Wystawa „Srebrny koń – archeologiczne skarby między Morzem Czarnym a Kaukazem“ jest pierwszą próbą prezentacji dorobku polskich i niemieckich badań prowadzonych w XIX i na początku XX wieku na obszarach południowej Rosji i dzisiejszej Ukrainy.
Do tej pory prezentowana była w Centrum Kultury Dolnej Saksonii w Bevern, następnie trafiła do prestiżowego Pergamonmuseum na berlińskiej Wyspie Muzeów, gdzie gościła do 13 marca.
Z jednej strony wystawa prezentuje dzieje kaukaskich kultur z epoki brązu i wczesnego żelaza, z reliktami po koczowniczych ludach stepowych – Scytach i Sarmatach. W niezwykle atrakcyjny sposób ukazuje również wschodniogermańskich Gotów osiadłych nad Morzem Czarnym. Wśród prezentowanych eksponatów znajdą się zabytki z czasów od 1300 przed Chrystusem do 600 po Chrystusie. Będą to, między innymi, niezwykle cenne i efektowne: egzemplarze broni z epoki brązu, biżuteria z brązu, srebra i złota; wytwory antyczne ze szkła i z kamieni szlachetnych; rzeźby starożytne w brązie, antyczne amfory na wino, rytualne kotły do mieszania krwi z kobylim mlekiem, starożytne lustra, rekonstrukcje kurhanów, strojów sprzed 2700 lat, pancerz, hełmy z brązu oraz wiele innych nigdy dotąd niepokazywanych w Polsce. Właściwie nie ma też innej szansy zobaczenia najstarszego zabytku pisma w postaci inskrypcji urartyjskiej na paradnym hełmie bojowym z późnej epoki brązu.
Z drugiej strony będzie to wyjątkowa opowieść o wybitnych badaczach, podróżnikach i kolekcjonerach starożytności, żyjących w XIX i XX wieku. Zupełnie obce i nieznane nam zakątki Kaukazu i wybrzeża Morza Czarnego od dawna przykuwały uwagę wielu odkrywców z uwagi na niezmierzony potencjał badawczy. Pozostałości antycznych miast, tajemnicze i pobudzające wyobraźnię kurhany scytyjskich władców, zwierzęca plastyka figuralna, arcydzieła gockich jubilerów to tylko niektóre z zagadnień poruszanych na ekspozycji. Wszystko w pełnej oprawie merytorycznej odnoszącej się m.in. do antycznych źródeł Herodota z Halikarnasu.
Wśród wielkich nazwisk pojawi się XIX-wieczna postać Rudolfa Virchowa zapalonego antropologa, etnologa i archeologa, interesujące się głównie środkowoeuropejską kulturą łużycką i Słowianami, ale także uczestnika badań Henryka Schliemanna w Troi i oraz kierownika wykopalisk na Kaukazie. Inną, niezwykle barwną postacią jest baron Johannes von Diergardt – zamknięty w sobie miłośnik starożytności, wydający rodzinny majątek na bezcenne kolekcje zabytków, prezentowanych następnie w berlińskich muzeach. Określany był najczęściej jako ,,nieznany darczyńca“. W gronie wielkich badaczy nie zabrakło oczywiście Polaków. Wystarczy choćby wskazać Godfryda Ossowskiego. Zasłynął w naukowym świecie spektakularnymi odkryciami w jednym z kurhanów arystokracji scytyjskiej z III w. przed Chr. w miejscowości Ryżanówka na dzisiejszej Ukrainie.
Polsko-niemiecki projekt podniesienia rangi hrubieszowskiego muzeum, realizowany jest przez Instytut Archeologii UMCS w Lublinie, Muzeum im. ks. St. Staszica w Hrubieszowie oraz berlińskie Museum für Vor- und Frühgeschichte. Partnerami przedsięwzięcia, od których wypożyczone zostaną dodatkowe eksponaty (prócz muzeum w Berlinie) są: Römisch-Germanisches Museum w Kolonii, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Muzeum Archeologiczne w Krakowie oraz Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Część bezcennych zabytków już dotarła do Hrubieszowa w asyście opancerzonego konwoju. Transport kolejnych objęty jest tradycyjnie tajemnicą.
Wystawa dostępna do zwiedzania już od 29 kwietnia, zatem długi weekend majowy można już planować w Hrubieszowie. Zapraszamy do odwiedzin strony internetowej: WWW.muzeum-hrubieszow.com.pl. Można również rezerwować bilety dla grup zorganizowanych pod adresem archeo@muzeum-hrubieszow.com.pl.
—
Opis załączonych zdjęć:
Abb. 2 – Rudolf Virchow w swoim gabinecie w berlińskim szpitalu Charité. Fot.Museum für Vor- und Frühgeschichte, Staatliche Museen zu Berlin.
Abb.3 – Tytułowy zabytek wystawy, czyli srebrna sarmacka falera z I-II w. n.e. znaleziona w Majkopie (Rosja).
Abb. 4 – Paciorki z Kerczu, Krym, Ukraina. Fot. Claudia Plamp. Museum für Vor- und Frühgeschichte, Staatliche Museen zu Berlin.
Abb. 11 – Urartyjski hełm z inskrypcją.
Abb. 18 – Wyroby z brązu z XIV-VIII w. p.n.e., które odkrył w Karabachu (Azerbejdżan) Waldemar Belck. ; Museum für Vor- und Frühgeschichte SMB, Foto: Claudia Plamp
Ryc.10 – Trzy zapinki brązowe zdobione emalią z kolekcji J. Choynowskiego. Zbiory Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie.
Ryc. 6 – Zapinki z kolekcji J. Choynowskiego,z nieznanych miejscowości na Ukrainie. Zbiory Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie.
***
Info:
Muzeum im. ks. St. Staszica w Hrubieszowie
