W cyklu „Pytania do księdza Tomasza Szadego”, tym razem wikariusz parafii św. Stanisława w Lubaczowie, pochodzący z Poraja koło Horodła, odpowiada na pytania dotyczące „Niedzieli Palmowej”, która w b.r. przypada 9 kwietnia.
Ksiądz Tomasz Szady przybliża i wyjaśnia…
mak – „Niedziela Palmowa” to…?
– Nazwa tego dnia pochodzi od wprowadzonego w XI w. zwyczaju święcenia palm. W tę Niedzielę jest czytana Ewangelia o uroczystym wjeździe Jezusa do Jerozolimy, bezpośrednio poprzedzającym Jego mękę i śmierć na krzyżu. Witające go tłumy rzucały na drogę płaszcze oraz gałązki, wołając: „Hosanna Synowi Dawidowemu”. O tym uroczystym wjeździe Pana Jezusa do Jerozolimy zanotowali wszyscy czterej Ewangeliści. Sam ten fakt świadczy, jak wielką rangę przywiązują do tego wydarzenia z życia Jezusa Chrystusa.
„Niedziela Palmowa” rozpoczyna Wielki Tydzień”, co to znaczy?
– Niedziela Palmowa wchodzi w skład tzw. Wielkiego Tygodnia, który to wprowadza w celebrację Świąt Wielkanocnych. W tym Wielkim Tygodniu dokonują się najważniejsze wydarzenia, w które my chrześcijanie głęboko wierzymy – a mianowicie Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie Pana Jezusa. Nie ma ważniejszego tygodnia w ciągu całego roku jak właśnie ten ,,Wielki Tydzień”.
Dlaczego Niedziela Palmowa wypada, co roku w inny dzień?
– Niedziela palmowa jest uzależniona od Wielkanocy. Wielkanoc to święto ruchome. Jej data przypada (w zależności od roku) najwcześniej 22 marca, a najpóźniej 25 kwietnia. Datę Wielkanocy ustalono na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca, co miało odpowiadać dacie 14 nisan z kalendarza hebrajskiego, która oznaczała początek żydowskiego święta Paschy.
Czy wiadomo, kiedy zostało ustanowione?
– W Jerozolimie już w IV w. patriarcha dosiadał oślicy i otoczony radującymi się tłumami wjeżdżał na niej z Góry Oliwnej do miasta. Zwyczaj ten wszedł do powszechnej praktyki na Zachodzie w wieku V i VI. Poświęcanie palm wprowadzono do liturgii dopiero w wieku XI.
A od kiedy jest obchodzone w Polsce?
– W Polsce Niedziela Palmowa nosiła nazwę Niedzieli Kwietnej, bo najczęściej przypada w kwietniu, wtedy to pokazują się pierwsze kwiaty. W Niedzielę Palmową po sumie odbywały się po kościołach przedstawienia pasyjne. Za czasów króla Zygmunta III, jak przypomina Oskar Kolberg, istniały zrzeszenia aktorów amatorów, którzy w roli Chrystusa, Kajfasza, Piłata, Judasza itp. chodzili po miastach i wioskach i za drobną, dobrowolną opłatą odtwarzali misterium męki Pańskiej. Najlepiej i najwystawniej organizowały ten rodzaj przedstawienia klasztory. Po wioskach chłopcy chodzący po domach jako przebrani aktorzy mieli nazwę „pucherów” od łacińskiego słowa pueri (chłopcy). Do dnia dzisiejszego misteria ludowe, pasyjne odbywają się w każdy Wielki Tydzień w Kalwarii Zebrzydowskiej. W naszej diecezji zamojsko-lubaczowskiej również w wielu miastach są odgrywane misteria męki Pańskiej.
Jakie powinno być w tym dniu zadanie wiernych?
– Wierni w tym dniu nade wszystko powinni zgromadzić się na Mszy Świętej. Poza tym winni zadbać, by mieć ze sobą palmę do poświęcenia, która jest znakiem zwycięstwa. W tym dniu należy uświadomić sobie, że możemy powiedzieć Panu Jezusowi albo ,,Ukrzyżuj” albo ,,Hosanna Synowi Dawidowemu”. Jest to, więc dzień dania odważnego świadectwa o naszej wierze.
Są i konkursy „Palmowe” …?
– Wszystko zależy od organizatorów. W wielu kościołach są organizowane konkursy na najładniejszą bądź też najdłuższą palmę. Szkoły również organizują ,,konkursy Palmowe”. Akurat w mojej Szkole Podstawowej Nr 2 w Lubaczowie i w Parafii Św. Stanisława są organizowane konkursy a za najładniejsze palmy zwycięscy otrzymują nagrody.
Dziękuję za odpowiedzi
– Szczęść Boże
Marek A. Kitliński (mak)