W 1983 roku moi rodzice w drodze umowy przekazania gospodarstwa rolnego przenieśli na mnie własność całego gospodarstwa rolnego, po czym przeszli na emeryturę rolniczą. Oboje zmarli w poprzednim roku, a moja siostra ubiega się ode mnie zachowku mówiąc, że prawie nic od rodziców za ich życia nie dostała…
Pytanie:
W 1983 roku moi rodzice w drodze umowy przekazania gospodarstwa rolnego przenieśli na mnie własność całego gospodarstwa rolnego, po czym przeszli na emeryturę rolniczą. Oboje zmarli w poprzednim roku, a moja siostra ubiega się ode mnie zachowku mówiąc, że prawie nic od rodziców za ich życia nie dostała. Czy może się o to ubiegać, skoro już tyle lat pracuję na tym gospodarstwie i się z niego utrzymuje?
Przepisy kodeksu cywilnego wprowadzają regulację, z której treści wynika, że jeżeli uprawniony do zachowku nie może otrzymać należnego mu zachowku od spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.
Co bardzo ważne, przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.
Pytanie jednak powstaje, czy umowa przekazania gospodarstwa rolnego następcy oraz umowa darowizny, o której ustawodawca wspomina w kontekście zachowku mogą być traktowane na takich samych zasadach? Z dotychczasowego dorobku orzecznictwa, które co prawda nie jest jednomyślne, wynika, że aktualnie opowiedziało się ono za przyjęciem, iż umowa przekazania gospodarstwa rolnego następcy nie jest umową tożsamą z umową darowizny, stąd też następca rolnika nie ma obowiązku rozliczania się z pozostałymi spadkobiercami z tytułu nabytego gospodarstwa rolnego w drodze umowy jego przekazania.
Osoba chcąca wystąpić z roszczeniem o zachowek powinna także pamiętać, że roszczenie to ograniczone jest po pierwsze jedynie do świadczenia pieniężnego, a po drugie stanowić może jedynie wartość ½ tego, co by dana osoba odziedziczyła, gdyby spadkodawca nie rozporządził przedmiotami majątkowymi za swojego życia, albo też na wypadek śmierci w testamencie. Uwzględnić powinna także zasadniczo wszystkie przysporzenia majątkowe, jakich dokonał spadkodawca na jej rzecz za swojego życia, a także w drodze dziedziczenia.
EWENTUALNE PYTANIA CZYTELNICY MOGĄ KIEROWAĆ BEZPOŚREDNIO NA ADRES E-MAIL: prawnik-chelm@wp.pl
Tomasz Gabrylewicz – prawnik
Pl. Kupiecki 10, 22 – 100 Chełm
e-mail: prawnik-chelm@wp.pl
tel.: 883 001 676