Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego pozwalają na przeprowadzenie mediacji w już toczącej się sprawie, której „charakter na to pozwala”. Mediacji mogą domagać się strony postępowania, ale takie rozwiązanie może również zaproponować organ prowadzący sprawę.
W większości mogą to być sprawy z elementami sporów, a często nawet konfliktów, sąsiedzkich. Do mediacji mogą nadawać się również inne sprawy, zaś uczestnikami mediacji mogą być:
> organ prowadzący postępowanie oraz strona lub
> strony tego postępowania albo strony postępowania.
Taka konstrukcja, przy właściwym przeprowadzeniu mediacji, może doprowadzić do pełnego wyjaśnienia sprawy, znalezienia najlepszych rozwiązań i załatwienia sprawy w granicach obowiązującego prawa (np. wydanie zrozumiałej i akceptowanej przez uczestników decyzji albo zawarcie ugody).
Mediacja jest dobrowolna. Organ zawiadamia strony o:
- możliwości przeprowadzenia mediacji,
- wyrażeniu przez strony zgody na mediację,
- wskazaniu mediatora – jeżeli strony tego nie zrobią organ sam wybierze mediatora,
- zasadach mediacji i kosztach mediacji.
Strony nie muszą wyrażać zgody na wzięcie udziału w mediacji i w każdym czasie mogą rozmyślić się (cofnąć zgodę).
Mediator:
> nie może być pracownikiem organu, przed którym toczy się spór, ale może to być każda osoba dorosła, godna zaufania stron (nie musi to być mediator „zawodowy”), posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych i korzystająca z pełni praw publicznych, na którą strony wyrażą zgodę, gdy uczestnikiem (stroną) mediacji jest organ administracji mediatorem powinien być mediator z listy sądowej,
>prowadzi mediację – min. w formie rozmowy ze wszystkimi uczestnikami równocześnie, albo rozmowy indywidualne z poszczególnymi stronami,
>dąży do polubownego rozwiązania sporu – wspiera uczestników w wyrażeniu propozycji ugodowych,
>jest bezstronny – jeżeli ma związek z którąś ze stron powinien to ujawnić i wycofać się,
>ma prawo zapoznać się z aktami sprawy,
> ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia.
Koszty wynagrodzenia mediatora i zwrotu wydatków pokrywa, co do zasady organ administracji publicznej. W sprawach, w których może być zawarta ugoda – strony pokrywają koszty w częściach równych, chyba że postanowią one inaczej.
Przykładowe koszty mediacji w sprawie dotyczącej nieruchomości:
> wynagrodzenie mediatora wynosi za pierwsze posiedzenie 150 złotych a za każde kolejne – 100 złotych powiększone o podatek VAT, łącznie nie więcej niż 2000 złotych.
> wydatki 70 zł powiększone o podatek VAT za każde spotkanie za wynajem pomieszczenia
> 30 zł ryczałt za wysyłanie korespondencji.
Mediacja jest niejawna, co oznacza, że mediator, uczestnicy mediacji i inne osoby biorące udział w mediacji są obowiązani zachować w tajemnicy wszelkie fakty, o których dowiedzieli się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że uczestnicy mediacji postanowią inaczej.
Jeżeli w wyniku mediacji zostaną dokonane ustalenia dotyczące załatwienia sprawy w granicach obowiązującego prawa, organ administracji publicznej załatwia sprawę zgodnie z tymi ustaleniami, zawartymi w protokole z przebiegu mediacji.
Publikacja odzwierciedla opinię autora, NIW-CRSO nie jest odpowiedzialne za sposób wykorzystania zawartych w nich informacji.
adwokatka Magdalena Kusik-Balicka
Stowarzyszenie Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
zadanie publiczne finansowane ze środków NIW-CRSO
