W związku z licznymi, publikowanymi informacjami, iż aktualny model dziedziczenia- dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza chroni przed długami spadkowymi, z całą stanowczością stwierdzić należy, iż nie jest to zgodne z prawdą.
Dobrodziejstwo inwentarza co to jest …
Wyrażenie to oznacza, iż odpowiedzialność spadkobierców za długi pozostawione w spadku ograniczona jest do wysokości aktywów. Sytuację tę można zobrazować przykładem: jeżeli kwota odziedziczonego długu wobec banku wynosi 1000 zł, zaś poza tym do spadku wchodzi stół o wartości 50 zł, wówczas spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność względem banku wyłącznie do kwoty 50 zł, jeżeli zaś poza długiem w spadku nie ma nic, wówczas spadkobiercy w ogóle nie muszą spłacać długu.
Zasada ta obowiązuje od dnia 18 października 2015 roku, w związku z wejściem w życie zmiany art. 1015 § 2 kodeksu cywilnego, stosownie do którego brak oświadczenia spadkobierców w terminie 6 miesięcy od daty otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Zauważyć jednak należy, iż w stosunku do spadków otwartych przed dniem 18 października 2015 roku w dalszym ciągu obowiązuje zasada, iż brak innego oświadczenia skutkował dziedziczeniem prostym (wprost) czyli dziedziczeniem długów bez ograniczeń. Oczywistym jest jednak to, że o odpowiedzialności za długi spadkobiercy mówimy wyłącznie w kontekście długów istniejących nie zaś np. przedawnionych. Niejednokrotnie zdarza się, iż różne podmioty np. firmy windykacyjne, pożyczkowe, domagają się zapłaty od spadkobierców, mimo iż dług faktycznie uległ już przedawnieniu, w takiej sytuacji przed dokonaniem jakiejkolwiek płatności, czy też przed podpisaniem ugody warto przeanalizować sytuację w aspekcie wygaśnięcia zobowiązania.
Wracając jednak do podstawowej kwestii – przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że wierzyciel może egzekwować swoją należność w kwocie ograniczonej, ale z całego majątku spadkobiercy (spadkobierców). Wracając do przykładu ze stołęm, wierzyciel nie będzie zajmował się sprzedażą rzeczy odziedziczonej, a sięgnie po sprawniejsze i szybsze metody egzekucji np. zajęcie wynagrodzenia za pracę spadkobiercy albo zajęcie jego rachunku bankowego. Nie można również pominąć tego, iż dochodzenie należności od spadkobierców wiąże się z kosztami (są to min. opłaty sądowe, opłaty egzekucyjne, zwrot wynagrodzenia pełnomocników reprezentujących strony), które w istotny sposób podwyższyć faktyczną, finansową odpowiedzialność za dług.
Podsumowując w przypadku istnienia możliwości, iż spadek może być obciążony długami lepiej złożyć oświadczenie o jego odrzuceniu, niż wskutek milczenia narazić się na odpowiedzialność, stres oraz koszty.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie