W związku ze sporym zainteresowaniem „mailowym” dotyczącym artykułu „Niewierność w ujęciu prawnym” postanowiłem bliżej zaprezentować Państwu kwestie prawne dotyczące zarówno samego małżeństwa jak i jego ustania.
Małżeństwo za życia małżonków może ustać na skutek: rozwodu, separacji oraz unieważnienia.
Z dniem 16 grudnia 1999 roku w polskim prawie rodzinnym pojawiła się nowa instytucja pod nazwą separacja. Podstawową różnicą między rozwodem a separacją jest to, że aby mogła zostać orzeczona przez sąd wystarczy wystąpienie przesłanki polegającej na rozpadzie pożycia małżeńskiego. Rozpad pożycia nie musi być trwały i zupełny tak jak w przypadku rozwodu lecz wystarczy sam fakt jego wystąpienia.
Inne różnice to np.:
– po orzeczeniu rozwodu byli małżonkowie ponownie mogą zawrzeć związki małżeńskie, natomiast w przypadku separacji jest to nie możliwe,
– separacja może zostać zniesiona na zgodny wniosek małżonków, a więc małżeństwo może istnieć ponownie,
– po rozwodzie można wrócić do swojego poprzedniego nazwiska, separacja takiej możliwości nie daje,
– okres płacenia drugiemu małżonkowi alimentów jest ograniczony do pięciu lat, natomiast przy separacji nie ma takiego ograniczenia,
– separację jest „łatwiej” uzyskać w sądzie, gdyż nie trzeba udowadniać, że rozkład pożycia małżeńskiego jest trwały,
– wniosek o separację może złożyć małżonek, który jest winny rozkładowi pożycia, co w przypadku rozwodu jest nie możliwe.
Istotę rozkładu pożycia małżeńskiego zdefiniował Sąd Najwyższy w wytycznych z dnia 28 maja 1955 r., I CO 5/55, OSN 1955, poz. 46, w następujący sposób:
„Pożycie małżeńskie wyraża się w szczególnego rodzaju wspólnocie duchowej, fizycznej i gospodarczej. W zasadzie ustanie któregokolwiek z elementów tej wspólnoty należy uznać za objaw stopnia rozkładu. Jednakże ustanie wspólnoty fizycznej lub gospodarczej może w konkretnym przypadku nie stanowić objawu rozkładu, jeżeli wynika ono z okoliczności niezależnych od małżonków lub z ich zgodnej woli uzasadnionej okolicznościami życiowymi. Przykładem takiej sytuacji może być ustanie współżycia fizycznego na skutek choroby małżonka, rozłączenie małżonków spowodowane pobytem w szpitalu, długotrwałym wyjazdem służbowym, pracą zarobkową małżonków w różnych odległych od siebie miejscowościach itp. Brak natomiast wspólnoty duchowej (jej istnienie może się przejawiać nawet tylko w korespondencji) będzie zawsze objawem rozkładu pożycia.
Do uznania, że między małżonkami brak jest wspólnoty duchowej, nie jest konieczne stwierdzenie wrogiego lub choćby niechętnego stosunku ich do siebie. Zachowanie poprawnych stosunków, utrzymywanie kontaktów w interesie wspólnych dzieci itd. nie musi koniecznie oznaczać, iż więź duchowa małżonków została utrzymana i rozkład pożycia nie istnieje. Chodzi bowiem nie o jakąkolwiek więź duchową pomiędzy dwojgiem ludzi, lecz o więź charakterystyczną dla duchowej wspólnoty małżeńskiej.
Rozkład jest zupełny, gdy nie istnieje między małżonkami więź duchowa, fizyczna ani gospodarcza. Gdy jednak przy zupełnym braku więzi duchowej i fizycznej pozostały pewne elementy więzi gospodarczej, rozkład pożycia może być mimo to uznany za zupełny, jeśli utrzymanie elementów więzi gospodarczej (np. wspólnego mieszkania) wywołane zostało szczególnymi okolicznościami. Natomiast nawet sporadyczne tylko stosunki fizyczne między małżonkami z reguły będą wskazywać, że rozkład pożycia nie jest jeszcze zupełny”.
Przyczyny rozpadu pożycia małżeńskiego można podzielić na 3 grupy:
– zawinione,
– niezawinione
– oraz takie które mogą być zawinione lub niezawinione.
W następnym artykule szczegółowo omówione zostaną przyczyny zawinione a należą do nich: groźba, nieróbstwo, nieetyczne postępowanie, odmowa współżycia płciowego, odmowa wzajemnej pomocy, opuszczenie małżonka, pijaństwo, agresja, niewierność, zaniedbywanie rodziny, zły stosunek do rodziny małżonka, denuncjacja.
LEXIS
Biuro Porad Prawnych
Hrubieszów, Pl. Wolności 15,
Czynne: poniedziałek – piątek
godz. 15:30 – 18:00.
www.lexis.lubiehrubie.pl >>
