Często słyszymy, że rodzic, pod którego opieką dziecko stale przebywa utrudnia, a czasem nawet całkowicie uniemożliwia, utrzymywanie kontaktów przez drugiego rodzica z dzieckiem.
Rodzic utrudniający kontakty myśli, iż bezkarnie może tak robić. A rodzic, któremu zależy na kontakcie traci nadzieje na zmianę i myśli, że nic nie może z tym zrobić. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, można jednak bronić się przed takim działaniem.
Na wstępie należy wskazać, że rodzic, który na stałe opiekuje się dzieckiem, ma obowiązek podejmowania działań zmierzających do przełamania niechęci, czy nawet oporów dziecka przed kontaktami z drugim rodzicem. Warto w tym miejscu powołać orzeczenie Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 9 czerwca 2016 roku, zgodnie z którym kontakt dziecka z ojcem jest ważny dla prawidłowego rozwoju emocjonalnego dziecka i matka nie powinna dyskredytować roli ojca w życiu dziecka, ani akceptować niechęci dziecka do drugiego z rodziców. Sąd wskazał, iż uprawienie ojca do kontaktu rodzi zobowiązanie matki do umożliwienia byłemu mężowi spotkań z córką. Kontakty z rodzicem służyć mają dobru dziecka. Postawa matki, która nie angażuje się w problem dotyczący niechęci dziecka do kontaktów z ojcem jest nieakceptowalną. Według Sądu matka ma obowiązek wpływać na córkę, gdyż winna ona, dla dobra swojej córki, dążyć do zapewnienia stałego kontaktu małoletniej z ojcem.
Pozbawiony kontaktu z dzieckiem rodzic, może wystąpić do sądu celem wyegzekwowania przysługującego mu kontaktu z dzieckiem. Kodeks postępowania cywilnego ustanawia bowiem instytucję „zagrożenia nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej”. Oznacza to, że jeżeli jeden z rodziców utrudnia drugiemu rodzicowi spotkania z dzieckiem, to sąd na wniosek tego drugiego rodzica nałoży na rodzica utrudniającego kontakty, obowiązek zapłaty określonej kwoty pieniędzy za każde z osobna utrudnianie spotkania z dzieckiem.
Groźba finansowej odpowiedzialności za nierealizowanie ustalonych kontaktów zwykle jest skuteczna i często problem ustaje.
Ponadto rodzic, któremu utrudniane są kontakty z dzieckiem, może żądać zadośćuczynienia za doznane krzywdy. Zasadność takiego roszczenia o zadośćuczynienie potwierdził Sąd Apelacyjny w Gdańsku, który wyrokiem z dnia 15 lipca 2015 roku zasądził na rzecz ojca, pozbawionego kontaktu z córkami przez ich matkę przez okres jednego roku, kwotę w wysokości 5000 zł tytułem zadośćuczynienia. Zgodnie ze stanowiskiem sądu utrudnianie bądź uniemożliwianie kontaktów wynikłe także wskutek manipulowania dzieckiem i nastawiania go przeciwko drugiemu rodzicowi – godzi w dobro osobiste, jakim jest więź emocjonalna rodzica z jego dzieckiem, powodując cierpienia, tęsknotę, ból i krzywdę. Sąd nie miał wątpliwości, że na skutek zerwania kontaktów z córkami ojciec doznał krzywdy, bólu i cierpień emocjonalnych oraz, że nie można ojcu odmówić objęcia ochroną dóbr osobistych w przypadku, gdy naruszenie jest związane z trwającym między stronami konfliktem rodzinnym.
Zdaniem Sądu zostało naruszone jedno z podstawowych dóbr osobistych człowieka w postaci więzi rodzicielskiej, dlatego należało się zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.
radca prawny Małgorzata Dąbek
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
