21 września tradycyjnie obchodzony jest Dzień Służby Celnej. To święto kilkunastu tysięcy polskich funkcjonariuszy celnych i pracowników Służby Celnej odpowiedzialnych m.in. za bezpieczeństwo obrotu towarowego z zagranicą, nadzór nad rynkiem towarów akcyzowych i kontrolę hazardu, a zatem i bezpieczeństwo wszystkich obywateli Polski i Unii Europejskiej. Z tej okazji celnikom w całej Polsce wręczane są awanse, wyróżnienia i odznaczenia.
Wbrew temu, co może wydawać się osobom nieobeznanym z tematem, funkcjonariuszy Służby Celnej spotkać można na terenie całego kraju – od Szczecina po Przemyśl, od Jeleniej Góry po Suwałki. Celnicy są wszędzie, bo i zakres wykonywanych przez nich zadań jest bardzo szeroki – od wymiaru i poboru należności celnych i innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów po wykrywanie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń – w zakresie podatków, towarów niebezpiecznych, a także przeciwko zdrowiu, dobrom kultury, własności intelektualnej, przyrodzie i środowisku.
W województwie lubelskim służbę pełni blisko 2 tys. funkcjonariuszy celnych i pracowników cywilnych. Wszyscy oni skupieni są w 18 oddziałach celnych, 3 urzędach celnych i izbie celnej – i wykonują swoje zadania zarówno na granicy z Białorusią i Ukrainą, jak też wewnątrz kraju.
Walka z przestępczością
Od stycznia do końca sierpnia 2016 r. funkcjonariusze Izby Celnej w Białej Podlaskiej zatrzymali nieco ponad 6 mln paczek papierosów bez polskich znaków akcyzy o wartości rynkowej 80,3 mln zł. To aż o 60 procent więcej niż w tym samym okresie roku ubiegłego. To m.in. efekt zwiększonej aktywności przemytników na kolejowym przejściu granicznym w Terespolu. Od stycznia do sierpnia 2016 r. celnicy ujawnili tam czterokrotnie więcej papierosów niż przed rokiem w tym samym czasie. Łączna liczba papierosów zajętych w tym roku na kolejowym przejściu granicznym w Terespolu i Oddziale Celnym w Małaszewiczach wyniosła ponad 1 milion paczek, co stanowi 1/6 wszystkich ujawnionych w tym roku papierosów przez funkcjonariuszy celnych z woj. lubelskiego.
Oprócz wspomnianych wyżej ilości papierosów w ciągu ośmiu miesięcy 2016 r. funkcjonariusze Służby Celnej skonfiskowali też m.in.:
– 5517 litrów alkoholu,
– ponad 33 tys. towarów podrabianych (z wyłączeniem wyrobów tytoniowych). W tej kategorii dominowały: odzież, obuwie, akcesoria odzieżowe i elementy odzieży. Wśród innych towarów wymienić można też sprzęt elektryczny i elektroniczny, produkty do pielęgnacji ciała, palety;
– 1772,5 kg bursztynu, w tym jednorazowe ujawnienie blisko 1,5 tony na przejściu granicznym w Dorohusku. Obserwowana jest znacząca tendencja wzrostowa:
w całym 2013 r. zatrzymano 75 kg tej kopaliny, w 2014 r. – 170 kg, w 2015 r. – 875 kg. Bursztyn zatrzymywany jest wyłącznie na przejściach granicznych z Ukrainą;
– 500 kg środków ochrony roślin,
– 675 nielegalnych automatów do gier hazardowych,
– 188 pojazdów wykorzystywanych do przemytu.
W okresie od stycznia do sierpnia 2016 r. Izba Celna w Białej Podlaskiej zniszczyła pochodzące z przemytu towary nielegalne/niebezpieczne, w tym m.in.:
– blisko 4,1 mln paczek papierosów bez polskich znaków akcyzy o wartości rynkowej około 50 mln zł,
– blisko 400 kg tytoniu,
– 16 tys. litrów alkoholu.
Izba Celna w Białej Podlaskiej sprzedała też zarekwirowane towary, odprowadzając z tego tytułu do budżetu państwa blisko 1,5 mln zł, w tym m.in.:
– 411 kg bursztynu za kwotę 793 tys. zł,
– 101 pojazdów samochodowych za kwotę 322 tys. zł, które zajęto w związku z ich wykorzystywaniem do przemytu,
– blisko 4 tony złomu, w tym zbiorników paliwa, butli na gaz, tłumików wykorzystywanych do przemytu papierosów za kwotę 20 tys. zł.
Mandaty i sprawy karne skarbowe
W związku z popełnionymi przestępstwami i wykroczeniami dotyczącymi m.in. przemytu, nielegalnego obrotu wyrobami akcyzowymi na terenie kraju oraz nielegalnego hazardu – do końca sierpnia 2016 r. łączna liczba wszczętych spraw karnych skarbowych i wystawionych mandatów wyniosła ponad 36,7 tys. To oznacza, że średnio funkcjonariusze celni stwierdzali 150 przypadków łamania prawa dziennie.
Turystyka zakupowa
W okresie od stycznia do końca sierpnia 2016 r. na przejściach granicznych w województwie lubelskim zarejestrowano 1,22 mln krajowych dokumentów Tax Free na kwotę 1,37 mld zł. Wywozu towarów na tej podstawie dokonało 161,8 tys. podróżnych. Oznacza to blisko 8-procentowy wzrost liczby zarejestrowanych dokumentów oraz ponad 18-procentowy wzrost wartości towarów wywiezionych przez podróżnych w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego.
Wpływ na ten wynik mają przede wszystkim zakupy dokonywane przez obywateli Ukrainy. Na przejściach granicznych z Ukrainą w województwie lubelskim zarejestrowano w podanym okresie 894,6 tys. dok. Tax Free, na kwotę 1,1 mld zł. Wywozu towarów na tej podstawie dokonało 85,5 tys. podróżnych. Z kolei na przejściach granicznych z Białorusią zarejestrowano 330,2 tys. dokumentów na kwotę 279,8 mln zł, a wywozu towarów dokonało 76,3 tys. podróżnych.
Ruch graniczny
W okresie od stycznia do sierpnia 2016 r. granicę w województwie lubelskim przekroczyło 9,93 mln osób (+12%). Celnicy odprawili też 2,97 mln pojazdów osobowych (+5,8%), 575,6 tys. ciężarówek (+9%) i 68,2 tys. autokarów (+27,3%).
We wszystkich kategoriach pojazdów nastąpił wzrost ruchu. Największy dotyczy autokarów i wyniósł ponad 27 procent w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego. Ruch samochodów osobowych i ciężarówek wzrósł odpowiednio o 5,8% i 9%.
Wybrane ujawnienia dokonane przez funkcjonariuszy Izby Celnej w Białej Podlaskiej w 2016 r.:
– Styczeń 2016 – Przemyt 55 tys. paczek papierosów wartych ponad 700 tys. zł udaremnili funkcjonariusze Służby Celnej i Straży Granicznej z kolejowego przejścia granicznego w Terespolu. Papierosy ukryte były w jadącym z Białorusi ładunku drewna.
– Luty 2016 – Niemal 25 tys. sztuk akcesoriów odzieżowych i około 1 tys. sztuk odzieży oraz obuwia z bezprawnie użytym logo znanych sportowych marek zatrzymali funkcjonariusze Służby Celnej z Tomaszowa Lubelskiego. Towar jechał z Niemiec do odbiorcy na Ukrainie.
– Luty 2016 – Celnicy z przejścia granicznego w Dorohusku znaleźli w przewożonej przez granicę płycie nagrobkowej 1,7 tys. paczek papierosów. Sprawca przemytu – obywatel Ukrainy – twierdził, że płyta ma ozdobić grób jego przodka, który zginął podczas wojny.
– Luty 2016 – Funkcjonariusze celni z Dorohuska zajęli ponad 3 tysiące „jednorublówek” z okresu ZSRR. Kolekcję monet przewoził podróżujący autokarem z Ukrainy obywatel Łotwy. Mężczyzna kupił kolekcję na jednym z ukraińskich bazarów i przewoził przez granicę bez zgłoszenia do kontroli celnej.
– Luty 2016 – Przemyt 60 tys. paczek papierosów o wartości sięgającej 800 tys. zł zatrzymali na granicy w Terespolu funkcjonariusze Służby Celnej i Straży Granicznej. Papierosy ukryte były w jednym z kontenerów jadącego z Białorusi pociągu towarowego.
– Marzec 2016 – Rekordową ilość bursztynu – blisko 1,5 tony zatrzymali funkcjonariusze Służby Celnej z przejścia granicznego z Ukrainą w Dorohusku. Jantar ukryty był w polskiej ciężarówce, pod workami z legalnym towarem. W zdecydowanej większości były to nieobrobione kamienie – od drobnych, po bryły wielkości strusiego jaja. Tak dużej nielegalnej przesyłki bursztynu na polskiej granicy jeszcze nie było. Według szacunków wartość przechwyconego przez celników jantaru sięga nawet 24 mln zł.
– Marzec 2016 – Ogromny nielegalny transport na Ukrainę żywej rafy koralowej udaremnili funkcjonariusze Służby Celnej i Straży Granicznej z Zosina. Ważącą ponad 170 kilogramów rafę próbowali wywieźć z Polski dwaj obywatele Ukrainy. Aby ocalić żyjące w żywej skale rośliny i zwierzęta potrzebne było przetransportowanie jej do Akwarium Gdyńskiego. To jedno z większych wykryć tego typu towaru na terenie Polski.
– Marzec 2016 – Przemyt ponad 236 tys. paczek papierosów wartych 3 mln zł udaremnili funkcjonariusze Służby Celnej na terenie kolejowego terminala przeładunkowego w Małaszewiczach. Transport papierosów funkcjonariusze zatrzymali podczas kontroli jadącego z Białorusi pociągu towarowego. Nielegalny towar ukryty były w jednym z kontenerów.
– Marzec 2016 – wypchaną wydrę zatrzymali funkcjonariusze Służby Celnej na przejściu granicznym w Dorohusku. Okaz figurujący na liście gatunków zagrożonych wyginięciem, chronionych Konwencją Waszyngtońską (CITES) bez odpowiednich dokumentów przewoził podróżny podający się za pracownika naukowego z Ukrainy.
– Kwiecień 2016 – celnicy z Koroszczyna znaleźli w workach z węglem drzewnym aż 54 tys. paczek papierosów bez polskich znaków akcyzy. Przesyłka jechała w białoruskiej ciężarówce. Chcąc wydobyć nielegalny towar, funkcjonariusze przez wiele godzin otwierali i sprawdzali worek po worku. Wartość rynkowa zakamuflowanych w węglu papierosów przekracza 700 tys. zł.
– Kwiecień 2016 – Przemyt ponad 70 pamiątkowych odznak i medali udaremnili celnicy na przejściu granicznym z Ukrainą w Dorohusku. Wszystkie przedmioty pochodziły z okresu Związku Radzieckiego, były wśród nich również sowieckie odznaczenia z czasów II wojny światowej. Ich wartość funkcjonariusze oszacowali na 15 tys. zł.
– Kwiecień 2016 – Ponad 55 kg bursztynu celnicy z przejścia granicznego w Dołhobyczowie wyjęli z akumulatorów zasilanego elektrycznie citroena. Ukraiński właściciel auta tak przerobił zasilające pojazd akumulatory, by można było ukryć w nich worki z jantarem. Wartość rynkowa tej bursztynowej kontrabandy to ponad 100 tys. zł.
– Maj 2016 – Z szablą paradną, bagnetem oraz trzema kordzikami oddziałów szturmowych i lotnictwa III Rzeszy chciał wjechać do Polski kierowca ukraińskiej ciężarówki. Broń, która w czasach II wojny światowej stanowiła elementy umundurowania reprezentacyjnego niemieckich żołnierzy, mężczyzna miał dostarczyć do Niemiec. Przemyt udaremnili funkcjonariusze celni z Dorohuska.
– Maj 2016 – Celnicy zajęli kurtkę i dwie pary butów ze skór węży objętych międzynarodową ochroną (CITES). Kurtkę z węży dusicieli bez odpowiedniego zezwolenia przewoził obywatel Rosji, przekraczający przejście graniczne z Białorusią w Terespolu. Dwie pary butów należały natomiast do obywatela Ukrainy podróżującego przez przejście graniczne w Dorohusku.
– Czerwiec 2016 – Blisko 2,5 tys. plecaków opatrzonych logo znanych producentów zatrzymali funkcjonariusze Służby Celnej z Chełma. Przesyłka przypłynęła do Polski w kontenerze z Chin i ostatecznie miała trafić na Ukrainę. Plecaki, pochodzące rzekomo od różnych producentów, wykonane były według jednego wzoru, a zamiast właściwych oznaczeń miały prymitywne metki w języku chińskim.
– Czerwiec 2016 – Wart ponad sto tysięcy złotych sprzęt elektroniczny zatrzymali funkcjonariusze Służby Celnej z polsko-ukraińskiego przejścia granicznego w Hrebennem. Elektronikę: 14 kamer cyfrowych i 337 akumulatorów do różnych sprzętów elektronicznych usiłował przewieźć w bagażu podręcznym ukraiński podróżny.
– Lipiec 2016 – Przemyt 367 tys. paczek papierosów wartych blisko pięć milionów złotych udaremnili funkcjonariusze Służby Celnej i Straży Granicznej z kolejowego przejścia granicznego w Terespolu. To największa jednorazowa przesyłka w Polsce jeśli chodzi o przemyt w pociągach towarowych.
– Lipiec 2016 – gigantyczny przemyt 135 tys. paczek papierosów w autobusie z Ukrainy udaremnili funkcjonariusze Służby Celnej z przejścia granicznego w Hrebennem. Papierosy były dosłownie wszędzie, m.in. w siedzeniach, kołach i silniku. To jak dotąd największa zatrzymana przez Służbę Celną w Polsce próba przemytu papierosów z wykorzystaniem autokaru. Wartość przechwyconych papierosów sięga 2 mln zł.
– Lipiec 2016 – Spreparowanego myszołowa zwyczajnego – gatunku podlegającego ochronie na mocy Konwencji Waszyngtońskiej (CITES) – zatrzymali funkcjonariusze Służby Celnej z przejścia granicznego w Hrebennem. Okaz bez odpowiednich zezwoleń przewoził na tylnym siedzeniu swojego auta obywatel Łotwy.
– Lipiec 2016 – 2 tys. tabletek i ampułek zawierających substancje anaboliczne zatrzymali funkcjonariusze Służby Celnej z Dorohuska. Farmaceutyki przemycał 38-letni obywatel Ukrainy. Mężczyzna twierdził, że specyfiki kupił na bazarze w Kowlu i wiózł je do Polski na własny użytek.
– Sierpień 2016 – 50 żywych pijawek lekarskich z gatunku hirudo medicinalis, chronionego na podstawie przepisów Konwencji Waszyngtońskiej (CITES) zatrzymali celnicy z przejścia granicznego z Ukrainą w Zosinie. Zwierzęta przewoził obywatel Niemiec, jak twierdził – w celach leczniczych.
– Sierpień 2016 – przemyt dwóch ikon udaremnili funkcjonariusze Służby Celnej z Hrebennego. Malowidła przedstawiające wizerunek Matki Boskiej, w tym jedno w srebrnej koszulce, przewoził pasażer ukraińskiego autokaru. Obrazy powstały prawdopodobnie na przełomie XIX/XX wieku i wstępnie wycenione zostały na 4 tys. zł. Ostatecznie jednak ich wartość, w tym też wartość historyczną, oceni rzeczoznawca.
– Sierpień 2016 – Siedemset drewnianych palet oznaczonych chronionym znakiem towarowym zatrzymali funkcjonariusze Służby Celnej z Hrebennego. Celnicy rozpoznali podróbki m.in. po niedbałym wykonaniu, braku specjalnych licencjonowanych gwoździ oraz umieszonych na paletach oznaczeniach – innych niż stosowane przez licencjonowanego producenta. Towar jechał do odbiorcy w Holandii.
– Wrzesień 2016 – Funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej i Służby Celnej rozbili dziuplę z kradzionymi maszynami rolniczymi w powiecie łukowskim i zatrzymali kradzioną lawetę w Terespolu. Wspólne działania odbywały się w ramach ogólnoeuropejskiej akcji „CARS”. Za koordynację i przebieg działań na szczeblu krajowym odpowiadał Wydział Kryminalny Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji. Szacunkowa wartość zatrzymanych podczas akcji pojazdów przekracza 630 tys. zł. Akcja pod kryptonimem „CARS” skierowana była przeciwko transgranicznej przestępczości związanej z handlem pojazdami i częściami pojazdów pochodzącymi z kradzieży. W operacji „CARS” uczestniczyli przedstawiciele organów ścigania z 27 państw europejskich.
Inne ciekawe wydarzenia związane ze Służbą Celną:
– W lutym kolekcja Muzeum Zamek w Łańcucie powiększyła się o kolejną ikonę przekazaną przez Izbę Celną w Białej Podlaskiej. Była to ikona „Św. Marcin” o wymiarach 23×26 cm, datowana na I połowę XX w. Malowidło zajęli funkcjonariusze celni z przejścia drogowego w Terespolu, podczas jednej z rutynowych kontroli. Nie był to pierwszy dar bialskich celników dla Muzeum Zamek w Łańcucie, bo współpraca w tym zakresie trwa już od wielu lat. Tylko w 2012 i 2013 r. celnicy przekazali tej instytucji 14 pochodzących z przemytu ikon, a pod koniec grudnia 2010 r. do Łańcuta trafiło ponad 400 zabytków i przedmiotów o charakterze muzealnym zatrzymanych na granicy.
– W połowie lutego z wizytą w Polsce przebywali przedstawiciele chińskiej administracji celnej. Goście odwiedzili Ministerstwo Finansów oraz Izby Celne w Białej Podlaskiej i w Gdyni. Celem wizyty było uzgodnienie projektu umowy o współpracy pomiędzy administracjami celnymi Polski i Chińskiej Republiki Ludowej, a także dalszy rozwój unijno-chińskiego projektu SSTL, który dotyczy bezpiecznych szlaków handlowych, ze szczególnym uwzględnieniem transportu morskiego, i usprawnienia transportu towarów pomiędzy Chinami i Unią Europejską.
– Pod koniec maja na rzecz Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej bialska izba celna przekazała 18 ikon oraz obraz olejny przedstawiający Tadeusza Kościuszkę. To pierwsze od dziesięciu lat tak duże przekazanie dóbr kultury dla bialskiego muzeum przez Służbę Celną. Pochodzące z XIX i początku XX w., powstałe w nieznanych warsztatach rosyjskich ikony z wizerunkami m.in. Matki Boskiej Tychwińskiej, Matki Boskiej Włodzimierskiej, Matki Boskiej Pocieszycielki Strapionych, Chrystusa Pantokratora oraz Świętego Mikołaja, jak też obraz olejny przedstawiający naczelnika powstania z 1794 r. przeciwko Rosji i Prusom – trafiły do bialskiej placówki na mocy decyzji Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie. Wcześniej celnicy zatrzymali obrazy podczas próby ich przemytu przez granicę.
– W czerwcu tego roku Izba Celna w Białej Podlaskiej po raz pierwszy przekazała na cele dydaktyczne trzy służące do przemytu auta: mazdę xedos, volkswagena passata i mercedesa-benz 230. Samochody trafiły do uczniów Zespołu Szkół Nr 4 im. Jarosława Dąbrowskiego w Tomaszowie Lubelskim jako pomoc dydaktyczna do nauki mechaniki oraz przeprowadzania egzaminów kwalifikacyjnych. Pojazdy zostały wcześniej zajęte jako dowody rzeczowe w sprawach o przemyt papierosów na przejściach granicznych w Zosinie i Hrebennem na granicy polsko-ukraińskiej.
– W lipcu Służba Celna i Straż Graniczna udostępniła nową aplikację na urządzenia mobilne – „Asystent Granica”. Jest to wirtualny przewodnik po drogowych, lotniczych, kolejowych, morskich i pieszych przejściach granicznych, dzięki któremu podróżny może dowiedzieć się, jak będzie wyglądała jego odprawa celna i graniczna oraz jakie dokumenty są mu potrzebne do przekroczenia granicy. Aplikacja dostępna jest w polskiej, angielskiej, francuskiej, hiszpańskiej, niemieckiej, rosyjskiej i włoskiej wersji językowej.
– Podczas odbywających się pod koniec lipca w Polsce Światowych Dni Młodzieży pielgrzymi mieli okazję spotkać funkcjonariuszy celnych. Izba Celna w Białej Podlaskiej skierowała do Krakowa grupę funkcjonariuszy z wydziału zwalczania przestępczości, radiowóz oraz mobilne urządzenie RTG do prześwietlania pojazdów i przesyłek wielkogabarytowych. Celnicy wraz z kolegami z innych służb dbali o to, aby teren spotkań pielgrzymów z papieżem był w tych dniach najbardziej bezpiecznym miejscem w Polsce. Służba Celna jest jedyną w Polsce formacją tak doświadczoną w poszukiwaniu ukrytych ładunków. Wiedzę i doświadczenie celników w tym zakresie doceniają też inne formacje, chętnie korzystające z pomocy Służby Celnej.
– Pod koniec sierpnia z wizytą studyjną w Izbie Celnej w Białej Podlaskiej przebywała grupa przedstawicieli administracji celnej Kirgistanu. Celnicy z Kirgistanu przyjechali do Polski z inicjatywy Światowej Organizacji Celnej (WCO). Wizyta w Polsce była częścią Globalnego Programu Kontroli Kontenerów realizowanego wspólnie przez Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime) oraz Światową Organizację Celną. Delegacji przewodniczył Shamil Berdaliew – wiceprzewodniczący Państwowej Służby Celnej Republiki Kirgistanu.
– W zajęciach i pokazach edukacyjnych z udziałem funkcjonariuszy Izby Celnej w Białej Podlaskiej od początku roku wzięło udział ponad 2 tys. dzieci, młodzieży i osób dorosłych.
– W 2016 r. w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Izba Celna w Białej Podlaskiej otrzymała 5 specjalistycznych pojazdów służbowych. Do tej pory w ramach programu bialska Izba Celna otrzymała już 27 specjalistycznych samochodów służbowych oraz 4 wideoendoskopy do przeszukiwania trudnodostępnych przestrzeni pojazdów. Funkcjonariusze uczestniczyli też w szkoleniach specjalistycznych m.in. z interpretacji obrazów RTG, taktyki interwencji, negocjacji, języków obcych czy prowadzenia pojazdów w specjalnych warunkach.
– 23 września 2016 r. w pobliżu przejścia granicznego z Białorusią w Terespolu oddany został do użytku najnowocześniejszy w Europie skaner do prześwietlania pociągów towarowych. Jest to drugi skaner kolejowy, jakim dysponuje Służba Celna w województwie lubelskim i trzeci w Polsce. Jako jedyne urządzenie tego typu umożliwia prześwietlanie pociągów na trzech torach. Posłuży do wykrywania nielegalnych i niebezpiecznych towarów, a także skrytek i dodatkowych elementów konstrukcyjnych wagonów towarowych oraz kontenerów – bez konieczności ich otwierania. Podpisanie umowy na realizację inwestycji nastąpiło we wrześniu 2014 r. Jej całościowy koszt wyniósł ponad 21 mln zł. W całości sfinansowana została przez Ministerstwo Finansów. Za całość prac, począwszy od opracowania dokumentacji projektowej, poprzez budowę niezbędnej infrastruktury, dostawę i instalację samego urządzenia, aż po przeszkolenie funkcjonariuszy celnych, odpowiedzialna była firma Nuctech Warsaw Company Limited Sp. z o.o., która została wybrana w postępowaniu o zamówienie publiczne.
Opracowano:
Izba Celna w Białej Podlaskiej
Wieloosobowe Stanowisko Komunikacji Społecznej