Wypowiedzenie może złożyć zarówno pracownik, jak i pracodawca. W taki sposób można rozwiązać każdą umowę (na czas nieokreślony, na czas określony, na okres próbny).
Jak może być zakończona umowa o pracę?
Według przepisów prawa pracy umowa o pracę może być zakończona:
a) w drodze porozumienia,
b) przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);
c) przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia);
d) z upływem czasu, na który była zawarta,
e) w wyniku wygaśnięcia.
Porozumienie stron
Porozumienie stron jest wyrażeniem, wspólnie przez obydwie strony (pracownika i pracodawcy), woli rozwiązania łączącej ich umowy. W takim wspólnym oświadczeniu złożonym na piśmie strony, mogą ustalić dodatkowe warunki np. termin rozwiązania umowy. W braku takiego postanowienia umowa ulega rozwiązaniu z datą podpisania porozumienia. Za porozumieniem może być rozwiązana każda umowa (na czas określony, bądź szczególnie chroniona np. z kobietą w ciąży czy też z pracownikiem w okresie przedemerytalnym).
Wypowiedzenie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia
Wypowiedzenie może złożyć zarówno pracownik, jak i pracodawca. W taki sposób można rozwiązać każdą umowę (na czas nieokreślony, na czas określony, na okres próbny).
Okresy wypowiedzenia dla umowy na czas nieokreślony i na czas określony zostały zrównane i wynoszą:
a) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony (u danego pracodawcy) krócej niż 6 miesięcy;
b) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
c) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Okresy wypowiedzenia dla umowy na okres próbny wynoszą:
a) 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
b) 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
c) 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Strony po wypowiedzeniu mogą ustalić inny termin rozwiązania umowy o pracę, aniżeli wynikający z powyższych okresów wypowiedzenia. Oświadczenie o wypowiedzeniu musi być złożone na piśmie i odnosi skutek na koniec miesiąca, albo tygodnia.
W przypadku, gdy wypowiedzenie dotyczy umowy na czas nieokreślony i pochodzi od pracodawcy:
a) musi ono zawierać przyczynę wypowiedzenia (prawdziwą i konkretną). W sprawach sądowych toczących się z odwołań pracowników, sąd pracy bada czy przyczyna była zasadna oraz czy rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem było zgodne z prawem,
b) w określonych wypadkach musi być poprzedzone konsultacjami ze związkami zawodowymi,
c) ewentualnie należy wykonać inne obowiązki przewidziane przez przepisy prawa,
d) pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku wykonywania pracy, ewentualnie w okresie wypowiedzenia udzielić pracownikowi urlopu,
e) pracownik ma prawo do 2 albo 3 dni wolnych na poszukiwanie pracy (pracownik powinien złożyć stosowne żądanie),
Rozwiązanie bez wypowiedzenia
Oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia może złożyć każda ze stron, może dotyczyć każdej umowy, musi być na piśmie i z podaniem przyczyny rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Kodeks pracy przewiduje tu cztery odrębne sytuacje. Rozwiązanie umowy przez:
1) pracodawcę z winy pracownika,
2) pracodawcę bez winy pracownika,
3) pracownika z winy pracodawcy, albo
4) pracownika bez winy pracodawcy.
W pierwszym przypadku pracodawca:
a) może rozwiązać umowę z powodów ściśle wskazanychprzez przepisy prawa pracy
(ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku),
b) ewentualnie musi przeprowadzić konsultacje ze związkami zawodowymi,
c) musi zachować termin (nie dłuższy niż do 1 miesiąca od uzyskania informacji o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy),
Drugi przypadek dotyczy rozwiązania umowy z pracownikiem, gdy nie jest zarzucana mu wina, ale zachodzą sytuacji przewidziane przez przepisy tj: długotrwała niezdolności pracownika do pracy (w zależności od długości stażu pracy u danego pracodawcy oraz przyczyny tej niezdolności), przedłużająca się ponad miesiąc inna niż choroba, albo wypadek usprawiedliwiona nieobecności pracownika w pracy.
Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:
a) z winy pracodawcy,gdy pracodawca dopuścił się wobec niego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków ( w tym przypadku musi zachować termin nie dłuższy niż 1 miesiąc od uzyskania wiedzy o okoliczności stanowiącej podstawę do rozwiązania umowy o pracę)
b) jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.
Zakończenie umowy z okresem na jaki została zawarta
W taki sposób ulegają rozwiązaniu umowy terminowe. Zawarte na okres próbny, na czas określony, jak również na zastępstwo.
Wygaśnięcie umowy o pracę
Tutaj wchodzą w grę różne przypadki. Są to min: śmierć pracownika, co do zasady śmierć pracodawcy (chyba, że zachodzi następstwo prawne, w tym zarząd sukcesyjny), tymczasowe aresztowanie (z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika z takiego powodu) oraz inne przypadki uregulowane w przepisach prawa pracy, w tym w ustawach szczególnych.
radca prawny Małgorzata Dąbek, adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
Zobac też:
POWIAT – Porady prawne: Co zrobić, gdy na „białej liście” nie ma rachunku bankowego przedsiębiorcy?
POWIAT – Porady prawne: Czy przedsiębiorca powinien walczyć z ZUS o zasiłki?