Zasiłek chorobowy przysługuje osobom ubezpieczonym, w tym pracownikom i osobom prowadzącym działalność gospodarczą, na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych może kontrolować prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem.
Problematyczne są kwestie związane z osobami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą. ZUS często poddaje w wątpliwość fakt prowadzenia działalności gospodarczej, jak również wysokość podstawy ustalenia składek, jeżeli są wyższe od minimalnej i średniej.
Osoba prowadząca indywidualną działalność gospodarczą będąca na zwolnieniu lekarskim, podobnie jak pracownik, nie może realizować zadań i czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Dopuszczalne jest jednak podejmowanie sporadycznych, incydentalnych i wymuszonych, np. regulacjami prawnymi, czynności takich jak złożenie podpisu na dokumencie, zwłaszcza urzędowym, sporządzenie rachunku lub faktury, których niedopełnienie prowadziłoby do niedochowania ustawowego lub umówionego z kontrahentem terminu i które dodatkowo nie są sprzeczne z celem zwolnienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9.01.2024 r. I USKP 29/23).
Czytaj: Prawo: Renta rodzinna dla dziecka
Równocześnie jednak zwraca się uwagę na to, ażeby pozostałe czynności charakteryzujące prowadzoną działalność scedowane były na inne osoby (pracownika, pełnomocnika, zleceniobiorcę), bowiem w toku postępowania kontrolnego, ewentualnie sprawy sądowej wywołanej odwołaniem od decyzji ZUS, przedsiębiorca będzie musiał wykazać, że jego aktywność na zwolnieniu lekarskim nie miała zwyczajnego charakteru.
Zaleca się jednak powstrzymanie się, w czasie zwolnienia, od wykonywania czynności, które nie są niezbędne.
Zobacz: Prawo: Becikowe na nastolatka?
Jeżeli ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Zasiłek chorobowy nie przysługuje w przypadku, gdy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane.
Postępowaniem niezgodnym z celem zwolnienia określić należy takie zachowania, które w powszechnym odczuciu jest nieodpowiednie dla osoby chorej, może nasuwać wątpliwości co do rzeczywistego stanu zdrowia ubezpieczonego a nawet przedłużyć czas niezdolności do pracy. Wykluczone są zachowania chorego takie jak:
- wyjazd w celach turystycznych,
- nadużywanie alkoholu,
- udział w imprezie towarzyskiej czy rozrywkowej,
- podejmowanie innej pracy zarobkowej,
- wykonywanie, osobiście remontu mieszkania, budowy domu,
- praca w ogródku czy w obejściu.
Każda sprawa jest traktowana indywidualnie. W orzecznictwie przyjmuje się, że; „udział pracownika we własnym ślubie w czasie zwolnienia lekarskiego zawierającego adnotację „chory może chodzić”, nie koliduje z obowiązkami pracowniczymi i nie może być uznany za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 § 1 pkt 1 KP” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2.4.1998 r., I PKN 14/98, Legalis).
Zobacz też:
Prawo: Przepadek pojazdu za jazdę w stanie nietrzeźwości
prawniczka Teresa Dąbek
Stowarzyszenie Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
