Od dnia 17 listopada 2023 roku każdy z nas może zastrzec numer PESEL, by ograniczyć skutki kradzieży tożsamości, zwłaszcza w postaci wyłudzonych kredytów i innych strat finansowych.
Dzięki zastrzeżeniu oszuści nie wykorzystają naszego numeru PESEL bez naszej wiedzy i zgody, np. nie wezmą kredytu na nasze dane, nie kupią sprzętu na raty czy nie sprzedadzą nieruchomości.
Przepisy zobowiązują bowiem określone podmioty do weryfikacji zastrzeżenia przy czynnościach najbardziej narażonych na kradzież tożsamości. Banki (np. przy zawarciu umowy rachunku bankowego, pożyczki, kredytu), firmy pożyczkowe, operatorzy telekomunikacyjni (np. przed wydaniem duplikatu karty SIM) czy notariusze (np. przed zawarciem umowy sprzedaży lub obciążenia nieruchomości) będą mieli obowiązek sprawdzania, czy PESEL ich klienta nie jest zastrzeżony. W przypadku zastrzeżenia numeru, będą mieli obowiązek dokonać weryfikacji tożsamości klienta.
Pamiętać jednak należy o tym, że pomimo tego, że rejestr zaczął działać od 17 listopada, to nie od razu wpłynie on na zwiększenie naszego bezpieczeństwa, bowiem obowiązek sprawdzenia czy PESEL został zastrzeżony w/w podmioty będą miały dopiero od 1 czerwca 2024 roku.
Podkreślić również należy to, że nowe przepisy zdejmują z osoby, która padła ofiarą przestępstwa, a zastrzegła numer PESEL, obowiązek dowodzenia, że to nie ona zaciągnęła zobowiązanie.
Każdy z nas też ma wgląd w historię tego, kto sprawdzał nasz numer PESEL.
Zastrzeżenie numeru PESEL jest bezpłatne.
Istotne jest to, że weryfikacja zastrzeżenia numeru PESEL będzie też konieczna w przypadku wypłat gotówki, które pojedynczo lub jako suma wypłat dokonanych w danym dniu w placówce bankowej jednego dnia będą przekraczać trzykrotność minimalnego wynagrodzenia. W przypadku zastrzeżenia numeru PESEL bank wstrzyma wypłatę gotówkową na 12 godzin od momentu złożenia przez posiadacza rachunku bankowego dyspozycji wypłaty gotówkowej, pomimo cofnięcia w tym czasie zastrzeżenia numeru PESEL w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL.
Rejestr nie chroni nas zawsze i wszędzie, pozostaje bowiem jeszcze wiele innych przypadków, w których przestępcy mogą wykorzystać skradziony PESEL. To np. wszystkie umowy z konsumentem, w których dochodzi do wydania towaru lub wykonania usługi, a zapłata za nie następuje później. To także wszelkie umowy najmu mieszkania, samochodu itp. Wypożyczony samochód na cudze nazwisko może zostać uszkodzony bądź skradziony, a jego właściciel będzie dochodził roszczeń od posiadacza PESEL-u, a nie oszusta. Inny przykład to założenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Weryfikowany wówczas jest numer NIP, a nie PESEL przedsiębiorcy.
Publikacja odzwierciedla opinię autora, NIW-CRSO nie jest odpowiedzialne za sposób wykorzystania zawartych w nich informacji.
radczyni prawna Małgorzata Dąbek
Stowarzyszenie Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
Zobacz też:
Prawo: Urlop z powodu siły wyższej
