Opracował – Marek Ambroży Kitliński
Od dawien dawna, w okresie międzywojennym i długo po II Wojnie Światowej w Hrubieszowie kto żyw w lecie korzystał z czystej Huczwy, pływał, nurkował, skakał do wody z brzegu, mostów, kładek, słupków i drzew, pływał kajakami, łódkami i na byle czym.
Najczęściej „kąpano” się na „Śluzie”, „Babskim Dołku”, przy stadionie, przy targowicy, pod mostem kolejowym, koło przystani kajakowej, przy moście „Sławęcińskim”, wzdłuż Sławęcina, odważniejsi udawali się do rzeki granicznej Bug.
Kto należał do drużyny harcerskiej, zdobywał sprawność harcerską zaświadczającą o umiejętności pływania. „Kąpano” się również podczas lekcji „Ćwiczeń Fizycznych” obecnie zwanych wychowaniem fizycznym. Z Huczwy korzystali również żołnierze 2 Pułku Strzelców Konnych z Hrubieszowa (szczególnie koło targowiska), różni okupanci i wojsko powojenne.
1932 – W tym roku powstała Hrubieszowska Liga Morska i Kolonialna. Posiadała ona teren przy prawym brzegu Huczwy, przy ul. Orlicz Dreszera 2 (obecnie Ciesielczuka). Na terenie tym usytuowany był budynek z szatniami i hangarem na kajaki pod tym budynkiem. Urządzono plażę, przystań kajakową, zakupiono 40 kajaków i 20 łódek, kąpielisko dla dzieci i dorosłych, wybudowano trampolinę do skoków do Huczwy (naprzeciwko obecnego stadionu). Na boisko szkolne przez Huczwę można było przejść przez drewniany mostek, który posiadał na krańcach obrotowe krzyżaki i na środku obrotową bramkę, które zabezpieczały przed natłokiem, wybudowany przez ułanów 2 Pułku Strzelców Konnych. Były też ścieżki spacerowe z ozdobnymi krzewami. Był też mały drewniany budynek w którym mieszkał wachmistrz Antoni Radzik, kierownik tego obiektu. Urządzano zawody pływackie, wyścigi na kajakach i łódkach. Na czele zarządu stał prezes płk. Stefan Hauke – Kulesza. Działała również jego żona i rotmistrz Bogdan Sawicki. W lecie urządzano na „Śluzie” pikniki z przygrywkami orkiestry wojskowej. Rok rocznie obchodzono ” Święto Morza”. Budynek Ligi był drewniany z tarasem, kryty blachą, pod budynkiem znajdowała się wypożyczalnia kajaków, dwie drewniane szatnie i magazynek sportowy.
1934 – W lipcu, grupa chłopców z Hrubieszowa( każdy z nich umiał dobrze pływać), m.in. Sergiusz Konopa i Wróblewski zbudowała żaglówkę i popłynęła przez Huczwę, Bug, Wisłą do Tczewa, dalej płynąć zabroniła straż rzeczna bo nie mieli kilu.
1936 – Dnia 04 09 przy I Drużynie Harcerskiej działającej przy Gimnazjum w Hrubieszowie założono zastęp żeglarski pod kierunkiem druha Karola Mleczko.
1947 – 10 02 założony został Harcerski Klub Sportowy (HKS). Prezesem klubu został Edward Berman, komendant Powiatowej Komendy Związku Harcerstwa Polskiego. Klub zamierzał rozwijać działalność w różnych sekcjach sportowych w tym pływania. Z braku środków rozwiązał się.
1948 – W dalszym ciągu była trampolina wchodząca w skład obiektu Sportowo – wodnego Ligi Morskiej i Kolonialnej.
1951 – 4 stycznia z Klubu Sportowego „Związkowiec” powstało Zrzeszenie Sportowe „Ogniwo” . Prezesem został Jan Korczak. Członkowie posiadali legitymacje ze zdjęciem. Działała m.in. sekcja pływacka.
1952 – pływacy KS „Ogniwo” uczestniczyli w uroczystości otworzenia obiektów sportowych LZS w Siedliszczu. Chełm, pierwszego wiejskiego basenu pływackiego w Polsce. Hrubieszów wygrał z Chełmem 226:188. I tak powstał zalążek rozwoju sekcji pływackiej w Ogniwie. Startowali: 50 m. st. Dow. 1. Kozielska Leokadia 1:05,0, 2. Teodorowicz Halina 1:33,0, 100 dow. 1. Bondarewicz Barbara 2:19,2, 2. Sowińska Lucyna 2:20,2, 100 grz. 2. Kozielska L. 3:23,0, 3. Burda Swietłana 4:15,0, 4×50 m. 1. Sowińska, Burda, Teodorowicz, Bondarewicz 5:11,0, M. 100 dow. 2. Sołtysiak Eugeniusz 1:21,8, 4. Szymanik Stanisław 1:47,6, 100 kl. A 2. Du Chateau Jan 1:34,0, 4. Koziarzewski Czesław 1:42,8, 200 kl. A 3. Klimek Marian 4:17,0, 4. Starykiewicz Michał 4:18,2 min., 100 kl. B 1. Sołtysiak E. 1:52,4, 100 grz. Du Chateau J. 1:50,0, 2. Szymanik S. 1:56,0, 4 x 100 dow. 2. Hapon Tadeusz, Klimek M., Baryluk Witold, Koziarzewski Cz., 7:13,0, 4 x 100 zm. 2. Du Chateau J. Starykiewicz, Sołtysiak E., Szymanik S. 7:21,0 min.
1953 – We wrześniu w Lublinie startowali pływacy z Hrubieszowa Podczas Mistrzostw Województwa Lubelskiego.
1954 – W wyniku dalszych zmian strukturalnych we wrześniu, zostało dokonane połączenia TKS „Ogniwo” i TKS „Spójnia” w jedno, Terenowe Koło Sportowe „Sparta” Prezesem został Jan Korczak. M.in. działała sekcja pływacka.
1954 – W masowych zawodach pływackich w Hrubieszowie brało udział 532 osoby. Rekordy powiatu posiadali: 100 dow. Bondarewicz Barbara 2:19,2 min. i 100 kl. A 2:05,2, 100 grz. Burda Swietłana 4:15,3 później Kozielska Leokadia 3:23,0 i 50 dow. 1:05,0, 50 dow. Teodorowicz Halina 1.35,0, 100 dow. Sołtysiak Eugeniusz 1:21,8 i 100 kl. B 1:52,4, 100 grz. Du Chateau Jan 1:50,0 i 100 kl A 1:34,0, 200 kl. A Klimek Marian 4:17,0 min.
1955 – 28 sierpnia w Lublinie odbyły się Mistrzostwa Województwa w pływaniu, zespołowo Sparta Hrubieszów zajęła 3 miejsce, a indywidualnie w seniorach najlepiej wypadli: 1. 100 m. grz. Sołtysiak Eugeniusz 1:49,3 i 2. na 100 m. dow. 1.24,9, Du Chateu Jan 1. 200 m. klas. 3:28,4 i 2. 200 m. mot. 1:41,5;
1957 – powołano przy PKKF Powiatowy Ośrodek Wychowania Fizycznego (w skrócie OWF), w którym prowadzone m.in. zajęcia w sekcji pływackiej.
1957 – 20/21 lipca, sportowcy z OWF brali udział w wojewódzkich eliminacjach w wieloboju nowoczesnym w skład którego wchodziło też pływanie na 300 m z granatem i w ubraniu, zdobyli mistrzostwo drużynowe okręgu lubelskiego LPŻ w składzie: Pachniewski Jerzy, Skórzewski Józef, Borkowski Antoni, Szydłowski Piotr, Kozielski Marian po zdobyciu Mistrzostwa Okręgu LPŻ, na Mistrzostwach Centralnych LPŻ w Warszawie zajęła drużynowo 3 miejsce. Indywidualnie Pachniewski był 4, Kozielski 6, Józef Skórzewski 8.
1960 – w zawodach pływackich rozegranych na rzece Huczwie, przy stadionie, gdzie był złoty piasek i pomosty do rozgrywania zawodów, zwycięstwa odnieśli: 50 m. dow. Maciej Wańczycki 44,3, w jun. Z. Kwiatkowski 34,4, 100 m. dow. Gabriel Majewski 1:39, 100 m. Klas. Z. Kwiatkowski 1:50,0. Trenerami byli Michał Starykiewicz i Marian Kozielski.
1960 – Zorganizowano Spartakiadę Powiatową Tysiąclecia w rożnych dyscyplinach sportowych, była ona prawdziwym świętem kultury fizycznej. W zawodach pływackich uzyskano wyniki: 50 m. dow. 1. Szymańska 1.17,1 przed Majbrodą (obie SKS Horodło) 1.23,0; chł. 1. Nieradko Antoni 36,0 przed Marianem Kozielskim, 50 m. kl. 1. Józef Skórzewski 45,8, 100 m. dow. 1. Gabriel Majewski 1.34,2 przed A. Nieradko.
1961 – powołano w Hrubieszowie Oddział Powiatowy Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (WOPR). Skupiał on w swoich szeregach 8 ratowników a w następnych latach liczba ich wzrosła do 12.Prezesem oddziału był Michał Starykiewicz.
1963 – 18 sierpnia z inicjatywy PKKFiT w Hrubieszowie odbył się mecz chłopców w pływaniu Lublinianka – OWF PKKFiT w Hrubieszowie 66:42. Ind.: 1. Marian Troszczyński 50 dow. 33,3 i 1. 50 m. mot. – 43,0; 2. Andrzej Wańczycki 50 kl. – 49,0; 2. Lech Sadowski 100 kl. 1:43,8; szt. 4 x 50 m. zm. 2. 3:03,1; pk. 1. Jolanta Parol 50 m. dow. – 57,8, startowali jeszcze: Krzysztof Duławski, Demczuk, Henryk Łuciuk, Seweryn Wysocki, Marian Kozielski, Antoni Nieradko, Marian Kwiatkowski, Zenon Majewski, Jerzy Troszczyński, Marianna Czapska i Anna Semczuk. Instruktor M. Starykiewicz i M. Kozielski.
1963 – We wrześniu w Chełmie zorganizowano zawody pływackie, 200 m. st. Dow. Wygrał Antoni Nieradko z OWF Hrubieszów 2:52,7 min.
1964 – 12 lipca podczas kontrolnych zawodów pływackich kadry wojewódzkiej, Antoni Nieradko z OWF na dystansie 50 m. st. dow. Zajął 1 miejsce osiągając metę w 31,8 sek. Michał Starykiewicz otrzymał odznakę Zasłużony Działacz LZS w 1964 r.
1964 – W dn. 16-20 lipca Antoni Nieradko uczestniczył w III Ogólnopolskiej Spartakiadzie w Szczecinie.
1964 – 19 stycznia uchwałą nr 5 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Hrubieszowie powołano przy PKKFiT Powiatowy Ośrodek Sportu, Turystyki i Wypoczynku (w skrócie POSTiW) w Hrubieszowie, któremu przekazano obiekty sportowe w Hrubieszowie, Okunince k/Włodawy nad Białym Jeziorem i w Starosielu k/Dubienki. działał do 1976 r.
1964 – 19 stycznia rozwiązano Ośrodek Wychowania Fizycznego przy PKKFiT a grupy ćwiczebne, siatkówki i koszykówki oraz szermierki przekazano wraz ze sprzętem dla Ogniska TKKF „Zaranie”, natomiast pływanie i bokserską także wraz ze sprzętem przekazano SRKS „Unia”.
1964 – 05 października ogłoszono w „Sztandarze Ludu” ustanowione rekordy okręgu w pływaniu. Z Unii Hrubieszów rekordy posiadali: Czapska 5 x 50 m. dow. 4:37,1, Nieradko A. 4 x 100 m. st. dow. 4:47,4, 4 x 100 m. st. zmiennym. 5:32,0, 4 x 200 m. st. dow. 11:18,6 min. ( wszyscy w barwach repr. Lublina).
1965 – rozpoczęto budowę ośrodka rekreacyjno – wypoczynkowego w Starosielu k/ Dubienki (14 ha, 25 domków).
1965 – 13 lipca w Chełmie przeprowadzono sprawdzian pływacki kadry okręgu, wyniki naszych: 1. Maria Troszczyńska 100 m. dow. 2:20,0; 2. Anna Semczuk 2:30,3; 100 m. kl. 2. Marianna Czapska 1:59,6;
1965 – podczas Mistrzostw Okręgu w pływaniu na basenie w Kraśniku Fabrycznym w punktacji drużynowej Hrubieszów zajął 3 miejsce (1. Lublin (pow.), 2. Lublin Miasto) Indywidualnie: 50 dow. 3. Danuta Pilipczuk 55,2 i 3. Antoni Nieradko 31,8; 100 dow. 3. Anna Semczuk 2:17,6, 4 x 100 dow. 2. Unia Pilipczuk, Czapska, Semczuk, Troszczyńska 8:50,6; 4 x 100 zm. 2. Unia (skład jak wyżej) 8:55,0; Jeszcze uczestniczyli: Leszek Drączkowski, Barbara Dyl, Michalski, Kuśmirek, Zenon Majewski.
1966 – POSTiW zorganizował naukę pływania, szkolił ratowników wodnych i wydawał karty pływackie, prowadził wypożyczalnię kajaków, wynajmował domki campingowe w swoich ośrodkach w Starosielu i nad jeziorem Białym, działała świetlica na stadionie, w której była czytelnia z prasą sportową oraz gry w szachy, warcaby i bilard.
1966 – 02/03 lipca w Zamościu odbyły się Mistrzostwa Okręgu w sześcioboju podnoszenia ciężarów ( tym pływanie – 50 m.). Drużynowo LZS Hrubieszów zajął 5 miejsce (1. Lublinianka) a indywidualnie, w wagach koguciej i piórkowej zdobyli tytuły vicemistrzów, Andrzej Kuśmirek 1828 pkt. i Zenon Majewski 2713 pkt.
1966 – 13/14 sierpnia w Świdniku odbyła się Wojewódzka Spartakiada w pływaniu. Zespołowo Hrubieszów zajął 4 miejsce (1. Lublin pow.), a indywidualnie: 50 dow. 1. Danuta Pilipczuk 44,7, 100 dow. 3. Antoni Nieradko 1:13,0, 2. 100 mot. 1:31,0, 2. 200 grz. 3:28,8, 2. Stanisław Miaskowski 200 mot. 3:49,0, 400 dow. 1. Marianna Czapska 8:07,0 4. 4 x 200 dow. kobiet 13:36, 4 (wszystko Unia).
1967 – w Hrubieszowie wybudowano hangar na 24 kajaki
1968 – 08 września w Kraśniku Fab. Podczas Mistrzostw Okręgu Młodzików i Dzieci w pływaniu Unia zajęła miejsca 5 i 3 zespołowo. Indywidualnie: do lat 12 chłopcy 4 x 50 m zmiennym 3 miejsce wynikiem 4:42,2 min., Indywidualnie starsi: 50 dow. 2. Z. Brandys 40,6, 3. A. Miaskowski 41,2; 50 grz. 3. J. Zieliński 46,6; 4 x 50 zm. 2. Unia Z. Brandys, Pieczkowski, Szozda, Brzózka) 3:07,2 min., 100 m. grz. 2. A. Nieradko 1:29,2;
1968 – 29 września na Mistrzostwach Województwa Szkół w Lublinie , Hrubieszów w pływaniu zespołowo zajął 4 – te miejsce. Indywidualnie: SPP dz. szt. 5 x 50 m. st. dow. 4:37,6 min., chł. 2. szt. 5 x 50 m. st. dow. 3:03,5 min., SP 25 m. st. grz. Marian Nieradko 22,2 sek., 4 x 25 m. st. dow. chł. 1:20,6 min.
1968 – 14 lipca w Zamościu mistrzem okręgu w sześcioboju sztangistów (rzut kulą przez głowę, 60 m., 5-skok obunóż z miejsca, rwanie i podrzut, pływanie 50 m.) w wadze koguciej został Bolesław Prochacki z LZS Hrubieszów wyn. 1.754 pkt., Mirosław Kuśmirek uzyskał najlepszy wynik w pływaniu 41,6 sek.
1968 – w Kraśniku Fabr. Odbył się towarzyski mecz w pływaniu reprezentacji Lublina i Rzeszowa. W reprezentacji wystąpili: 3. Antoni Nieradko 100 m. grz. 1.32,0 min., 3. Marianna Czapska 4:16,6 min. na 200 m. zm.
1968 – W Hrubieszowie przy POSTiW działała drużyna WOPR w 8-mio osobowym składzie pełniąca dyżur nad rzeką Huczwą.
1969 – w Świdniku odbyła się Wojewódzka Spartakiada Młodzieży w pływaniu drużynowo Hrubieszów na 4 miejscu. Indywidualnie: 1. 200 m. dow. 1. Nieradko 2:55,8 min. i 50 m. dow. 32,6 sek., 50 m. kl. 1. Czapska 58,4 sek. Na Centralną Spartakiadę Młodzieży zakwalifikowano: Nieradko, Czapska, Adugalska.
1969 – w Kraśniku rozegrano zawody pływackie o tytuł najwszechstronniejszego pływaka 50 m. grz. D. Pilipczuk 56,4 sek. i dow. 45,0 sek., ogólnie 2 miejsce, 50 m. del. A. Nieradko 34,8 sek., ogólnie 1 miejsce.
1969 – pływacy na Spartakiadzie Młodzieży Szkolnej w Lublinie, Hrubieszów w kategorii SP zajął I miejsce, a w grupie szkół średnich II-gie
1971 – obchodzono uroczyście 25 lecie hrubieszowskiego klubu sportowego „Unia” w Hrubieszowie. W tym czasie działały sekcje: piłki nożnej, piłki ręcznej, pływania, sportu masowego i turystyki.
1994 – z inicjatywy rodziców, dyrektora Włodzimierza Piątkowskiego i grona pedagogicznego SP nr 2 w Hrubieszowie oraz radnych z tej dzielnicy i dalszych, sympatyków pływania, Dziekana ks. A. Puzona, Przewodniczącego Rady Miasta p. Eugeniusza Paczały i nauczyciela wf Marka Kitlińskiego został powołany Komitet Budowy Hali i Basenu przy tej szkole. Na czele komitetu stanął radny p. Wojciech Ciesielczuk. Początkowo basen miał znajdować się pod Halą, w związku na koszty zmieniono plany na dwuetapowe i basen ma stanąć obok Hali.
2000 – Pod kierunkiem Mirosława Dąbrowskiego zbudowano łódkę z butelek plastikowych z okazji 600 – lecia naszego miasta. Wodowanie łódki pod nazwą „Bursztyn” odbyło się w obecności Starosty Powiatu p. Zdzisława Kossakowskiego. Trzech śmiałków M. Dąbrowski, Krzysztof Leśniak i Zdzisław Szczęk dopłynęli Huczwą z Hrubieszowa do Gródka. Następna próba została uświęcona sukcesem przepłynięcia z Hrubieszowa do Strzyżowa rzekami Huczwą i Bugiem.
To Hrubieszowskie pływanie wydało kilku znakomitych trenerów pływania, którzy ze znakomitymi efektami prowadzili zajęcia: Marian Bogdan Troszczyński Błękitni Stargard Szczeciński + trener kadry Polski grup młodzieżowych, Jerzy Troszczyński Stal Stocznia Szczecin + trener kadry Polski, Leszek Drączkowski Stal Stocznia Szczecin i Arka Gdyna, Elza Troszczyńska – Otto AWF Biała Podlaska, oraz Maria „Luśka” Troszczyńska – Sadowska AWF Warszawa, Witolda Nieradko w piłce ręcznej i Zenona Majewskiego w podnoszeniu ciężarów.
XXI wiek – pomimo zakazu, chętni „kąpią” się w brudnej, zachwaszczonej Huczwie, gdzie jest to tylko jeszcze możliwe. Od wielu lat są plany budowy zalewu wodnego i basenu. Ostatni plan budowy basenu przy Szkole Podstawowej nr 2 w Hrubieszowie też pewnie niedługo zostanie wrzucony do kosza.
opracował na podstawie materiałów własnych, M. Starykiewicza, rodziny Nieradków, klubowych itp.
– Marek Ambroży Kitliński
Jeżeli ktoś posiada dodatkowe udokumentowane informacje proszę o kontakt z autorem lub z redakcją – materiał uzupełnimy.