85 lat temu przy 2 Pułku Strzelców Konnych w Hrubieszowie z inicjatywy dowódcy pułku płk A. Długoborskiego został powołany Wojskowy Klub Sportowy (w skrócie WKS).
br />Sportowcy żołnierze często uczestniczyli i uczestniczą w życiu sportowym Hrubieszowa, udanie reprezentowali swój klub i pułk w rywalizacji wyższego szczebla. Warto zapoznać się z historią tego klubu, a być może uczcić ten jubileusz w sposób uroczysty. Ale to już zależy od dowództwa naszej obecnej jednostki wojskowej. Zachęcamy.
Jak to się zaczęło ?
W październiku 1920 roku miejscowość Hrubieszów stała się stałym garnizonem 2 Pułku Strzelców Konnych. Pierwszym dowódcą został płk. Bohdan Aleksander Rudolpf.
W następnym roku za dowódcy pułku ppłk A. Długoborskiego postawiono na rozwój sportu jeździeckiego, strzeleckiego i szermierki. Na początku roku 1922 powołano Wojskowy Klub Sportowy w skrócie WKS. Treningi konne przeprowadzano w ujeżdżalni koni wybudowanej przez wojska carskie w 1904 r. i na placu konnym przy tej hali. Na terenie jednostki wybudowano boisko piłkarskie z wąską bieżnią okólną o podłożu ziemnym, urządzenia gimnastyczne, tor sprawnościowy dla żołnierzy, nieco później boisko do siatkówki. Jeszcze później przedzielono ujeżdżalnię koni, z drugiej części zrobiono salę sportową w której ćwiczono i ćwiczy się do dziś różne dyscypliny sportowe, organizowane były i są zawody sportowe, oraz sprawdziany dla kadry oficerskiej, podoficerskiej i szeregowców.
Udział w zawodach
Pierwszy start nastąpił 29 marca 1922 r. w Lublinie, podczas Mistrzostw Okręgu w sportach jeździeckich: w biegu myśliwskim na dystansie 8 km. por. B.K. Sawicki na koniu „Quivive- zajął II miejsce, na drugi dzień wygrał bieg dystansowy na 15 km. z dwoma przeszkodami. Konkurs zwykły dla szeregowych wygrał chor Wojciechowski na koniu -Ever- przed wchm. Józefem Władoniem na koniu „Fajka-.
W 1925 r. w zawodach o pierwszeństwo szwadronów 4 DK jazdę maneżową w skokach przez przeszkody zwyciężył 1 szwadron, a woltyżerkę wygrał 2 szwadron, 2 miejsca 2 psk zajął we władaniu bronią białą i musztrze formalnej. W tym samym roku podczas mistrzostw dywizji bieg myśliwski dla podoficerów wygrał wchm. J. Władoń, dla oficerów – por. T. Wdziękoński, a biegu dla jeźdźców służby zasadniczej 2-gi był st.szer. Chojnacki. W strzelaniu z karabinka dla oficerów na najwyższym podium stanął mjr Wrześniowski, w steeplechase 2-gi był por. Franciszek Harmanowicz, a w biegu do celu na tym samym miejscu uplasował się por. E. Garbolewski.
W 1932 r. w rejonie Starego Zamościa odbyły się zawody hippiczne pułków o „Srebrną Lancę-, które wykazywały sprawność w wyszkoleniu bojowym. Indywidualnie 1 miejsce zajął patrol nr 7 z pl. Łącz. 2 psk pod dowództwem wchm. Stanisława Czujkowskiego, natomiast drużynowo było 2 miejsce. Zawody oficerskie składające się z próby jazdy na czworoboku, władaniu bronią białą i palną (szabla, lanca i pistolet) oraz próby wytrzymałości w biegu na 6000 m. był popisem naszych oficerów, którzy zajęli trzy pierwsze miejsca w kolejności: por. R. Sulimir, por. Jurkowski i por. s. Glasser.
Bardzo ważnymi zawodami wojskowymi były zawody konne o mistrzostwo armii zwane „Militarii- poprzedzone zawodami na szczeblu brygady. W 1932 r. nasz pułk po wygraniu zawodów kwalifikacyjnych, aż w Lubiniu reprezentowali: rtm. Michał Radzimiński na wałachu „Linoskok-, por. Teodor Karwowski na klaczy „Okazała-, por. Franciszek Woliński na wałachu „Tragik-, por. L. Jurkowski na wałachu „Skorpion-.
W 1934 r. sportowcy 2 psk w zawodach o pierwszeństwo 17 BK o „Buńczuk-, nagrodę im. Prezydenta Rzeczpospolitej Polski prof. I. Mościckiego zajęli 1 miejsce. Natomiast 3 szwadron pod dowództwem por. T. Wdziękońskiego otrzymał nagrodę „Grot na lancę-. Zawody również wygrali oficerowie otrzymując statuetkę pomnika Ks. J. Poniatowskiego. Indywidualnie wygrali: S. Glasser, ppor. Jarosław Suchorski, por. Ryszard Kwiatkowski. W konkursie skoków wygrał por. Tadeusz Gierasiński.
Mistrzostwa Armii w Hrubieszowskim Pułku
W dowód uznania za dotychczasowe osiągnięcia w dn. 26 – 29 VII 1934 r. w Hrubieszowie odbyły się Mistrzostwa Armii „Militarii- – startowało aż 86 zawodników. Sędziami m. in. było aż 5 generałów, m.in. Zahorski, Wieniawa – Długoszewski, Podhorski.
W 1936 r. „Buńczuk- znowu został zdobyty przez 2 psk pod dowództwem płk R. Niementowskiego i mjr dypl. Witolda Sawickiego.
Bardzo popularną imprezą 2 psk, w dzień św. Huberta – patrona sportu konnego, był bieg myśliwski „Za lisem-. W imprezie uczestniczyli oficerowie pułku i zaproszeni goście (oficerowie rezerwy i okolicznie ziemianie). Trasa wynosiła 5 – 6 kilometrów z różnymi przeszkodami, należało dogonić lisa by zerwać i zdobyć ogon.
Henryk Dobrzański „Hubal- i inni
Największe osiągnięcia jeździeckie 2 psk osiągnął w latach 1934 – 1936, kiedy pełnił służbę na stanowisku kwatermistrza Henryk Dobrzański, w czasach II Wojny Światowej o nieśmiertelnym pseudonimie „Hubal- – sam czołowy jeździec Świata. Reprezentant Polski, zawodnik rezerwowy podczas Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie w 1928 r., we wszechstronnym konkursie konia wierzchowego. Zdobywca Pucharu Narodów na koniu „Mumm extra dry-. W Londynie zdobył złotą papierośnicę – nagrodę księcia Walii z napisem „Najlepszemu wojskowemu jeźdźcowi świata-. Posiadał konie „Ixor- i „Nic ci do tego-, które udostępniał hrubieszowskim jeźdźcom. Podczas I wojny światowej trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. W II wojnie światowej walczył z Armią Czerwoną i Niemcami. Nigdy się nie zdemobilizował. W Hrubieszowie na terenie pułku wybudował korty tenisowe i organizował na nich zawody, m.in. z tenisistami Sokoła z Hrubieszowa. Uczestniczył w spływach kajakowych po Huczwie i Bugu.
Do najlepszych zawodników oprócz w/w należeli jeszcze m.in.: por. Michał Gutowski, rtm. Stefan Plantonoff, rtm. Bohdan Dobrzański, rtm. Fryderyk Filipowski, por. Ludwik Tarasiewicz, ppor. Alfons Braun, ppor. Tadeusz Teleżyński, por. Stefan Suchodolski i inni.
Żołnierze WKS systematycznie uczestniczyli w zawodach miejscowych, jak i na wyjazdach w popularnych w Hrubieszowie dyscyplinach sportowych: piłce nożnej, siatkówce, biegach przełajowych, boksie, tenisie ziemnym i lekkiej atletyce.
Gazetka szkolna „Pąki- podaje, że w 1923 r. WKS przy 2 psk rozegrał 2 mecze w piłkę nożną z drużyną działającą przy I Drużynie Harcerskiej Gimnazjum im. Ks. St. Staszica „Orlęta- wygrywając 3:2 i remisując 1:1.
Miejscowa gazeta „Wiadomości Hrubieszowskie- napisała, że 03 V 1936 r. podczas Biegów Narodowych, w których zawsze masowo uczestniczyli członkowie WKS, Starosta Stanisław Marek wręczył nagrodę przechodnią za największą ilość zdobytych odznak P.O.S 2 p. strzelców konnych.
8 III 1936 r. w hrubieszowskim garnizonie podczas walk bokserskich odbyła się walka pokazowa sławnych polskich zapaśników: „Zbyszka- Stanisława Jana Cyganiewicza trzykrotnego mistrza świata z Kornackim.
Współpraca z miastem
Po powołaniu w 1921 r. Związku Strzeleckiego w Hrubieszowie, a przy nim klubu sportowego, oficerowie i podoficerowie tego pułku i WKS byli działaczami i organizatorami przygotowań oraz zawodów również dla mieszkańców Hrubieszowa. Często udostępniano wojskowe obiekty do organizowania zawodów dla cywilnych klubów czy stowarzyszeń.
Współpracując z hrubieszowskim gimnazjum organizowano na placu konnym pułku pokazy woltyżerki, marsze ozdobne i zawody sportowe z okazji Święta Sportowego Przysposobienia Wojskowego.
Od 1928 roku zaczął działać w Hrubieszowie Powiatowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PU WF i PW). Oczywiście nie mogło tam zabraknąć żołnierzy naszego pułku i WKS. Ostatnim komendantem był chorąży J. Wnuk. M.in. organizowali i sędziowali zawody sportowe oraz sprawdziany na odznakę sprawnościową czy strzelecką, wydawali świadectwa związane z odznaką Powszechna Odznaka Sportowa (POS).
W 1932 roku powstała Hrubieszowska Liga Morska i Kolonialna. Nie mogło i tutaj zabraknąć naszych wojskowych i członków WKS. Na czele zarządu stał prezes płk. Stefan Hauke – Kulesza, natomiast wachmistrz Antoni Radzik był kierownikiem własności tej ligi.
Urządzano zawody pływackie, wyścigi na kajakach i łódkach.. W zimie na -Śluzie- urządzano ślizgawkę na łyżwach. W lecie urządzano na śluzie pikniki z przygrywkami orkiestry wojskowej, która pływała na dużej łodzi.
Na boisko szkolne przez Huczwę można było przejść przez drewniany mostek, z kołowrotkiem na selekcję ilości kibiców, wybudowany przez ułanów 2 Pułku Strzelców Konnych i członków WKS.
W 1936 roku w Hrubieszowie został zawiązany Hrubieszowski Klub Jeździecki, prezesem został Jan Bielski, ale vice prezesem dowódca pułku płk. Romuald Niementowski, a sekretarzem por. Franciszek Woliński.
WKS po II Wojnie Światowej
Dnia 17 II 1948 r. został założony (reaktywowany) Wojskowy Klub Sportowy „Dziewiątka-. Prezesem został płk. Łaszkow, a w zarządzie byli: vice prezes Litwin, sekretarz por. Koper, skarbnik p.pr Zalewski oraz działacze por. Kaniewski, i p.pr. Mielcarek. Klub posiadał sekcje: piłki nożnej w kl. „B-, która awansowała do kl. „A-, m.in. wygrywając z Gromem Hrubieszów 2:1, bokserską, strzelecką, lekkoatletyczną i piłki siatkowej. W 1949 r. Lesław Cywiński z WKS przebiegł 3000 m. w 10:54,4 min.
W 1948 roku otwarto Powiatową Poradnię Sportowo – Lekarską. Pierwszym kierownikiem poradni był lekarz wojskowy, zapalony sportowiec, członek WKS Wojciech Oziębło.
W 1953 roku w jednostce wojskowej w Hrubieszowie odbyły się Mistrzostwa Okręgu Warszawskiego w boksie, m.in. walczyli Henryk Kukier i Józef Kruża, był też legendarny trener Feliks Stamm.
W drugiej połowie lat pięćdziesiątych żołnierze jednostki wojskowej i WKS, za sprawą dowódcy pułku Humaniuka i działacza płk. Szczesiuka zasilali LZS „Grom- Hrubieszów w silnej sekcji bokserskiej.
Niedługo potem piłkarze zostali wycofani z ligowych rozgrywek, zasilając hrubieszowskie kluby z Unią na czele. Rozbudowa boiska miejskiego nie mogła się odbywać bez pomocy żołnierzy jednostki wojskowej, a i teraz jak trzeba i mogą – odśnieżają śnieg z płyty boiska. Wielokrotnie oficerowie jednostki działali w zarządzie Unii Hrubieszów.
Przy różnych okazjach żołnierze z hrubieszowskiego pułku rywalizowali i rywalizują z drużynami miejscowymi, szczególnie w piłkę nożną, siatkówkę, biegach. Uczestniczą również w zawodach wojskowych, o czym świadczą zdobyte puchary, proporce, dyplomy, jakie były prezentowane podczas sportowej wystawy w hrubieszowskim muzeum w roku 2006.
W związku z 85 rocznicą powołania Wojskowego Klubu Sportowego przy hrubieszowskiej jednostce wojskowej, warto by było zorganizować jubileuszowe uroczystości, z czego na pewno zadowoleni byliby mieszkańcy Hrubieszowa, zawsze życzliwi swoim chłopcom w mundurach.
Opracował – Marek Ambroży Kitliński (mak)
