Szanowni Mieszkańcy Hrubieszowa i Ziemi Hrubieszowskiej, zbliżamy się dużymi krokami do wielkiego Święta Narodowego – 15 sierpnia.
Jest to bardzo ważny dzień w historii naszej Rzeczypospolitej, po odzyskaniu niepodległości i pokonaniu wroga bolszewickiego.
Jak wiemy, była walka o naszą stolicę Warszawę, gdzie nie została zdobyta, nastąpił tzw. Cud nad Wisłą oraz powracająca nawała bolszewicka walczyła pod Komarowem, na naszej Ziemi Zamojskiej i też została pokonana. Wycofując się nie ominęła naszej Ziemi Hrubieszowskiej oraz samego Hrubieszowa, siejąc całkowite spustoszenie, niszcząc i paląc wszystko, co stało na ich drodze, mordując ludność, kobiety, starców i dzieci. Zginęło wielu żołnierzy pod Stefankowicami, Mołożowem, Trzeszczanami, Dołhobyczowem i w wielu miejscowościach, pochowani są na cmentarzach parafialnych i wojennych.
Jak wiecie, zostały odnowione mogiły legionistów na cmentarzu parafialnym w Hrubieszowie, ale nie wszystkie. Najważniejsza mogiła – pomnik, która znajduje się na naszym cmentarzu parafialnym, naprzeciw kaplicy cmentarnej, została pominięta, gdzie są złożone ciała oficerów, podoficerów Wojska Polskiego, którzy zginęli w walkach.
Na cmentarzu wojennym jest tablica upamiętniająca z nazwiskami żołnierzy 4 Pułku Piechoty Legionów, którzy polegli na Ziemi Hrubieszowskiej w sierpniu i wrześniu 1920 roku, ale nie ma miejsca ich pochówku i właśnie byli pochowani w rzędzie, w alei, co teraz jest ta mogiła – pomnik, w kierunku północnym.
W 1931 roku ksiądz proboszcz prałat Melchior Juściński wraz ze swoimi wikariuszami pochował w jednej mogile, bo to tylko były małe kopczyki.
W 1934 roku Polska Organizacja Wojskowa, byli Legioniści, władze samorządowe, Burmistrz Miasta i Starosta Hrubieszowski, mieszkańcy miasta, powołali Komitet Budowy Mogiły – Pomnik Legionistów i w 1935 roku mogiła już została wybudowana i poświęcona. Wykonawcą był Walczak, tak jest zapisane na boku mogiły. Przeszła ona bardzo trudny okres, nie zniszczyła ją wojna, hitlerowcy ale po wojnie władza komunistyczna chciała zniszczyć, zalano betonem napis Legioniście Koledzy i Krzyż Niepodległości, obniżono postument. Dzięki żyjącym legionistom i członkom Stronnictwa Demokratycznego udało się ocalić.
Nie wiadomo kto umieścił nową tabliczkę z napisem Koledzy Legioniście i zwykły krzyż. Mogiła ta przechodzi metamorfozę, została odczyszczona, wyciągnięta z ziemi, już położono płytę granitową z napisem pierwotnym i Krzyżem Niepodległości.
Chcemy Państwa powiadomić, że będzie do dnia 15 sierpnia 2020 roku ukończona – sami ocenicie. Przeszliśmy bardzo ciężką i długą drogę, musieliśmy wykonać pełną dokumentację, uzgodnić, uzyskać stosowne 4 pozwolenia, ale cel został osiągnięty. Już rozpoczynają się prace remontowe, zgodnie z otrzymanymi warunkami.
Chcę jeszcze raz powiedzieć , że ta mogiła – pomnik jest najważniejszą mogiłą na tym cmentarzu. Prawdopodobnie tam jest pochowana trzecia sanitariuszka WP, która jest poszukiwana.
Kochani, chcę bardzo serdecznie podziękować tym wszystkim, którzy mnie wspomagali, w dokumentacji i dotychczasowych pracach, a więc dziękuję ks. proboszczowi Markowi Giergielowi, projektantowi pomnika inż. Janowi Pierogowiczowi, kierownikowi nadzoru budowy Panu Marianowi Pawlakowi, wykonawcy Panu Waldemarowi Rycykowi, Panu i Pani Konserwator Zabytków, Panu Nowakowskiemu z UW w Lublinie, Pani Sylwii Kostyra z O/IPN w Lublinie, Swemu koledze Mirosławowi Borysiewiczowi.
Składam serdeczne podziękowanie wszystkim swoim przyjaciołom, kolegom, znajomym i tym, którzy wspierali nas finansowo, bo to dzięki nim możemy to zadanie wykonać, wpłacając pieniądze na nasze konto, ale po zakończeniu tej budowy wszystkim podziękujemy.
Chcę nadmienić, że u nas każda złotówka ma dużą wartość. Niektórzy bardzo się mylą, opowiadają niestworzone rzeczy, ale wszystko im pokażemy i rozliczymy co do grosza. Mamy naszego nadzorcę finansowego, biegłego księgowego Pana Stanisława.
Na koniec chcę Państwu powiedzieć co mnie dzisiaj dobrego spotkało. Otrzymałem rano telefon z Urzędu Gminy Hrubieszów i zostałem zaproszony przez Pana Wójta Tomasza Zająca do odebrania nagrody pieniężnej dla Hrubieszowskiego Klubu Kolekcjonera za upamiętnianie uczestników bitwy pod Monte Cassino z tej gminy. Jestem pod wielkim wrażeniem, że zostaliśmy tak docenieni. Ta nagroda już jest na koncie Mogił Legionistów. Bardzo serdecznie dziękujemy Panu Wójtowi i Pani Przewodniczącej Rady Gminy za tak wielkie uznanie.
Chcemy zaprosić mieszkańców Hrubieszowa i Powiatu, właścicieli firm do Kawiarni przy Hrubieszowskim Domu Kultury w dniu 9 sierpnia 2020 roku (niedziela), na małą prelekcję oraz aukcję charytatywną obrazów i grafik naszych artystów: Pana Alfreda Przybysza, Stanisława Bodesa, Pani Heleny Piekarz, Ryszarda Wiecha, Szymona Radomskiego, Artura Łukasiewicza oraz obrazy ze zbiorów kolekcjonerów hrubieszowskich, w tym reprinty obrazu na płótnie Wojciecha Kossaka – Marszałek Piłsudski. Wystawione eksponaty będzie można oglądać od godziny 11.00, spotkać się z autorami prac i spędzić czas przy wspaniałej kawie. Dochód ze sprzedaży będzie przeznaczony na odbudowę mogił legionistów. Bardzo serdecznie zapraszamy.
Zapała Mieczysław
