23 stycznia br., w czasie połączonego posiedzenia sejmowych Komisji Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego oraz o zmianie ustawy o transporcie drogowym (druk nr 937), wnioskodawcą którego jest poseł Sławomir Zawiślak.
Decyzją członków w/w komisji- po wysłuchaniu wystąpienia posła S. Zawiślaka- projekt został skierowany do dalszego procedowania w ramach powołanej w tym celu specjalnej podkomisji.
Projekt ustawy został przedstawiony dzień wcześniej podczas konferencji prasowej, która odbyła się w Biurze Poselskim Posła Sławomira Zawiślaka w Zamościu z udziałem: Pana Bronisława Witkowskiego-Przewodniczącego Zarządu Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów Oddział Okręgowy w Zamościu, Pana Stanisława Brzozowskiego – Wiceprezesa Związku Inwalidów Wojennych RP Oddział w Zamościu, Pana Ryszarda Ziółkowskiego – członka Polskiego Związku Niewidomych – Koło Terenowe w Zamościu.
Projekt ustawy powstał jako wynik kontaktów z wyborcami podczas których poseł ustalił, że pomimo obowiązującego prawa uprawniającego liczne grupy osób do korzystania z ulg na przejazdy środkami publicznego transportu zbiorowego, ulgi te w praktyce nie są stosowane przez znaczną część przewoźników prywatnych, którzy zdominowali przejazdy na wielu trasach. Praktyka pokazuje, że osoby uprawnione do ulg bardzo często muszą płacić dokładnie tę samą cenę za bilet, co wszyscy inni pasażerowie. Dzieje się tak pomimo, iż w budżecie państwa zaplanowane są środki finansowe z przeznaczeniem na zwrot przewoźnikom kwot za udzielone pasażerom ulgowe przejazdy.
Analizując problem poseł podjął w tej sprawie szereg interwencji poselskich: w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego, także w Ministerstwach Infrastruktury , Pracy i Polityki Społecznej oraz Finansów. Wystąpił także o opinię prawną do Biura Analiz Sejmowych. W efekcie tych interwencji ustalił następujący problem: samorządy województw, które na mocy ustawy są podmiotami wypłacającymi dopłaty dla przewoźników z tytułu sprzedaży przez nich biletów ulgowych i zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2008 r., II CSK 28/08 – na mocy artykułu 8a ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego powinny zawierać na tę okoliczność umowy o refundacji z wszystkimi przewoźnikami. Czynią to tylko wówczas, gdy łączy ich z przewoźnikiem umowa w tym zakresie. Samorządy zauważając problem twierdzą jednak, że nie mają środków do zmuszania przewoźników do podpisywania tych umów, a jednocześnie przewoźnicy nie mają obowiązku występować z wnioskami o podpisanie takiej umowy; w praktyce więc przewoźnicy łatwo obchodzą przepisy ustawy nadające uprawnienia grupom obywateli do ulgowych przejazdów środkami transportu zbiorowego i tym samym w nazbyt wielu przypadkach ulgi te są wyłącznie „martwą literą prawa”.
Na bazie powyższych ustaleń powstał w Biurze Poselskim Posła Zawiślaka projekt ustawy zakładający następujące zmiany.
Po pierwsze, do ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego wprowadza się przepis, zgodnie z którym samorządy województw zawierają umowy w sprawie dopłat do biletów ulgowych ze wszystkimi przewoźnikami posiadającymi zezwolenie na wykonywanie przewozów regularnych osób w krajowym transporcie drogowym. Z kolei konsekwencją odmowy podpisania takiej umowy przez przewoźnika będzie cofnięcie zezwolenia. W ten sposób wszyscy przewoźnicy zostaną zobligowani w praktyce do przestrzegania przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.
Po drugie, w konsekwencji ewentualnego wprowadzenia zmiany w ustawie o uprawnieniach do ulgowych przejazdów, zmianie musi ulec także odpowiedni przepis ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o transporcie drogowym, w ten sposób, iż w pkt. 5 ust. 4 tego artykułu znajdzie się jeszcze jedna przesłanka cofnięcia zezwolenia na wykonywanie przewozu.
Poseł oświadczył, iż w toku prac podkomisji należy wypracować ostateczne rozwiązania następujących problemów: (1) zwiększenie kosztów po stronie przedsiębiorców wykonujących przewozy – Poseł zgłosił podczas przedstawiania projektu, że w trakcie prac sejmowych przedstawiciele przewoźników powinni mieć możliwość zajęcia stanowiska w tej sprawie celem wypracowania rozsądnego, najmniej dolegliwego dla przewoźników rozwiązania; (2) konieczność doprecyzowania innych przepisów prawa, w tym w szczególności tych, które aktualnie umożliwiają przewoźnikom wprowadzanie tzw. ulgi komercyjnej; (3) konieczność nałożenia na inne jednostki samorządowe, wydające zezwolenia na przewozy osób, obowiązku informowania samorządów województwa o każdym przypadku wydania takiego zezwolenia. Poseł Zawiślak podkreślił jednak, że w dobie kryzysu gospodarczego, wyższej od prognozowanej inflacji, spowodowanej drożyzną, najcięższe czasy z pewnością przeżywają ludzie niepełnosprawni, ludzie starsi i schorowani, utrzymujący się z bardzo niskich emerytur i rent, w tym także kombatanci, którym Rzeczypospolita Polska winna jest szczególny szacunek i opiekę. Niewątpliwie ważnym sposobem na pomoc dla tych obywateli jest wyegzekwowanie zapisanych w prawie ulg w przejazdach. Stąd konieczność nowelizacji. Trzeba podkreślić, że środki na refundację biletów ulgowych pochodzące z budżetu państwa nie obciążają budżetów samorządów województwa. Natomiast wprowadzając nowe zapisy prawa bez wątpienia należy zabezpieczyć pełne i terminowe przekazywanie należnych przewoźnikom kwot za udzielane ulgi. – powiedział poseł Sławomir Zawiślak. Stwierdził również, że liczy no to, że wspólną decyzją posłów w poszczególnych etapach prac sejmowych nad projektem ustawy ostatecznie zostanie zlikwidowana fikcja obowiązującego i niewykonywanego prawa.