Czy nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania na czas nieokreślony w placówce feryjnej można wezwać do pracy w komisji egzaminacyjnej podczas ferii zimowych w weekend?
Czy nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania na czas nieokreślony w placówce feryjnej można wezwać do pracy w komisji egzaminacyjnej podczas ferii zimowych w weekend? Czy w zamian za pracę w weekend podczas ferii należy się czas wolny?
Odpowiedź:
Nauczyciela zatrudnionego w placówce feryjnej, można wezwać do pracy w komisji egzaminacyjnej w okresie ferii, nawet jeśli praca ta miałaby wypadać w weekend. Nie zmienia to jednocześnie faktu, że w przyjętym 5-dniowym tygodniu pracy szkoły, udział w egzaminie w sobotę lub w niedzielę, będzie dla nauczyciela pracą w dniu wolnym od pracy.
Za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, wykonywane w tym dniu, nauczycielowi przysługuje inny dzień wolny od pracy lub – w szczególnie uzasadnionych przypadkach – odrębne wynagrodzenie (art. 42c ust. 3 karty Nauczyciela).
Ze względu na trudności praktyczne w udzieleniu nauczycielowi wolnego w innym dniu (roboczym, od poniedziałku do piątku), gdyż zakłócałoby to tryb pracy szkoły i odbywało się ze szkodą dla uczniów, można sytuację taką uznać właśnie za przypadek szczególny i wypłacić nauczycielowi uczestniczącemu w egzaminie w czasie weekendu przypadającego w ferie, odrębne wynagrodzenie, liczone jak za godziny ponadwymiarowe (§ 10 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy).
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 64 ust. 1 Karty Nauczyciela (dalej także: KN), nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania. Nauczyciel wykorzystuje zatem urlop w trakcie ferii, przez wszystkie dni, łącznie z sobotami, niedzielami i dniami świątecznymi.
Jednocześnie, zgodnie z art. 64 ust. 2 KN, w czasie ferii dyrektor może zobowiązać nauczyciela do wykonania określonych czynności, tzn. przeprowadzania egzaminów, wykonywania prac związanych z zakończeniem roku szkolnego i przygotowaniem nowego roku szkolnego, opracowywania szkolnego zestawu programów oraz uczestniczenia w doskonaleniu zawodowym w określonej formie, których łączny czas nie może trwać dłużej niż 7 dni. Przepis nie rozróżnia, czy czynność ma być zlecona wyłącznie w dni robocze, czy też w sobotę lub święta, stanowi tylko o dniach przypadających na okres ferii. Skoro zatem ferie te przypadają również w sobotę i w niedzielę, to polecenie wykonania czynności służbowych z art. 64 ust. 2 KN może również obejmować te dni.
Inną kwestią jest natomiast to, jak traktować taką pracę nauczyciela pod względem obowiązującego nauczyciela rozkładu czasu pracy i jego pensum. Jeśli nauczyciel pracujący w pełnym wymiarze czasu pracy, w dni robocze od poniedziałku do piątku, zostanie zobowiązany przez dyrektora do wykonania czynności w trybie art. 64 ust. 2 KN, jego pracę w tym czasie należy uznać za pracę w czasie wolnym. Nie ma bowiem regulacji, które wykluczałyby taki przypadek z ogólnej zasady, że za pracę w dni dla pracownika wolne od pracy należy się wynagrodzenie bądź inny dzień wolny. Wyłączenie takie musiałoby wynikać wprost z przepisów prawa, inaczej byłoby naruszeniem podstawowych zasad prawa pracy, w tym m.in. do godziwego wynagrodzenia oraz do odpoczynku (art. 13 i 14 Kodeksu pracy).
Zgodnie natomiast z art. 42c ust. 3 KN, za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, wykonywane w dniu wolnym od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrębne wynagrodzenie. Zasadą jest zatem udzielenie nauczycielowi dnia wolnego w zamian za pracę w sobotę lub święto, natomiast wypłata wynagrodzenia zamiast udzielenia dnia wolnego – powinna następować jedynie w drodze wyjątku. Przeprowadzenie egzaminu w ferie, i to w dodatku w weekend, jest dla nauczyciela placówki feryjnej, raczej sytuacją wyjątkową. Ponadto, udzielenie takiemu nauczycielowi dnia wolnego w innym dniu roboczym (od poniedziałku do piątku), odbywałoby się zawsze ze szkodą dla uczniów, bowiem nauczyciel nie prowadziłby w tym czasie zajęć. Uzasadnione zatem jest przyjęcie, iż jest to przypadek szczególny w rozumieniu przepisu art. 42c ust. 3 i wypłacenie nauczycielowi w takiej sytuacji wynagrodzenia liczonego odrębnie jak za godziny ponadwymiarowe.
Zapamiętaj!
Regulacja z art. 64 ust. 2 Karty Nauczyciela zawiera skończony (enumeratywny) katalog obowiązków, jakich wykonanie dyrektor może polecić nauczycielowi w okresie urlopu (tj. ferii letnich bądź zimowych). Wszelkie polecenia pracy w tym czasie, wykraczające poza zakres czynności wymienionych w tym przepisie, są bezprawne i nauczyciel ma w związku z tym prawo odmowy uczestniczenia w nich w takim przypadku.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 roku, poz. 967) – art. 42c ust. 3; art. 64 ust. 1 i ust. 2;
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 roku, poz. 1040) – art. 13 i 14
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 roku w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 roku, poz. 416) – § 10
Joanna Koralewska-Szyszka
portal Wychowawca z klasą
tekst i fot. mat. sponsora
