Od każdego wyroku sądu pierwszej instancji: w sprawach cywilnych w tym, gospodarczych, rodzinnych i z zakresu prawa pracy, a także w sprawach karnych od każdego wyroku, z którym nie zgadzamy się można złożyć środek zaskarżenia. W niektórych przypadkach możliwe jest również złożenie zaskarżenie wyroku sądu drugiej instancji, ale w tym przypadku samo niezadowolenie strony nie jest wystarczające.
Pierwszym krokiem jest złożenie do sądu wniosku o uzasadnienie wyroku albo postanowienia. Przy czym chodzi tu o postanowienia, które rozstrzygają sprawy nieprocesowe tj. sprawy spadkowe, sprawy o podział majątku wspólnego, zniesienie współwłasności, ustanowienie służebności.
Wniosek o uzasadnienie składa się w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia albo doręczenia wyroku (postanowienia). Zasadniczo sąd sam z siebie nie przesyła stronie wyroku wyjątki dotyczą wyroków zaocznych (wydanych bez udziału stron) oraz sytuacji gdy strona jest pozbawiona wolności. W pozostałych przypadkach każdy musi sam ustalić kiedy doszło do ogłoszenia wyroku i w terminie 7 dni złożyć do sądu który wydał wyrok wniosek o uzasadnienie. Termin do zgłoszenia tego wniosku biegnie bez względu na to czy strona była obecna na posiedzeniu, na którym doszło do ogłoszenia wyroku.
Wniosek o uzasadnienie winien:
- zostać złożony na piśmie,
- być skierowany do sądu który rozstrzyga sprawę, zawierać:
- sygnaturę akt sprawy,
- oznaczenie strony ( imienia nazwiska i adresu wnioskodawcy),
- wskazanie daty wyroku ( postanowienia),
- oraz określenie czy uzasadnienie ma dotyczyć części czy całości wyroku ( postanowienia),
- być opłacony.
Od wniosku w sprawach cywilnych ( z pewnymi wyjątkami) należy wnieść opłatę stałą w kwocie 100 zł. Tytułem uzupełnienia wskazać należy, iż taką opłatę wnieść należy także od wniosków o uzasadnienie, wszystkich w zasadzie postanowień, skarg na czynność referendarza, zarządzeń, przy czym przed dniem 21 sierpnia 2019 roku, każdy obywatel we własnej sprawie mógł bezpłatnie uzyskać na piśmie motywy rozstrzygnięcia sądu. Bowiem nie jest możliwe zaskarżenie ( w żadnej sytuacji czy to apelacją czy zażaleniem czy też skargą) bez złożenia wniosku o uzasadnianie. Dotyczy to również sytuacji, gdy sąd z urzędu przesyła nam postanowienie z uzasadnieniem, wówczas, jeżeli chcemy złożyć zażalenie musimy uprzednio złożyć uzasadnienie. Po nowelizacji proces cywilny z perspektywy obywatela niewątpliwie stał się droższy, ale równocześnie nie wpłynęło to pozytywnie na szybkość działania sądów.
Opłata musi być wniesiona na rachunek sądu ( albo odpowiedniego wydziału ), który wydał wyrok ewentualnie zapłacona bezpośrednio w kasie sądu. Dowód zapłaty należy załączyć do pisma. Numery rachunków bankowych sądów ( wydziałów) można znaleźć na stronach internetowych sądów. Wniesiona opłata podlega zaliczeniu na poczet opłaty od później składanej apelacji, sprzeciwu od wyroku zaocznego, skargi kasacyjnej. W przypadku, jednak gdy po otrzymaniu uzasadnienia strona odstąpi od składania np. apelacji, wówczas sąd nie zwróci opłaty. Sąd nie zwrócić również różnicy jeżeli opłata od środka zaskarżenia jest niższa niż opłata od wniosku o uzasadnianie.
Dopiero po doręczeniu stronie uzasadnienia wyroku biegnie jej 14 dniowy termin do wniesienia apelacji ( w niektórych przypadkach termin może być dłuższy jeżeli sąd taki termin przedłuży w związku z przedłużeniem terminu do sporządzenia uzasadnienia). Apelacja, jest sformalizowanym pismem, które może w niektórych przypadkach wymagać interwencji prawnika zawodowego ( adwokata albo radcy prawnego).
Apelacja powinna zawierać:
- oznaczenie Sądu, wyroku, sygnatury akt, stron,
- wskazanie wartości zaskarżenia,
- określenie zarzutów i ich uzasadnienie, oraz określenie czy wyrok zaskarżany jest w części czy w całości,
- podanie nowych faktów i dowodów ( choć w pewnych przypadkach może to być wykluczone),
- określenie czy strona domaga się zmiany czy uchylenia wyroku.
Apelację składa się do sądu, który wydał wyrok i dopiero ten sąd przesyła pismo wraz z aktami do sądu drugiej instancji.
Jeżeli ze złożonego przez stronę pisma nie wynika wprost czy jest to apelacja czy wniosek o uzasadnienie wówczas sąd powinien zobowiązać stronę do wyjaśnienia tej kwestii i dopiero wówczas albo odrzucić apelację jako niedopuszczalną ( jeżeli strona złożyła ją bez uprzedniego złożenia wniosku o uzasadnienie) albo jeżeli strona wskaże, że to wniosek o uzasadnienie, wówczas należy stronie takie uzasadnienie doręczyć z pouczeniem ( jeżeli występuje bez pełnomocnika zawodowego) o sposobie i terminie wniesienia apelacji. ( uchwala Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2020 r., sygn. akt III UZP 2/20. )
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
Zobacz też:
Porady prawne: Nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie
Porady prawne: Nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie