W sytuacji, gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie posiada wystarczających środków na: spłatę bieżących zobowiązań, na prowadzenie inwestycje czy inne planowane wydatki, konieczne jest dofinansowanie Spółki.
Uzyskanie kredytu, albo pożyczki z instytucji finansowych wiąże się z badaniem zdolności kredytowej oraz licznymi formalnościami. Zdarza się, iż banki udzielając kredytu domagają się nie tylko zobowiązania spółki do spłaty, ale również jej wspólników (nie będących w zarządzie), przez co, warto zauważyć, dochodzi do wypaczenia idei Spółki z o.o., jako podmiotu niezależnego od wspólników. W takiej sytuacji Spółki sięgają po pomoc swoich wspólników, członków zarządu.
Zasadniczo kodeks spółek handlowych nie zabrania zawierania umów (umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy) ze wspólnikami czy członkami organów. Jednakże wprowadza w tej kwestii pewne zasady.
Po pierwsze, gdy umowa ma być zawarta z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób, wymaga, co do zasady, zgody zgromadzenia wspólników. Nadto, jeżeli takie zobowiązania jest o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Umowę z pożyczkodawcą będącym członkiem zarządu albo likwidatorem zawiera albo rada nadzorcza albo pełnomocnik powołany przez zgromadzenie wspólników, zaś gdy jest to jedyny członek zarządu będący równocześnie wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. wówczas czynność musi być zawarta w formie aktu notarialnego.
Istotę umowy pożyczki definiuje art. 720 ust. 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości”.
Zatem przekazanie pieniędzy może nastąpić już po zawarciu samej umowy, zaś ich przeznaczenie nie musi, ale może zostać określone. Umowa pożyczki, jeżeli jej kwota przekracza 1000 zł wymaga formy dokumentowej(tradycyjnie na papierze, ale przyjmuje się, iż sms, e-mail, faks spełnia wymagania formy dokumentowej). Jednakże w każdym przypadku, bez względu na kwotę pożyczki, z uwagi na ewentualny spór sądowy, warto zawrzeć umowę w formie pisemnej, co ułatwi dowodzenie swoich racji.
Nadto, mimo, iż nie wynika to z brzmienia przywołanego wcześniej przepisu cywilnego, ale w umowie pomiędzy Spółką, a jej wspólnikiem, winno zostać określone wynagrodzenie dla pożyczkodawcy z tytułu udzielonej pożyczki, w postaci oprocentowania.
Pożyczka, a podatki PCC,CIT, VAT
Pożyczka między wspólnikiem, a Spółką z o.o. ( jak również spółką akcyjną) zwolniona jest z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). W pozostałych przypadkach ( np. gdy członek zarządu nie jest równocześnie wspólnikiem) konieczne może stać się zapłacenie podatku w wysokości 0,5% kwoty udzielonej pożyczki.
Pożyczka nie będzie stanowiła przychodu po stronie Spółki, ani kosztu po stronie pożyczkodawcy zatem nie powstanie obowiązek zapłacenia podatku od osób prawnych (CIT).
Inaczej potraktowane zostaną odsetki od pożyczki, bowiem z chwilą ich zapłacenia albo wymagalności (nawet jeżeli nie zostały zapłacone) powstanie obowiązek zapłacenia podatku dochodowego. Gdyby spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wspólnik lub członek zarządu udzielił pożyczki nieoprocentowanej, wówczas to po stronie Spółki powstanie przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia (możliwości korzystania z cudzych pieniędzy). W takim przypadku wartość przychodu zostanie ustalona zgodnie z cenami rynkowymi właściwymi dla tego rodzaju usług, zatem według stawek oprocentowania, jakie Spółka zapłaciłaby zawierając umowę pożyczki z niezależnym podmiotem świadczącym usługi finansowe.
W przypadku, gdy pożyczkodawca jest osobą fizyczną niebędącą podatnikiem podatku VAT, wówczas nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług, zaś w przypadku „vatowców”, taka transakcja, na mocy przepisów ustawy o VAT skorzysta ze zwolnienia, jako usługa udzielania pożyczki ( art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT).
Sygnalizacyjnie wskazać wypad, iż podobnie, jak w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością sprawa przedstawia się, co do pożyczki pomiędzy wspólnikiem a spółką akcyjną oraz spółką europejską. Przedmiotem kontrowersji jest spółka komandytowo-akcyjna (oraz spółka komandytowa), według orzecznictwa europejskiego (wyrok TSUE z dnia 22 kwietnia 2015 roku, sygn. C-357/13)i krajowego pod względem PCC należy ją traktować ja spółkę, spółkę kapitałową, mimo, iż ustawa podatkowa zalicza ją do spółek osobowych. W przypadku spółki komandytowej stanowiska nie są tak jednoznaczne ( np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 sierpnia 2019 roku, sygn. akt II FSK 2953/17). Natomiast nieco inne zasady związane z pożyczkami w ramach spółek osobowy (spółki jawnej, spółki partnerskiej) oraz w spółce cywilnej (mimo, iż nie jest spółka w niektórych sytuacjach została zrównana ze spółkami osobowymi). Jeżeli chodzi o podatek od czynności cywilnoprawnych od pożyczki między wspólnikiem, a spółka osobowa oraz spółką cywilną, zostanie zapłacony podatek w stawce 0,5% od kwoty pożyczki, bowiem jest to traktowane, jako zmiana umowy spółki.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
Zobacz też:
Porady prawne: Czy szykuje się rewolucja w komunikacji obywateli z urzędami?
Porady prawne: Czy szykuje się rewolucja w komunikacji obywateli z urzędami?
LubieHrubie na Instagramie