Hrubieszów
Część hrubieszowskich mieszkańców o wprowadzeniu stanu wojennego dowiedziała się już w nocy, kiedy MO, ORMO i SB zaczęła w ich lub sąsiedzkich domach walić w drzwi w celu internowania.
Niektórzy, chcieli przedzwonić do znajomych lub rodzin, a tu na łączach cisza, jeszcze inni kiedy rankiem włączali radia lub telewizory, a tam …, ale najwięcej osób dowiedziało się kiedy zaczęli iść do kościołów, a tu jakieś patrole ludzie w mundurach z karabinami, przesuwające się samochody milicji, wojska i jakieś inne takie tajemnicze. Jeszcze inni mieli w planie pojechać do rodzin czy znajomych, nic z tego, trzeba mieć przepustki, które domagali się umundurowani grzejący się przy koksownikach na obrzeżach miasta. No i zaczęła się „łapanka” do wojska, na obstawę szczególnie tych zakładów gdzie było najwięcej „solidaruchów” i chcieli żeby żyło się lepiej. Szkoła Podstawowa nr 2 została dołączona do koszar i tam również przebywali żołnierze, m.in. z autorem tego tekstu.
Ludzie rozmawiali szeptem i niepewnie „ruscy już są przy granicy”, na pewno katiusze są wycelowane w nasz kraj, zamknęli tego i tego, a ten i owen dostał wezwanie do wojska. Propaganda głosiła, w mechanicznej znaleźli „pałki”, które miały służyć do rozbijania łbów „komuchom” (były to m.in. trzonki od łopat , które służyły uczniom do wykonywania ćwiczeń podczas pokazów 1 Majowych), a w Lublinie, tuż za stadionem „Lublinianki” były już wykopane doły, bo miała być ponoć rzeź członków jedynej słusznej partii, jeden z przywódców ‘Solidarności” Bujak uciekł i nie mogą go złapać, a „Wolna Europa” mówiła, że zabili górników, itd., itp. I jak to się skończyło i jak to jest dzisiaj to już jest inna historia.
***
Na podstawie encyklopedii internetowej Wiem
Stan wojenny w Polsce to: ograniczenie praw obywatelskich wprowadzone w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 w celu zahamowania aktywności społeczeństwa dążącego do gruntownej reformy ustroju społeczno-politycznego PRL. Potwierdzony dekretem Rady Państwa, niezgodnym z konstytucją zabraniającą wydawania dekretów w czasie trwania sesji sejmu.
Przygotowywany od sierpnia 1980, uzasadniany groźbą zamachu stanu i przejęcia władzy przez opozycję skupioną w „Solidarności”, załamaniem gospodarki, możliwością interwencji radzieckiej. Organem pełniącym funkcję administratora stanu wojennego w Polsce była Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego (WRON) z generałem W. Jaruzelskim na czele.
Przepisy stanu wojennego ograniczały podstawowe prawa obywatelskie, wprowadziły m.in. godzinę milicyjną (do maja 1982), zawiesiły działalność organizacji społecznych i związków zawodowych (niektóre rozwiązano, np. „Solidarność”, Niezależne Zrzeszenie Studentów, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, ZASP, ZLP, w innych dokonano zmian w kierownictwie, np. w Stowarzyszeniu PAX).
Zmilitaryzowano główne działy gospodarki, zakazano zmian miejsca pobytu, wprowadzono cenzurę korespondencji, tryb doraźny w postępowaniu sądowym. Działaczy Solidarności, opozycji politycznej oraz kilkunastu reprezentantów władzy sprzed sierpnia 1980 internowano (łącznie ok. 10 tys. osób).
Pozostali na wolności działacze Solidarności w kwietniu 1982 utworzyli Tymczasową Komisję Koordynacyjną (Z. Bujak, F. Frasyniuk, W. Hardek, B. Lis) i podjęli działalność podziemną, organizując demonstracje (m.in. w Warszawie, Gdańsku, w Nowej Hucie w Krakowie) oraz strajki w fabrykach i kopalniach, tłumione przez Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej (ZOMO) nierzadko przy użyciu ciężkiego sprzętu bojowego (m.in. 9 zabitych górników w kopalni Wujek w grudniu 1981, ofiary śmiertelne w Lubinie w sierpniu 1982).
Uczestników wystąpień protestacyjnych, działaczy konspiracji, członków Solidarności zwalniano z pracy, szykanowano, zniesławiano, nakłaniano do „deklaracji lojalności”. Przy współpracy Służby Bezpieczeństwa prowadzono weryfikację pracowników sądów, oświaty, administracji, środków przekazu.
Społeczeństwo w szerokim zakresie podjęło bojkot kontrolowanych przez władze organizacji i instytucji, powstał podziemny ruch prasowo-wydawniczy, niezależny obieg informacji (np. radio „Solidarność”).
Szeroką akcję pomocy prześladowanym przez władze prowadził Kościół katolicki. Podziemną „Solidarność” moralnie i materialnie wspierały międzynarodowe organizacje (m.in. Międzynarodowa Organizacja Pracy) i centrale związkowe. USA zastosowały w stosunku do PRL sankcje ekonomiczne.
Wobec pogarszającej się sytuacji gospodarczej (spadek produkcji, brak towarów na rynku, system kartkowej dystrybucji artykułów pierwszej potrzeby) i politycznej (presja międzynarodowej opinii publicznej) stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982, zniesiony 22 lipca 1983 (przy czym represyjne praktyki i część ustawodawstwa przetrwały do 1989), a w lutym 1992 Sejm uznał jego wprowadzenie za nielegalne.
Wybrał i opracował – mak
Hrubieszow 2008-12-12