W niedzielę, 2 czerwca 2019 roku, minęło dwadzieścia lat od śmierci wielkiego przyjaciela miasta Hrubieszowa, zarazem wieloletniego członka naszego środowiska – prof. Stefana Du Chateau.
W społeczności Hrubieszowa zaistniał po raz pierwszy jako wyróżniony członek zespołu „Akademicy”, kiedy to deklamował w hrubieszowskim gimnazjum do którego uczęszczał – na akademii ku czci Juliusza Słowackiego, jego „Testament mój” (było to w dniu 14 czerwca 1921 roku).
W okresie powojennym (PRL i III RP) wpisywał się wielokrotnie w środowisko – jako zasłużony członek Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego (od 1975 roku) na wniosek prof. Zina, w uznaniu zasług, otrzymał dnia 30 września 1988 roku tytuł Honorowego Obywatela miasta Hrubieszowa.
Pozostając wierny miastu swoich młodzieńczych lat oraz idąc w ślady prekursora – Stanisława Staszica, w 1994 r. powołał do życia Fundację Przyjaźni i Kultury Polsko-Francuskiej im. małżonków Stefana i Krystyny Du Chateau, z siedzibą w Hrubieszowie. On sam, oraz powołana przez Niego Fundacja – zostawiły trwały ślad w naszej, nieco siermiężnej, polskej rzeczywistości. Przekazał na rzecz Fundacji, miasta oraz Muzeum im. Stanisława Staszica swoje wieloletnie zbiory – obrazów i rycin z epoki napoleońskiej, narzędzi i sprzętu zawodowego (cyrkle) oraz książek, map i materiałów technicznych potwierdzających jego zafascynowanie strukturami przestrzennymi – szereg opracowań wzorcowych, patentowych i projektów zgoła futurystycznych związanych z jego ukochanymi strukturami przestrzennymi. Był on bowiem światowym propagatorem struktur przestrzennych budowanych w oparciu o różne materiały (rury i druty stalowe, profile aluminiowe, drewno i bambus), także współtwórcą oraz pierwszym prezydentem Instytutu Badań i Stosowań Struktur Przestrzennych (IRASS – Institut de Recherche et d’Aplication des Sructures Spatiales) założonego w Paryżu dnia 16 czerwca 1968 roku.
Swoje doświadczenia zawodowe upowszechniał szkoląc od 1956 roku, w swoim biurze, wielu inżynierów i architektów z Polski. Był on aktywnym członkiem zagranicznym polskiego SARP (Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej), udostępniającym bezpłatnie inżynierom biur Mostostalu swoje rozwiązania patentowe dla potrzeb rozwijającego się w Polsce budownictwa wielko-powierzchniowego (np. polski system SCR 900 oparty na modułach PYRAMITEC) oraz szereg zrealizowanych rozwiązań przekrycia dla szkolnych hal i basenów (Płock, Szamotuły, Biała Podlaska).
Profesor Stefan Du Chateau był jednym z niewielu architektów naszych czasów, który otrzymawszy wykształcenie architektoniczne potrafił w skuteczny sposób integrować w architekturze myśl techniczną, a zarazem otworzyć całkiem nowe perspektywy dla rozwoju współczesnej architektury przekryciowo – wielko-powierzchniowej. W ich otwarciu oraz wskazaniu tego kierunku innym – profesor, architekt, urbanista, światowej sławy konstruktor – widział sens i cel swojej pracy zawodowej oraz swoją misję kształceniową dla nowych kadr inżynierów – architektów i urbanistów.
To właśnie istniejące prace profesora uprzytamniają nam z jak dużą swobodą można kształtować formę architektoniczną, a on sam podkreślał w nich, że koncepcja architektoniczna i myśl techniczna są zasadniczymi składnikami orientacji ducha nakierowanego na kreowanie dzieła architektonicznego. Jego słowa „Nie należy zapominać o tym że struktura nie jest architekturą, ale środkiem tworzenia formy architektonicznej” są największym wkładem do dorobku naukowego architektury światowej. Jego rozwiązania cechuje lekkość, funkcjonalność, ekonomika i estetyka. Projektował dworce kolejowe i lotnicze, stadiony, pływalnie, centra handlowe, biblioteki, hotele, kościoły i meczety – praktycznie na całym świecie.
Odszedł od nas dwadzieścia lat temu – 2 czerwca 1999 roku i w tym dniu oba narody – polski i francuski, utraciły swego wybitnego przedstawiciela.
Został pochowany w Polskiej Nekropolii – na cmentarzu Les Chapeaux Montmorency w departamencie Val-d’Oise pod Paryżem, obok swej żony i w pobliżu miejsca ostatniego spoczynku licznych znanych Polaków (są to m.in. Julian Ursyn Niemcewicz, Cyprian Kamil Norwid, Bronisław Piłsudski, Kazimierz Sosnkowski, Aleksander Stryjeński, a także grobowiec Rodziny Mickiewiczów).
tekst i fot.: Zarząd Fundacji Przyjaźni i Kultury Polsko-Francuskiej im. małżonków Stefana i Krystyny Du Chateau – Organizacja Pożytku Publicznego