Styczeń roku 2019, zapewne zapisze się z niektórych hrubieszowskich wydarzeń w naszej pamięci, jak z poprzednich lat. Poniżej prezentuję kilkanaście wiadomości, jakie wydarzyły się w latach dawnych i bliższych w dniach od 17 do 20 tego miesiąca z tzw. obszaru „Ziemia Hrubieszowska”. Czy były inne, dla wielu ważniejsze, na pewno, dlatego można a nawet trzeba o nich pamiętać i podzielić się tą wiedzą z innymi.
Co nieco z hrubieszowskich wydarzeń – styczeń od 17 do 20
– 17.01.1396 – nadanie ziemi bełskiej księciu mazowieckiemu w Krakowie w postaci dokumentu stwierdzającego darowiznę ziemi bełskiej i określającego powiaty darowane: Bełz, Lubaczów, Busk, Grabowiec, Horodło (…)
– 17.01.1943 – nastąpiło wysiedlenie wsi Koloni Staszic k. Uchań przez oddziały niemieckie.
– 17.01.1967 – Józef Ostaszewski Prezes OSP w Kryłowie odebrał w Ministerstwie Kultury i Sztuki zezwolenie na prowadzenie kina przy OSP w Kryłowie.
– 17.01.1985 – w Zabrzu Zbigniew Sadlej z Unii Hrubieszów wywalczył brązowy medal podczas Halowych Mistrzostw Polski Seniorów w chodzie sportowym na dystansie10 000 m
– 17.01.1989 – członek Środowiska 27 WDP AK w Hrubieszowie Józef Han ps. „Kruk” otrzymał pamiątkowe odznaczenie „Syn Pułku”.
– 17.01.2010 – wychowanek Unii Hrubieszów Dawid Nowak po raz drugi wystąpił w piłkarskiej reprezentacji Polski, tym razem w meczu o Puchar Króla Tajlandii z Danią w Nakthon Ratchasima (Tajlandia) 1:3.
***
– 18.01.1839 – we wsi Łabunie w powiecie zamojskim urodził się Władysław Krajewski. Początkowe nauki pobierał w Hrubieszowie, ale gimnazjum ukończył w Lublinie. Wielokrotnie aresztowany za czynny udział w wolnościowych stowarzyszeniach i wiecach (m.in. pod Horodłem w 1851 r.) przebywał pół roku w cytadeli w Warszawie a następnie zesłany na Sybir. Po powrocie i wielu kłopotach wreszcie w Wiedniu uzyskał dyplom lekarski. Publikował prace naukowe w czasopismach „Klinika” i „Medycyna”. W końcu był lekarzem uzdrowiskowym. Zmarł wskutek choroby serca 26 VI 1891 r. w Krakowie.
– 18.01.1864 – Stara Wieś, we wsi doszło do potyczki części oddziału majora Rokickiego z Rosjanami. Powstańcy pod dowództwem hrabiego Wojciecha Komorowskiego w liczbie 60-100 ludzi, starli się z kompanią piechoty wzmocnionej 30 kozakami, dowodzonymi przez Jordanowa. Poległo wówczas 18 powstańców, a 35 (w tym 5 ciężko rannych) dostało się do niewoli.
– 18.01.1953 – odbyły się eliminacje w piłce koszowej mężczyzn o wejście do klasy B. W rozgrywkach brała udział drużyna „Ogniwa” Hrubieszów, lecz odpadła, w drużynie wystąpili: Tokarski Tadeusz, Romanowski Jan, Kopeć Józef, Kulczycki Jerzy, Starykiewicz Michał, Palczewski Ryszard, Brzostowski Zygmunt, Kiryczuk Józef (mak – prywatnie mój starszy brat cioteczny), Kulikowski Kazimierz, Pawłowski Ryszard.
***
– 19.01.1647 r. – Król Władysław IV … zażądał, aby każdy obywatel miasta Grabowiec, 10 dni od wschodu do zachodu słońca, około grobli robił …”Kto się by uchylał groziła kara stu grzywien (wówczas równowartość 2 domów).
– 19.01.1863 – podczas powstania styczniowego, w lesie między Tuczapami, a Starą Wsią doszło do ciężkiego boju powstańców z oddziału Żalplachty – Zapałowicza i Czerwiskiego z Rosjanami. Mimo bohaterskiej walki oddział poszedł w rozsypkę.
– 19.01.1863 – Mołożów. W czasie Powstania Styczniowego pod wsią rozegrała się bitwa zgrupowania powstańczego pod dowództwem Jana Żalplachty Zapałowicza z trzema kolumnami wojsk rosyjskich. W trakcie bitwy żołnierze rosyjscy (kozacy) dokonali w miejscowości zbrodnię na rannych powstańcach z oddziału, którzy umieszczeni byli w szpitalu powstańczym w folwarku Mołożów. Zamordowano wówczas także mieszkańców cywilnych tej wsi. Z rąk Rosjan zginęli, powstańcy: Chmielewski z Sambora, Leszek Habel z Sambora.Emeryk Linde – z oddziału Leszka Wiśniewskiego, dr Juwenal Niewiadomski – lat 25, doktor medycyny, Władysław Semkowicz – lat 19, gimnazjalista z Sambora, Teofil Turkawski – uczeń gimnazjum w Samborze, Piotr Uszyński. Mieszkańcy Mołożowa – cywilne ofiary mordu dokonanego przez żołnierzy rosyjskich: Kołomiński – urlopowany podoficer gwardii rosyjskie, ekonom ze wsi Tuczapy, Morawski – gorzelniany ze wsi Tuczapy, Kwiatkowski – dzierżawca majątku w Mołożowie, Karol Tuszyński – właściciel Tuczap, świadek mordów dokonywanych przez żołnierzy rosyjskich, w wyniku przeżyć zmarł „tchnięty apopleksją”.
– 19.01.1903 – urodził się Henryk Stamirski, syn Józefa i Anny w Łopatynie pow. Radziechów. Tam ukończył 5 klas szkoły ludowej, po czym uczęszczał w l. 1915-1923 do Państwowego Gimnazjum im. Kornela Ujejskiego w Kamionce Strumiłłowej. Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej otrzymał różne dyplomy pochwalne, nagrody i odznaczenia, m.in. Złoty Krzyż Zasługi, srebrny medal „Zasłużony dla powiatu hrubieszowskiego”, medale pamiątkowe TRH, „700 lat Grabowca”.
– 19.01.1945 – po decyzji Komendanta Głównego AK gen., Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” oficjalnie Armia Krajowa została rozwiązana, jednak część żołnierzy nie godząc się na zaprzestanie walki stworzyła organizacje podziemne poakowskie (m.in. Ruch Oporu Armii Krajowej czy Wolność i Niezawisłość). Szefem WiN Obwodu Hrubieszowskiego liczącego ok. 150 osób był Wacław Dąbrowski „Azja”.
– 19.01.1964 – uchwałą nr 5 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Hrubieszowie powołano przy PKKFiT Powiatowy Ośrodek Sportu, Turystyki i Wypoczynku (w skrócie POSTiW) w Hrubieszowie, któremu przekazano obiekty sportowe w Hrubieszowie, Okunince k/Włodawy nad Białym Jeziorem i w Starosielu k/Dubienki. działał do 1976 r. Rozwiązano Ośrodek Wychowania Fizycznego przy PKKFiT a grupy ćwiczebne, siatkówki i koszykówki oraz szermierki przekazano wraz ze sprzętem dla Ogniska TKKF „Zaranie”, natomiast pływanie i boks także wraz ze sprzętem przekazano SRKS „Unia”.
– 19.01.1979 – w Hrubieszowie podczas Rejonowych Mistrzostw w Sportach Zimowych w łyżwiarstwie uczniowie z SP nr 2 w Hrubieszowie wygrali wszystkie konkurencje i tak: jazda szybka rocznik 1964 w składzie: dz. Dorota Siemko i Grażyna Cyganowska, chł. M. Kamiński i Krzysztof Paluch; jazda szybka r. 1965 w składzie: dz. Małgorzata Fiedur, Renata Popławska, Marzena Paluch, chł. Jacek Przytuła, S. Borusiewicz, Andrzej Sienkiewicz, Błękitna sztafeta r. 1965 w skł.: Renata Popławska, Mariola Binięda, Małgorzata Urbaniak, Błękitna sztafeta r. 1966 w składzie: Małgorzata Szczepańska, Mariola Betiuk, Małgorzata Nowaczewska, Złoty Krążek r. 1965 w składzie: Jacek Przytuła, S. Borusiewicz, Andrzej Sienkiewicz, Grzegorz Minorowski, J. Chmielewski, Złoty Krążek r. 1966 w skł.: Marek Safin, Robert Harasymiuk, S. Iwański, Waldemar Rudiuk, A. Chmarzyński.
***
– 20.01.1826 – w Warszawie zmarł w wieku 71 lat Stanisław Wawrzyniec Staszic polski działacz oświeceniowy, pisarz i publicysta, filozof i tłumacz, geograf i geolog, minister stanu, wydawca wielu dzieł, ksiądz katolicki. Nieprzeciętny człowiek, wyprzedzał epokę, w której żył o kilkadziesiąt lat. W roku 1801 w dobrach hrubieszowskich utworzył fundację, spółdzielnię, gdzie zniósł pańszczyznę. Za wybitne zasługi m.in. otrzymał Order św. Stanisław I klasy oraz Order Orła Białego.
– 20.01.1943 – 100-osobowy oddział partyzancki Stanisława Basaja zaatakował w Józefowie żandarmerię i policję niemiecką, odnosząc zwycięstwo.
– 20.01.2002 – VI BIEG CHIŃSKI Warszawa 5 km Mężczyzn: 1. Kitliński Piotr Nefryt Lubartów, 2. Kern Artur Hrubieszów, 5 km Kobiet kategoria roczników 1953-1962: 2. Muzyczuk Małgorzata Hrubieszów – XIX BIEG CHOMICZÓWKI Warszawa 15 km Mężczyzn: Open 21. Okoń Krzysztof (Hrubieszów).
– 20.01.2013 – Restaurację „Magistrat” w Hrubieszowie odwiedziła Magda Geissler prowadząca program w TV, było szumu, co niemiara.
– 20.01.2013 – w szpitalu w Zamościu zmarł długoletni duszpasterz i proboszcz parafii p.w. św. Mikołaja w Hrubieszowie ks. prałat Kazimierz Gawlik. Ś.P. Ksiądz Prałat urodził się w roku 1941, święcenia kapłańskie przyjął w 1965 roku. Do Hrubieszowa ks. Kazimierz Gawlik przybył w 1993 roku i przez 18 lat pracował, jako proboszcz i dziekan, a od 2011 roku pomagał, jako rezydent. Księdza Prałata pamiętamy, jako człowieka pracy, który żył zawsze w biegu, troszcząc się o parafian, parafię i powierzony mu dekanat. Największym osiągnięciem w Hrubieszowie była budowa kościoła p.w. Ducha Świętego, podczas której mogliśmy spotkać wówczas jeszcze Księdza Kanonika przy pracy. Kolejną poważną inwestycją był kapitalny remont zabytkowej „starej plebanii”. Warto również wspomnieć o remoncie elewacji kościoła, czy też dachu „nowej plebanii”.
– 20.01.2015 – członkowie Rady Miasta Hrubieszowa utworzyli Klub Radnych pod nazwą „Wspólne Porozumienie”. Do klubu przystąpili radni: Marian Cisło, Danuta Kowalska, Joanna Kuczewska, Zbigniew Lebiedowicz, Andrzej Serafin, Anna Świstowska, Ryszard Wiech i Ryszard Wiśniewski. Przewodniczącym Klubu został Ryszard Wiech.
Opracował – Marek Ambroży Kitliński (mak)
Foto – archiwum 27 WDP AK w Hrubieszowie
Zobacz też:
WIADOMOŚCI – Co nieco z hrubieszowskich wydarzeń – styczeń od 13 do 16
WIADOMOŚCI – Co nieco z hrubieszowskich wydarzeń – styczeń od 9 do 12
WIADOMOŚCI – Co nieco z hrubieszowskich wydarzeń – luty od 5 do 8
WIADOMOŚCI – Co nieco z hrubieszowskich wydarzeń – styczeń od 5 do 8
WIADOMOŚCI – Co nieco z hrubieszowskich wydarzeń – początek stycznia