Nietolerancje pokarmowe mogą występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Mogą dawać różne objawy od bólu brzucha, po zmiany skórne. Jakie wyróżniamy nietolerancje pokarmowe?
Nietolerancje pokarmowe – co to takiego?
Nietolerancja pokarmowa to niealergiczna, nadmierna i niepożądana odpowiedź organizmu na spożyty pokarm. Pojawia się w efekcie zjedzenia produktów, w których obecne są związki chemiczne wywołujące określone reakcje. Intensywność reakcji na spożytą substancję zawartą w pokarmie jest uzależniona od osobniczej wrażliwości.
Nietolerancje pokarmowe związane są najczęściej z niedoborem enzymu trawiennego, a w odróżnieniu od alergii reakcja nie ma związku z pojawieniem się antygenu, który stymuluje reakcję układu odpornościowego. Nietolerancja pokarmowa z założenia jest mniej groźna, gdyż nie prowadzi do wstrząsu anafilaktycznego, jednak niektóre objawy mogą być zbliżone do tych, występujących w alergiach pokarmowych.
Rodzaje nietolerancji pokarmowych
Wśród najczęstszych nietolerancji pokarmowych należy wyróżnić:
- Nietolerancja laktozy.
Nietolerancja laktozy to rodzaj nadwrażliwości niealergicznej, która wynika z nieprawidłowej reakcji organizmu, spowodowanej zmniejszeniem aktywności enzymu laktaza (hipolaktazja pierwotna) lub jego brakiem (hipolaktazja wrodzona). Laktaza jest enzymem wrażliwym na działanie czynników uszkadzających śluzówkę jelita, takich jak stany zapalne, zakażenia, czy też niedożywienie.
Produkty o wysokiej zawartości laktozy to: mleko w proszku, mleko zagęszczone, mleko krowie, mleko owcze, mleko kozie, serwatka, jogurt, kefir, maślanka, serek ziarnisty, lody, ser biały, śmietana, serek homogenizowany.
- Nietolerancja histaminy.
Objawy nietolerancji histaminy występują u osób, u których stężenie histaminy zwartej w spożywanym produkcie, przekracza indywidualny próg tolerancji. U osób o dużej wrażliwości na działanie histaminy niepożądane dolegliwości mogą wystąpić już po zjedzeniu 5-10 mg histaminy. U osób zdrowych o prawidłowej tolerancji, nadmiar tej aminy biogennej jest metabolizowany przez oksydazę diaminową (enzym DAO), która jest wydzielana w jelicie cienkim, nerkach, wątrobie i łożysku.
Produkty o wysokiej zawartości histaminy to m.in. pieczywo na drożdżach, sery podpuszczkowe, kiełbasy z surowego mięsa, wędliny (wędzone, peklowane, solone), produkty puszkowane, wino, szampan, piwo, czekolada, kakao, orzechy włoskie, ryby o ciemnym mięsie, warzywa marynowane.
- Nietolerancja kwasu acetylosalicylowego.
Nietolerancja salicylanów to reakcja, w której następuje nadmierna synteza leukotrienów cysteinylowych w odpowiedzi na pojawienie się kwasu acetylosalicylowego. Dawka kwasu acetylosalicylowego mogąca wywołać niepożądane reakcje jest zmienna osobniczo i może wahać się między 10-600 mg.
Produkty o wysokiej zawartości kwasu acetylosalicylowego: owoce jagodowe, owoce suszone, korniszony, kabaczek, cukinia, rzodkiewka, zielone oliwki, brokuły, bakłażan, papryka chili, szpinak, przetwory na bazie pomidorów oraz zioła i przyprawy (curry, gram masala, tymianek, rozmaryn, papryka).
- Nadwrażliwość na dodatki do żywności.
Dodatki do żywności to substancje, które często wywołują nadwrażliwość o charakterze nieimmunologicznym. Są to związki chemiczne sztucznie dodawane do żywności w celu poprawy walorów organoleptycznych, przedłużenia przydatności do spożycia i przechowywania.
Dodatki do żywności to: barwniki, środki słodzące, antyoksydanty, środki konserwujące.
- Nietolerancja fruktozy.
Nietolerancja fruktozy jest wywołana upośledzonym wchłanianiem. Niepożądana reakcja może być odpowiedzią na pojawienie się fruktozy w postaci wolnej (monomer), sacharozy (w połączeniu z glukozą) lub fruktanów (polimery).
Produkty o wysokiej zawartości fruktozy to: owoce (jabłka gruszki, papaje, arbuzy, melony), soki owocowe, owoce suszone (śliwki, jabłka, morele, figi, daktyle), miód, produkty słodzone fruktozą. Wysoka zawartość fruktanów dotyczy: cebuli, czosnku, cykorii, pora, szparagów, jęczmienia i pszenicy.
Nietolerancje pokarmowe – jak sobie z nimi radzić?
Nietolerancje pokarmowe to niepożądane reakcje organizmu o podłożu nieimmunologicznym, powstałe w wyniku spożytego pokarmu. Objawy tego rodzaju nadwrażliwości mogą być zbliżone do łagodnych objawów alergicznych i zwykle występują ze znacznym, nawet kilkudniowym opóźnieniem od spożycia substancji powodującej niepożądaną reakcję organizmu.
Podstawą jest prawidłowa diagnostyka i wykrycie związku, który wywołuje objawy. Następnym krokiem jest wprowadzenie diety eliminującej nietolerowany składnik. Należy wówczas zadbać o właściwe zbilansowanie jadłospisu, aby poprzez wykluczenie danej grupy produktów, nie dopuścić do powstawania niedoborów. Na przykład eliminując nabiał z diety, względu na nietolerancję laktozy należy zadbać o podaż wapnia.
Warto wspomnieć, że firmy oferujące diety pudełkowe posiadają szeroki wybór diet eliminacyjnych. Catering dietetyczny w Lublinie, Warszawie, czy innych miastach może być doskonałym rozwiązaniem dla osób, które borykają się z problemem nietolerancji różnych składników diety.
(tekst i fot. mat. partnera)