Pochodzący z Poraja koło Horodła ksiądz wikariusz Tomasz Szady obecnie pełniący służbę w parafii pw. św. Józefa w Tomaszowie Lubelskim, odpowiada na pytania dotyczące najważniejszej rodzinnej wieczerzy wśród chrześcijan Wigilii oraz o… aktywności sportowej.
Rozmowa z księdzem Tomaszem Szady o Wigilii!
Wigilia to…?
– Jest to dzień, który bezpośrednio poprzedza święto Bożego Narodzenia. Sama nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „vigilia”, któro oznacza czuwanie. Tą nazwą „Wigilia” nazywamy również uroczysty posiłek, który o zmroku tego dnia spożywa się uroczyście w gronie rodzinnym.
Jaki wymiar i znaczenie ma ten dzień dla chrześcijan?
– Jest to piękna, wspaniała i wzruszająca noc oczekiwania na narodziny Jezusa Chrystusa. Jest to najważniejsza i najbardziej radosna noc w całym roku.
Od kiedy jest tradycją?
– Początkowo wigilie praktykowano przed wszystkimi uroczystościami kościelnymi. W Polsce dopiero w XVIII wieku upowszechniła się w przeddzień Bożego Narodzenia. W tym dniu w wiejskich chatach i dworach umieszczano w czterech rogach głównej sali (izby) cztery snopy zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Po to, by Boże Dziecię nie skąpiło w Nowym Roku niezbędnego pokarmu zarówno dla ludzi jak i dla zwierząt. Pod obrus na stole kładziono siano na pamiątkę narodzenia się Chrystusa w stajence betlejemskiej. Stawiano osobne nakrycia dla członków rodziny zmarłych w mijającym roku, a także dla gościa, który może się niespodziewanie pojawić.
Najważniejsza celebra wigilijna?
– Pasterka – Msza Święta o północy. Powinniśmy na nią pójść całymi rodzinami i podziękować Jezusowi, iż się narodził, aby nas zbawić i chce naszego szczęścia.
A posiłki wigilijne?
– Wszystko zależy od Pani domu. Dla tych, co chcą się usprawiedliwiać i nie wiedzą, czy zgrzeszą w wigilię mówię, że od 2003 roku – zgodnie z formułą przykazań kościelnych, zatwierdzonych przez Watykańską Kongregację wiary – formalnie nie obowiązuje post w Wigilię Bożego Narodzenia. Biskupi jednak mimo wszystko zachęcają wierzących do dochowania wierności tej wieloletniej i pięknej tradycji. Potrawy wigilijne w historii były mniej lub bardziej wystawne w zależności od stanu, stopnia zamożności czy też regionu, min. podawano śledzie solone z kartoflami, groch, gotowaną rzepę suszoną, kapustę z grzybami, fasolę maszczoną olejem, kluski z makiem i makiem, zupę z konopi. Jadłospis wigilijny ulega nieustannej modyfikacji. W tradycji wigilijnej mówi się o mnogości spożywanych potraw, winno ich być 12.
Co z prezentami?
– Prezenty są zwyczajem pochodzenia niemieckiego z okresu reformacji, kiedy to obdarowywanie dzieci i wręczanie sobie prezentów przeniesiono ze wspomnienia św. Mikołaja na dzień Narodzenia Pańskiego.
Którą z choinek powinno się forować naturalną czy sztuczną??
– Choinka – inaczej drzewko wigilijne (jodła, świerk, czasem sosna) pojawiła się w Polsce w XVIII/XIX w. Święty Jan Paweł II 19 XII 2004 r. przypomniał, że „choinka oznacza, że życie pozostaje zawsze zielone, jeżeli staje się darem: nie tyle rzeczy materialnych, ile siebie samego: w przyjaźni i szczerej miłości, w braterskiej pomocy i przebaczeniu, w dzieleniu czasu i wzajemnym słuchaniu”. Więc zdecydowanie należy „forować” żywą choinkę.
Znany jest ksiądz z czynnego udziału w życiu sportowym, czy w dniu Wigilii i dalszych dni świątecznych można trenować?
– W dniu wigilijnym przez wiele godzin trwa na ogół zwyczajna praca (często ze skróconym czasem), gdzie jest się zatrudnionym, w domu również, dlatego sportowcy również trenują, chociaż znam takich, że robią w całym okresie świątecznym wolne i zapewne forma im nie ucieknie. Wiem, że wszystko można pogodzić, czego uczy nas także uprawianie sportów. Mało tego zalecam, nawet tym, którzy nie ćwiczą, że po sutym posiłku w gronie rodzinnym wybrać się na spacer, czy idąc (proponuję unikać jazdy samochodem, jeżeli jest blisko) na Pasterkę lub inne msze święte można się udać lub wrócić dłuższą drogą. Zapewniam samopoczucie duchowe i fizyczne będzie doskonałe.
***
ks. wikariusz Tomasz Szady
Data święceń: 5 czerwca 2010.
Miejsce święceń Zamość – Katedra. Pełnione funkcje: Diecezjalny koordynator ŚDM-Panama 2019,
Rejonowy duszpasterz LSO, Rejonowy asystent KSM. To m.in. medalista (w tym złoty) Mistrzostw Polski Księży w piłce nożnej, rywalizuje w rozgrywkach ligowych, zajmuje czołowe miejsca w biegach ulicznych do półmaratonu (mistrz woj. lubelskiego 2018 na tym dystansie) włącznie oraz w tenisie stołowym. Przygotowani przez księdza uczniowie – parafianie systematycznie uczestniczą w zawodach sportowych w różnych dyscyplinach stając na podium i mają doskonałą kondycję we wielu pielgrzymkach.
Wysłuchał – Marek Ambroży (mak)
Foto – archiwum ks. T. Szady