Zgodnie z art. 42 kodeksu karnego w razie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (np. prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu) Sąd ma obowiązek lub w niektórych przypadkach może orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych lub pojazdów określonego rodzaju.
Oznacza to, że Sąd orzekając zakaz prowadzenia pojazdów ma możliwość wyboru: rozciągnięcia tego zakazu na wszystkie pojazdy mechaniczne lub ograniczenie zakazu jedynie do pewnych rodzajów pojazdów np. samochodów osobowych (kat. B prawa jazdy). W takim wypadku zakaz nie obejmuje prowadzenia samochodów ciężarowych, do których kierowania wymagane jest prawo jazdy kat. C i C+E.
Wydawać by się mogło, że oznacza to, iż skazany za przestępstwo wobec, którego orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów osobowych, może w dalszym ciągu prowadzić np. samochody ciężarowe. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza w przypadku kierowców zawodowych.
Problem pojawia się w momencie, gdy taki wyrok Sądu trafia do wydziału komunikacji, który to urząd musi go zinterpretować i wykonać. Pojawia się pytanie, czy wydziały komunikacji w takich sytuacjach powinny zwracać dokument prawa jazdy uprawniający do prowadzenia samochodów, których nie dotyczy orzeczony przez Sąd zakaz.
W świetle przepisów ustawy o kierujących pojazdami, w przypadku orzeczenia przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych jednej kategorii, wydział komunikacji odmówi wydania prawa jazdy kategorii wyłączonych spod zakazu. Zgodnie bowiem z art. 12 cyt. ustawy prawo jazdy nie może być wydane m.inn. osobie w stosunku, do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych – w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu. Przepis ten stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie lub zwrot zatrzymanego prawa jazdy oraz o przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii C i C+E w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B.
Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika, że w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, do których uprawnia kat. B prawa jazdy, prawo jazdy wyższych kategorii (pomimo, iż Sąd nie orzekł zakazu), nie może być wydane.
Wolą ustawodawcy było wywołanie w tym wypadku dodatkowej, niezależnej od sankcji karnej, sankcji administracyjnej poprzez uniemożliwienie osobie z orzeczonym zakazem prowadzenia pojazdów podstawowych kategorii, odzyskania dokumentu umożliwiającego kierowanie pojazdami innych kategorii i to nawet wówczas, gdy Sąd nie pozbawił skazanego uprawnień do kierowania nimi.
radca prawny Małgorzata Dąbek
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
