Wincenty Piątak – wspomnienie w 30. rocznicę śmierci (ZDJĘCIA)

27 grudnia 2021

W ponad 620-letniej historii Hrubieszowa było wielu wybitnych ludzi. Jedni zrobili wiele dla „swojego” miasta, inni się tylko tu urodzili. Byli też i tacy, którzy wyemigrowawszy do większych miejscowości, wstydzili się swojego pochodzenia, ale też i tacy, którzy z tego kresowego miasteczka zrobili swoją wizytówkę.

Reklamy

Wincenty Piątak swoją pracą, zaangażowaniem i działalnością udowodnił, że nie trzeba mieć stopni naukowych ani wielkich znajomości, aby coś zrobić dla środowiska, w którym się żyje. Wystarczy tylko chcieć. Właśnie o takich ludziach, pasjonatach tworzących historię miasta i ją odkrywających nie można zapomnieć.

Wincenty Piątak urodził się 18 lipca 1925 r. w Hrubieszowie. Trudna sytuacja materialna rodziny oraz śmierć matki nie ułatwiały mu dzieciństwa. Chodził do szkoły mechanicznej, a ponieważ był bardzo zdolny i nauka nie sprawiała mu trudności, udzielał korepetycji słabszym uczniom. Za zarobione pieniądze kupował książki, które do końca życia pozostały jedną z Jego pasji.

Reklamy

Drugą pasją W. Piątaka była filatelistyka, która przerodziła się w prawdziwe znawstwo. Encyklopedia filatelistyki wymienia wiele tytułów czasopism, w których publikował swoje artykuły. Współtworzył też ważne dla polskiej filatelistyki opracowania, takie jak Historia Poczty Polskiej w latach 1944-1946, czy wspomniana wyżej Encyklopedia filatelistyki autorstwa T. Hempla. Tworzył koła filatelistyczne, projektował kasowniki okolicznościowe wykorzystywane w urzędach pocztowych, był wydawcą i redaktorem naczelnym wydawanych metodą powielaczową biuletynów: „Wiadomości Filatelistyczne”, „Uczymy się Filatelistyki”, „Komunikat Wewnętrzny PZF” i „Nasz Dom”.

Najistotniejszą jednak dla Hrubieszowa pasją Wincentego Piątaka był regionalizm. Przez ponad trzydzieści lat swojego życia odkrywał dla współczesnych historię miasta i okolic, a także życie ludzi z nim związanych. Był jednym z głównych inicjatorów powołania w 1960 roku Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego, które działa do chwili obecnej. Pierwszym redaktorem i wydawcą „Biuletynu Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego”, który redagował przez ponad trzydzieści lat. Do 27 numeru samodzielnie, potem razem z doc. dr. Janem Gurbą. Obraz włożonej pracy i serca w przedsięwzięcie, jakim było wydawanie pisma, ilustruje fakt, że wszystkie okładki „Biuletynu” (poza numerami od 34 do 39) projektował on sam oraz, że ilustrował wszystkie jego zeszyty.

Reklamy

Następnym wielkim przedsięwzięciem TRH powstałym także z inicjatywy Wincentego Piątaka była „Biblioteka TRH”, czyli wydawnictwa Towarzystwa, którego kolejne pozycje ukazują się w numerowanych od pierwszego Tomach. Wiele spośród Tomów „Biblioteki TRH” jest autorstwa Wincentego Piątaka, jak m.in. „Hrubieszowska pisanka”, „Ziemia hrubieszowska”, „Region hrubieszowski” czy „10-lecie Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego” i inne. Ideą wydawnictw Towarzystwa było dokumentowanie dziejów powiatu, popularyzowanie ich i ogólnie realizowanie w ten sposób celów statutowych Stowarzyszenia. Zasługą Wincentego Piątaka było też utworzenie „Archiwum TRH”, składającego się z teczek zagadnieniowych zawierających materiały dotyczące powiatu hrubieszowskiego. Tematy zakładanych teczek miały charakter indywidualny i zbiorowy, podmiotowy i przedmiotowy. Skrupulatna i uporządkowana dokumentacja działalności TRH to zasługa Wincentego Piątaka. Jest to obecnie nieoceniona skarbnica wiedzy o regionie i filar działalności Towarzystwa, przede wszystkim publicystycznej.

Ideą wydawnictw Towarzystwa było dokumentowanie dziejów powiatu, popularyzowanie ich i ogólnie realizowanie w ten sposób celów statutowych Stowarzyszenia. Gromadząc jednocześnie wszystko razem chciano utworzyć podstawę „Księgozbioru TRH”, który powstał, by służyć wszystkim, którzy chcieli pisać o Hrubieszowie i regionie lub szukali informacji niezbędnych do pracy, nauki lub innych celów. Ujmując to ogólnie „Księgozbiór TRH” miał służyć społeczności.

Los obdarzył Wincentego Piątaka wieloma talentami, rozwijał je i wykorzystywał, potrafił łączyć je i dzielić się produktami tych talentów z innymi. Poświęcenie się jakiejś jednej dziedzinie nie wykluczało zainteresowania inną, a wręcz przeciwnie, wzbogacało ją. Można to doskonale prześledzić na przykładzie pracy dla TRH. W organizowaniu działalności Towarzystwa wykorzystywał swoje zainteresowania turystyczne i krajoznawcze organizując rajdy po Hrubieszowszczyźnie, swoją największą w życiu pasję – filatelistykę wykorzystywał przy okazji uroczystości, obchodów i świąt Ziemi Hrubieszowskiej, aby je dodatkowo upamiętnić w postaci okolicznościowego kasownika czy też karty pocztowej. Swoje zamiłowanie do rysunku wykorzystywał w pracy nad wydawnictwami TRH, ilustrując je i opracowując graficznie. Dzięki zamiłowaniom introligatorskim oprawiał książki zarówno swoje jak i Towarzystwa. Wykonywał mnóstwo projektów, na przykład: papieru do korespondencji dla TRH, kart świątecznych, kart pocztowych, zaproszeń, afiszów, plakatów, pieczęci, medali etc. Porządkował dokumentację TRH.

Należy też pamiętać o jego inicjatywach. O czterech pomnikach w powiecie: w Uchańce, Małkowie, Mołożowie i pomniku Bolesława Prusa w Hrubieszowie, które nie powstałyby, gdyby nie jego wysiłki i zapoczątkowanie działań mających na celu ich wybudowanie; o zbieraniu informacji o przeróżnych hrubieszowskich tradycjach; o czczeniu pamięci ludzi powiatu; popularyzowaniu ich twórczości i badaniu historii ich życia. O Muzeum Ziemi Hrubieszowskiej; o jego eksponatach, o które zabiegał, zbierał i zakupywał. O Domu Kultury w Hrubieszowie, który nie stanąłby, gdyby nie zabiegi TRH. O samym wreszcie TRH – fundamencie działalności kulturalnej w powiecie.

Za swoją działalność otrzymywał Wincenty Piątak dziesiątki nagród, dyplomów, wyróżnień i odznaczeń. Z najważniejszych należy wymienić: Złotą Odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego (1968), Odznakę Tysiąclecia Państwa Polskiego (1966), Srebrny Krzyż Zasługi (1970), Złoty Krzyż Zasługi (1974), medal „Zasłużonym Hrubieszowszczyźnie” (1968), złoty medal „Zasłużonym dla powiatu hrubieszowskiego” (1975), Medal „Za wybitny wkład w rozwój publikacji filatelistycznych” (1975), Medal „XXV-lecia Polskiego Związku Filatelistów”, Nagrodę Ministra Oświaty I stopnia (1972), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1981), Medal imienia Bernarda Moranda z numerem 2 (1985), Nagrodę i Medal imienia Zygmunta Klukowskiego.

Członkowie TRH zapamiętali go jako cichego i skromnego człowieka, który najwyżej cenił dobro Towarzystwa i rodzinnego miasta, dla którego zostało powołane do życia. Wspominają go jako dobrego prezesa, człowieka bardzo pracowitego, zaangażowanego, pełnego wiary i zapału, a także wewnętrznej siły, jaka prowadziła go przez wszystkie lata. Na zawsze na kartach historii miasta pozostaną zapisane dzieła jego życia.

Wincenty Piątak umarł w Święta Bożego Narodzenia, w nocy z 26 na 27 grudnia 1991 roku. Spoczął na cmentarzu w Hrubieszowie obok grobu matki tak, jak tego pragnął za życia.

Zarząd TRH

Fot.: Złożenie kwiatów i zapalenie zniczy na grobie Wincentego Piątaka przez burmistrza Hrubieszowa Pawła Wojciechowskiego, członków Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego oraz pracowników Muzeum im. ks. S. Staszica.