Czytelnik LubieHrubie:
Buszując po YT znalazłem ciekawy film – żniwa w jednym z PGR-ów w powiecie hrubieszowskim w 1950 roku. Mowa o PGR-ze w Żdżarynce. (Majster)
Żdżarynka – przynależność administracyjna: gmina Chorobrów, powiat sokalski, województwo lwowskie.
Materiał filmowy WFDiF.
—
Umowa o zmianie granic z 15 lutego 1951
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tereny podlegające pod umowę o zamianie granic z 1951 r.
—
WIKIPEDIA – Umowa o zmianie granic z 15 lutego 1951 »
—
Umowa o zmianie granic z 15 lutego 1951 – największa w historii powojennej Polski i jedna z największych w historii powojennej Europy korekta graniczna. Dotyczyła wymiany terenów o powierzchni 480 km² (obszar powierzchniowo zbliżony do Warszawy). Umowę ogłoszono w Dz. U. z 1952 r. Nr 11, poz. 63.
—
Przyczyny
Możliwe, że powodem wymiany były złoża węgla na Sokalszczyźnie i połączenie kolejowe Rawa Ruska-Sokal, za co Polsce przekazano tereny o ubogich glebach i z wyeksploatowanymi złożami ropy[potrzebne źródło].
—
Postanowienia umowy
* ZSRR odstąpił Polsce fragment ówczesnego obwodu drohobyckiego należącego do USRR; obecnie jest to miasto Ustrzyki Dolne (Устрики Долішні) oraz wsie : Czarna (Чорна), Lutowiska, Krościenko, Bandrów Narodowy, Bystre, Liskowate, wraz z terenami okolicznymi.
* Polska odstąpiła ZSRR fragment województwa lubelskiego z miejscowościami Bełz (obecnie Белз), Uhnów (Угнів), Krystynopol (Червоноград), Waręż (Варяж), Chorobrów (Хоробрів) oraz lewobrzeżną część Sokala – Żwirkę (Жвирка), wraz z linią kolejową Rawa Ruska – Krystynopol. Obecnie miasta te znajdują się na terenie rejonu sokalskiego w obwodzie lwowskim (Сокальський район, Львівська область). Korekta dotyczyła 7 gmin: Bełz, Chorobrów, Dołhobyczów, Krystynopol, Uhnów, Tarnoszyn i Waręż, z których tylko gmina Krystynopol została włączona w całości do ZSRR.
Wedle postanowień umowy cały majątek nieruchomy (budynki, kołchozy, infrastruktura, linie kolejowe) przechodził wraz z terytorium na rzecz nowego właściciela. Państwo odstępujące nie mogło w związku powyższym rościć żadnych pretensji o rekompensatę. Państwo odstępujące zachowywało prawo do majątku ruchomego (sprzętu rolniczego, taboru kolejowego, inwentarza żywego) pod warunkiem wywiezienia go.
—
Przesiedlenie
Ludność z żyznych okolic Sokala została pod koniec 1951 roku (październik-listopad) przesiedlona w Bieszczady w ramach „Akcji H-T”.
—
Dalsze plany wymiany granic
Już w listopadzie 1952 ZSRR zamierzał dokonać kolejnej wymiany granic. Polska miała stracić 1300 km² z powiatów hrubieszowskiego i tomaszowskiego, w tym miasto Hrubieszów. Granica miała biegnąć od Korytnicy na zachód do Annopola, stąd przez Podhorce i Werbkowice do Łaszczowa, stąd przez Rzeczycę do wsi Kornie. W zamian Polsce miała przypaść miejscowość Niżankowice oraz linia kolejowa Przemyśl-Zagórz. Do realizacji nie doszło z powodu śmierci Stalina.
—
Przypisy:
1. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (rozdział II – Terytorium i podział administracyjny). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, 2005.
2. Stanisław Jadczak Hrubieszów i powiat hrubieszowski 1400-2000, Lublin 2000.
***
Informacje uzyskane dzięki czytelnikom LubieHrubie.
