Teresa Grodzińska, za swoje bohaterstwo w czasie walk o Hrubieszów, została odznaczona, jako jedna z pierwszych osób i jako pierwsza kobieta w Niepodległej, Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari, już w 1920 r.
Zapraszamy na uroczystości poświęcone Teresie Grodzińskiej (1899-1920), bohaterskiej sanitariuszce, ochotniczce w wojnie polsko – bolszewickiej, Damie Orderu Virtuiti Militari, które odbędą się 13 i 15 grudnia w Radomiu pod Patronatem Narodowym Prezydenta Andrzeja Dudy, z udziałem m.in. przedstawicieli Prezydenta i Premiera. Uroczystej mszy św. z udziałem wojska przewodniczył będzie Biskup Polowy Wojska Polskiego generał brygady dr Józef Guzdek.
Ze względu na ścisły związek losów bohaterki z Hrubieszowem, prosimy o nagłośnienie tych obchodów, z apelem o zorganizowanie podobnych uroczystości także w Hrubieszowie – na cmentarzu wojskowym (przy tablicy 4 Pułku Piechoty Legionow) w rocznicę 120 lecia urodzin – czyli 20 grudnia 2019 r. (np. polegających na złożeniu wieńców przez przedstawicieli władz samorządowych, wojska, organizacji społecznych oraz młodzieży szkolnej).
Teresa Grodzińska w sierpniu 1920 r. była sanitariuszką 4 Pułku Piechoty Legionow walczącego o Hrubieszów. Zasłynęła odwagą i poświęceniem – nie tylko opatrywała żołnierzy, ale i wprost ratowała rannych przenosząc ich przez płonący most na rzece Huczwie (po wschodniej stronie Hrubieszowa) „ostrzeliwany przez 3 nieprzyjacielskie karabiny maszynowe” i to w sytuacji, gdy zdrowi żołnierze już się wycofali. Zaś kilka dni później w Stefankowicach, gdy znów kończyła ekspediowanie ostatnich rannych żołnierzy, wpadła w ręce bolszewików. Uwięziona w stodole w Czortowicach, przez kilka godzin samotnie broniła się siekierą przed atakującymi ją żołnierzami wroga, zabijając dwóch z nich, za co potem została wręcz rozsiekana.
Na cmentarzu wojskowym w Hrubieszowie jest obecna na tablicy pamiątkowej 4 PPL z 2006 r.
Wyjątkowa postać Teresy Grodzińskiej w pełni na to zasługuje. Za swoje bohaterstwo w czasie walk o Hrubieszów została odznaczona, jako jedna z pierwszych osób, i jako pierwsza kobieta w Niepodległej, Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari, już w 1920 r.
Wojsko Polskie we wrześniu 1920 r. zorganizowało jej niezwykle uroczysty oficjalny wojskowy pogrzeb z honorami, z – co jest wyjątkiem – trumną wiezioną na lawecie (czyli z honorem przynależnym najwyższym rangą wojskowym lub wyjątkowym bohaterom).
Prasa pisała: „Terenia Grodzińska, Orlęta Lwowskie – to wszystko symbole walczącej młodzieży polskiej”, Harcerka bohater, Bohaterka.
Była uznana za symbol wojen 1914 – 1920 i opisana w książce wydanej pod (współ)patronatem prezydentowej Michaliny Mościckiej – „Wśród polskich sanitariuszek, które począwszy od 1914 r. pełniły swoją służbę z energią i poświęceniem, heroiczna postać Tereni Grodzińskiej plasuje się na pierwszym planie”.
Została odznaczona (wtedy jedyna pośmiertnie) specjalną odznaką PCK wraz z tak elitarnym gronem 28 osób, jak prezydent Mościcki, Królowa Belgijska i Marszałkowa Piłsudska.
W 1926 r. Wojskowy Szpital Ujazdowski w Warszawie jedną z sal nazwał imieniem Teresy Grodzińskiej i umieścił w szpitalu tablicę pamiątkową jej poświęconą.
Przed wojną była znaną postacią, pisał o niej nawet m.in. Melchior Wańkowicz (jej losy wykorzystał też w swojej twórczości literackiej), prezydentowa Mościcka, pamiętała o niej (mimo okrucieństw II wojny) i pisała potem na emigracji, generałowa Wanda Pełczyńska.
Z poważaniem
Wojciech W. Wiśniewski
