Hrubieszów
Jak czytam w ówczesnej prasie o naszej miejscowości, to wydaje mi się, że żyliśmy we wspaniale rozwijającym się mieście, w którym prawie niczego nie brakowało i miało być jeszcze lepiej… Lecz czy jednak pisano o wszystkim, bo już po roku okazało się, że ludziom wiele spraw się nie podoba i zaczęli domagać się … bezwzględnych zmian.
***
Kurier Lubelski 11 VI 1979 r.
Redaktor (as) poinformował, że w zabytkowym domu, który był własnością znanej rodziny Du Chateau w Hrubieszowie, Pracownia Konserwacji Zabytków z Zamościa prowadzi prace renowacyjne. Ten budynek o architekturze barokowo – klasycystycznej zostanie adoptowany w całości na Muzeum Ziemi Hrubieszowskiej.
***
Sztandar Ludu 15 VII 1979 r.
Redaktor (uk) w opracowaniu pt. „Hrubieszów – wczoraj i dziś miasta” przedstawił w skrócie historię Hrubieszowa. Przypomniał o zasługach dla miasta króla Władysława Jagiełły, jak miasto cierpiało kilka wieków przez najazdy tatarskie, kozackie czy szwedzkie. Ponownie zaczęło się rozwijać w XIX wieku za sprawą ks. Stanisława Staszica. Następnie zniszczone podczas I wojny światowej, ciężkie czasy w okresie międzywojennym, w latach okupacji hitlerowskiej wymordowano około 7 tysięcy ludzi (m.in. 6 I 1944 r. rozstrzelano 42 osoby). W rejonie Hrubieszowa operowały liczne oddziały partyzanckie, które stoczyły szereg walk z hitlerowcami i nacjonalistami ukraińskimi. Miasto zostało wyzwolone 23 lipca 1944 r. Po wyzwoleniu krwawe walki z UPA i … WiN !!! Za wielki wkład mieszkańców Hrubieszowa w walkę narodowowyzwoleńczą Rada Państwa w 1977 r. odznaczyła miasto orderem Krzyża Grunwaldu II klasy. W mieście powstało wiele zakładów przemysłowych i usługowych takich m. in. jak „Hakon”, Rejon Dróg Publicznych, baza PKS, Spółdzielnia Transportu Wiejskiego, Spółdzielnia Ogrodnicza, Centrala Nasienna, zakłady jajczarskie, „Gracja”. Pobudowano nowe osiedla mieszkaniowe oraz uporządkowano centrum miasta, remontowano cerkiew. Oddano do użytku centralne ujęcie wody i oczyszczalnię ścieków. Dodatkowy impuls dla miasta to budowa Linii Hutniczo – Siarkowej.
***
Sztandar Ludu 25 VII 1979 r.
Redaktor JD przeprowadził wywiad z naczelnikiem Hrubieszowa Stanisławem Pawłosiem, z którego m.in. wynikało, że …
Kiedy Hrubieszów stracił status siedziby powiatu była obawa, że to już koniec miasta. Ale ci, co pozostali wzięli miejscowe sprawy w swoje ręce. Np. wzrosła wyraźnie wartość czynów społecznych, czy ustał odpływ ludności. W każdej chwili można zatrudnić ok. 400 pracowników w budownictwie, usługach, przedsiębiorstwach gospodarki komunalnej, czekają też pegeery, spółdzielnie produkcyjne, geesy. Gorzej było z mieszkaniami, bo był czas, że budowano 250 mieszkań rocznie, a obecnie połowa tego, m.in. przez to, że brak wykonawców. Naczelnik twierdził, że u nas byli ludzie bogaci, a z Biłgoraja przyjeżdżali do nas na zarobek, tymczasem w Biłgoraju rok wcześniej sprzedano 600 działek budowlanych, a u nas 30. Ludzie u nas boją się brać kredyty w banku i są one odprowadzane. Stale zmniejszał się w Hrubieszowie odsetek rolników, w 1976 r. było ich 1200, rok później 850. Na czym naczelnikowi zależało, a mianowicie: budowa urządzeń i całego zaplecza dla Linii Hutniczo – Siarkowej, przygranicznego klubu przyjaźni, przychodni obwodowej oraz nowoczesnej szkoły zbiorczej, odnowa cerkwi i dworku du Chateau, zabytkowej apteki, domu Kiesewetterów. Naczelnik pochwalił za działalność Dom Kultury, pomimo braku własnych pomieszczeń, bujnie rozwijała się działalność kulturalna w poszczególnych zakładach m.in. w spółdzielni mieszkaniowej, „Praktycznej Pani”, „Hakonie” z klubem muzycznym, w domu nauczyciela z klubem dla inteligencji. Naczelnik wyróżnił poetkę ludową Kazimierę Wiśniewską, Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie oraz Muzeum St. Staszica. W sumie naczelnik był zadowolony, że Hrubieszów pełnił dalej funkcje centrum usług dla rolnictwa, jest centrum kultury, oświaty i handlu dla całego rejonu.
***
Sztandar Ludu 25 VII 1979 r.
Red. ED poruszył imponującą inicjatywę władz hrubieszowskich w zakresie rozwoju i modernizacji sieci handlowej miasta. Szczególne uznanie znalazła akcja łączenia małych sklepów mieszczących się w starych budynkach i tworzenie z nich dużych, specjalistycznych placówek handlowych. Uzyskano przez to poprawę obsługi klienta, ponieważ w dużych sklepach mogli oni dokonać zakupów wśród szerszego wachlarza towarów, który mógł być prawidłowo eksponowany. Zyskiwała też estetyka miasta, centrum miasta zostało całkowicie zmienione. Modernizacji ulegał również ciąg handlowy na tzw. „Kozackim Rogu”. Z nowych inwestycji oddano do użytku Rolniczy Dom Towarowy. W budowie był nowoczesny obiekt handlowy usytuowany w centrum miasta, który pomieści spożywczy „supersam” i obszerny sklep gospodarstwa domowego „1001 drobiazgów”. „Polmozbyt” przygotowywał się do budowy dużej stacji obsługi wraz z salonem sprzedaży samochodów. Z kolei PZMot. Zamierzał wybudować na rogatce zamojskiej motel z kawiarnią, restauracją, częścią hotelową i 14 – stanowiskami stacji obsługi samochodów. Cech Rzemiosł Różnych planował wzniesienie przy ul. 1 Maja dużego pawilonu mieszczącego 26 zakładów usługowych i mieszkania dla rzemieślników. Planowano też budować nowe pawilony w rozbudowywanych osiedlach mieszkaniowych.
Problemem było zaopatrzenie handlu, z którym występowały okresowe trudności. Dotyczyło to szczególnie pieczywa i artykułów mleczarskich. Tłumaczono to ograniczoną mocą produkcyjną miejscowych zakładów przetwórczych czy piekarni. Dlatego planowano w IV kwartale oddać do użytku nową wytwórnię bułek i ciastkarni. Zaczęto również starania o rozbudowę miejscowej mleczarni.
Pod względem usług dla ludności, Hrubieszów zajmował 2 miejsce w województwie za Zamościem. Dobrze były rozwinięte usługi rolnicze, reprezentowane szczególnie przez pion gminnej spółdzielczości „SCh”. Za mało było za to zakładów krawieckich, blacharskich i motoryzacyjnych. Nie było w ogóle usług kuśnierskich. Był problem budownictwa jednorodzinnego. Na rozwiązanie czekała sprawa usług hotelowych. Dlatego planowano zaadoptować jeden z budynków na hotel PTTK i wybudowanie motelu PZMot.
***
Sztandar Ludu 25 VII 1979 r.
„Czy wiecie, że …”
– Hrubieszów był trzecim pod względem liczby mieszkańców (po Zamościu i Biłgoraju) miastem w woj. Zamojskim
– W mieście zdecydowanie dominowała płeć piękna, z danych statystycznych wynikało, że kobiet było prawie o 1300 więcej niż mężczyzn
– Miasto zajmowało 0,47 % powierzchni całego woj. Zamojskiego. Znaczną jego część obszaru stanowiły użytki rolne (2076 ha).
– W obrębie miasta było prawie 850 gospodarstw indywidualnych, które w 1977 r. hodowały 1286 sztuk trzody chlewnej, 1406 szt. Bydła, prawie 500 owiec oraz 488 koni, a sprzedały państwu 1708 ton zboża oraz 1666 tys. Litrów mleka
– Z Hrubieszowem były i są związane nazwiska wybitnych przedstawicieli kultury i nauki polskiej: Bolesława Prusa (pisarz), Bolesława Leśmiana (poeta), Stanisława Ciesielczuka (poeta), Abrahama Sterna (wynalazca), prof. Wiktora Zina (architekt).
Opracował – mak
Na zdjęciu – Budowa Domu Przyjaźni Polsko – Radzieckiej (obecnie Hrubieszowski Dom Kutury) w 1979 r. (zdjęcie ze :Sztandaru Ludu”).
Hrubieszow LubieHrubie 2009