W cyklu „Pytania do mgr teologii księdza Tomasza Szadego”, tym razem wikariusz z parafii pw. Ducha Świętego w Hrubieszowie odpowiada na pytania dotyczące „Bożego Ciała”, które w tym roku przypada w czwartek 30 maja.
„Boże Ciało”, to…?
– Boże Ciało, czyli Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa to ważne święto kościelne. W tym dniu wierni Kościoła katolickiego czczą tajemnicę przemiany chleba i wina w ciało i krew Chrystusa. Tego dnia wierni Kościoła katolickiego w uroczystych procesjach z Najświętszym Sakramentem przechodzą ulicami miast, miasteczek oraz wsi w całej Polsce.
Czy wiadomo, kiedy zostało ustanowione i dlaczego termin akurat w czwartek?
– Uroczystość Bożego Ciała, obchodzona pierwszy raz w 1247 r. w belgijskim Liège, wyrosła ze średniowiecznej pobożności eucharystycznej. Na jej powstanie złożyły się różne czynniki. Można wymienić choćby: charakterystyczne dla pobożności średniowiecznej pragnienie oglądania Hostii, które dla wielu ludzi było jedynym sposobem uczestnictwa w Eucharystii; obrona realnej obecności Chrystusa w Eucharystii; poszukiwanie form kultu podkreślającego majestat Bożej obecności; prywatne objawienia zakonnicy Julianny de Retine (1193−1258), z których wynikało pragnienie Jezusa ustanowienia specjalnego święta ku czci Eucharystii20. W tym kontekście papież Urban IV bullą Transiturus z 11 sierpnia 1264 r. ustanowił uroczystość Bożego Ciała, jako obowiązującą w całym Kościele i wyznaczył, że ma być obchodzona w pierwszy czwartek po niedzieli Trójcy Świętej.
A od kiedy jest obchodzone w Polsce?
– W naszym kraju zaczęto celebrować to święto w XIV wieku: w 1320 roku na synodzie w Krakowie ustanowił je biskup Nankier, który dla potomności zapisał się zainicjowaniem budowy katedry gotyckiej na Wawelu. Na synodzie gnieźnieńskim w 1420 roku uznano uroczystość za powszechną, obchodzoną we wszystkich kościołach w państwie. Od końca XV wieku podczas święta udzielane jest błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem.
Procesja…?
– Procesje eucharystyczne w dniu Bożego Ciała wprowadzono później niż samo święto. Pierwszym śladem ich istnienia jest wzmianka o uroczystej procesji przed sumą w Kolonii w latach 1265-75. Podczas procesji niesiono krzyż z Najświętszym Sakramentem. W ten sposób nawiązywano do dawnego zwyczaju zabierania w podróż Eucharystii dla ochrony przed niebezpieczeństwami. W XV w. procesje eucharystyczne odprawiano w całych Niemczech, Anglii, Francji, północnych Włoszech i Polsce. W Niemczech procesję w uroczystość Bożego Ciała łączono z procesją błagalną o odwrócenie nieszczęść i dobrą pogodę, dlatego przy czterech ołtarzach śpiewano początkowe teksty Ewangelii i udzielano uroczystego błogosławieństwa.
A w naszym kraju?
– W Polsce zwyczaj ten wszedł do „Rytuału piotrkowskiego” z 1631 r. Rzymskie przepisy procesji zawarte w „Caeremoniale episcoporum” (1600 r.) i „Rituale romanum” (1614 r.) przewidywały jedynie przejście z Najświętszym Sakramentem bez zatrzymywania się i błogosławieństwo eucharystyczne na zakończenie. Procesję odprawiano z wielkim przepychem od początku jej wprowadzenia. Od czasu zakwestionowania tych praktyk przez reformację, udział w procesji traktowano, jako publiczne wyznanie wiary. W Polsce od czasów rozbiorów z udziałem w procesji łączyła się w świadomości wiernych manifestacja przynależności narodowej. Po II wojnie światowej procesje w czasie Bożego Ciała były znakiem jedności narodu i wiary. Z tej racji ateistyczne władze państwowe niejednokrotnie zakazywały procesji urządzanych ulicami miast.
Konferencja Episkopatu Polski zmodyfikowała 17 lutego 1967 r. obrzędy procesji Bożego Ciała, wprowadzając w całej Polsce nowe modlitwy przy każdym ołtarzu oraz czytania Ewangelii tematycznie związane z Eucharystią.
Jakie powinno być w tym dniu zadanie wiernych?
– Zadanie wiernych chrześcijan na ten dzień to nade wszytko danie świadectwa. To świadectwo powinno być radosne i autentyczne. Polega na pójściu wraz z Panem Jezusem w procesji ,,Bożego Ciała”, a w czasie procesji jest to czas na wpatrywanie się w Najświętszym Sakramencie na Jezusa ukrytego pod postacią chleba w monstrancji. Zadaniem dla ludzi wierzących albo poszukujących wiary, powinno być również przeczytanie informacji albo obejrzenie filmów na temat Cudów Eucharystycznych.
Dziękuję za odpowiedzi.
– Szczęść Boże!
Zobacz też:
Wysłuchał – Marek Ambroży Kitliński (mak), foto – archiwum ks. T. Szady
