Do majowego konkursu „Stanisław Staszic i Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie” organizowanego corocznie przez Gminny Ośrodek Kultury w Wołajowicach dla szkół i świetlic z gminy Hrubieszów swoich uczniów zgłosiła podstawówka i gimnazjum z Moniatycz oraz podstawówka i świetlica z Czerniczyna.
Na tyle szkół i świetlic ile liczy gmina Hrubieszów to bardzo mało. To wielka szkoda, że tak małe jest zainteresowanie tym konkursem tym bardziej, że w ostatnich latach konkurs przybrał formę Turnieju.
To ciekawszy i nie stresujący sposób wykazania się wiedzą, gdyż uczestnicy pracują zespołowo. Wiedzą, którą oczywiście trzeba wcześniej zdobyć. Poza tym są nagrody i wspólne spotkania. Warto się nad tym dobrze zastanowić. Tym bardziej, że konkurs dotyczy wielkiego Polaka, który na naszych włościach stworzył rzecz niezwykłą.
Otóż w 1816 roku założył Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowski.
W jego skład weszła część Hrubieszowa oraz 9 okolicznych wsi. Zrzeszonych w Towarzystwie chłopów Staszic zwolnił z pańszczyzny i przekazał im swoją ziemię w wieczyste użytkowanie. Towarzystwo miało także własność wspólną.
Całość regulował statut, którego chłopi musieli przestrzegać. Za główny cel Towarzystwo postawiło sobie postęp w kulturze rolnej i oświacie, opiekę społeczną oraz polepszenie warunków życia miejscowych chłopów. A wszystko, jak chciał sam założyciel, wzorem sprawiedliwego urządzenia włościan dla ratowania się wspólnie w nieszczęściach.
Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie było pierwszą tego rodzaju organizacją rolniczą w Europie i przetrwało do czasów powojennych.
Ze względu na niską frekwencję w tym roku postanowiliśmy zawiesić konkurs a w zamian zaproponowaliśmy wycieczkę. Nie odpuściliśmy jednak pytanka. Chociażby po to by docenić wkład pracy w przygotowanie się do konkursu.
Podczas wycieczki pokazaliśmy dawną drewnianą cerkiew w Szpikołosach, pomnik Staszica oraz dawną rządcówkę i kuźnię TRH w Dziekanowie, zegar słoneczny w Brodzicy i dawną murowaną cerkiew w Czerniczynie, miejscowościach należących niegdyś do Towarzystwa.
Zwiedziliśmy także skansen „Wioska Gotów” w Masłomęczu oraz eksperymentowaliśmy w wiosce tematycznej „Einstein na łące” w Stefankowicach-Kolonii. Poczęstunek na trasie zorganizowaliśmy w świetlicy w Stefankowicach, gdzie odbyła się również ustna część Turnieju wiedzy o Staszicu i Towarzystwie Rolniczym Hrubieszowskim.
GOK Wołajowice
