemy więc składali do rad gmin i powiatów, do burmistrzów i prezydentów. Petycje wniesiemy też do Sejmu i Senatu, do premiera, ministrów. Oczywiście należy przestrzegać ogólnej zasady, że kierujemy się do organu, który jest kompetentny w danej sprawie. Żądanie zmiany lokalizacji ścieżek rowerowych w naszej gminie, nie powinno trafić do Sejmu, nawet jeśli jesteśmy przekonani, że właśnie taki „nacisk z góry” rozwiąże problem.
Jawność i terminy
Ustawa wskazuje, że petycja „powinna być rozpatrzona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia jej złożenia”. Wydaje się jednak, że to nie termin będzie decydował o skuteczności nowego narzędzia. Istotniejsze wydaje się to, że każda petycja będzie musiała niezwłocznie zostać umieszczona na stronie internetowej podmiotu do którego jest skierowana. To całkowita nowość, która nie tylko wpłynie na przejrzystość petycji (będzie można zobaczyć, czego domagają się mieszkańcy), ale umożliwi także pozostałym mieszkańcom „dołączenie” do już złożonej petycji (w ciągu miesiąca od jej złożenia) i tym samym wyrażenie swojego zdania i poparcia dla proponowanych zmian w prawie lub oczekiwanych działań jakie ma podjąć np. organ władzy, Sejm, Senat, premier, rada gminy, burmistrz, instytucja czy organizacja.
Więcej o petycjach: http://www.petycje.edu.pl/pl