Wiemy o obecnym Hrubieszowie dużo, ale czy o tym, jak on wygląda dzisiaj, to my zadecydowaliśmy? Myślę, że dlatego warto prześledzić prasę, która informowała całe województwo lubelskie, co tam w naszym mieście się działo i dzieje.
Redaktor o inicjałach M.B. ze „ Sztandaru Ludu” z 5 kwietnia 1982 r. zastanawia się w swoim artykule „Co dalej z Domem Przyjaźni w Hrubieszowie ?”. Opisuje o wyjątkowej opieszałości budowlanej wznoszonego od ponad 5 lat w Hrubieszowie „Domu Przyjaźni”, który w przyszłości ma pełnić funkcję kulturalnego centrum miasta. Nadzieja ukończenia terminowego obiektu wydawała się uzasadniona ponieważ znalazł się on w planach resortu infrastruktury Linii Hutniczo – Siarkowej. Niestety, nastąpiły ograniczenia inwestycyjne w resorcie komunikacji, który proponuje aby obiekt włączono do planu inwestycji województwa. Ustalono, że przyszłym inwestorem będzie Urząd Miasta w Hrubieszowie. Wojewódzka Dyrekcja Rozbudowy Miast i Osiedli Wiejskich w Zamościu przejęła obowiązki inwestora zastępczego od LHS. Redaktor twierdzi, że będzie dobrze, jeżeli ta „historyczna” budowa zostanie przekazana użytkownikom na koniec przyszłego roku.
Kurier Lubelski z 12 maja opisuje o „Efektownym rozpoczęciu sezonu przez lubelskich archeologów”. Ekspedycja Hrubieszowskiego Zakładu Archeologii UMCS, kierowanej przez mgra Andrzeja Kokowskiego, kontynuuje prace nad archeologicznym zdjęciem Polski w północno – wschodniej części woj. zamojskiego. Rewelacyjnego odkrycia dokonano w rejonie Stefankowic, natrafiając na grób z końca epoki kamienia (ok. 3700 lat temu). W rejonie Ubrodowic natrafiono na wyjątkowe skupisko osad z okresu wpływów rzymskich (I-III w.n.e). Studentka Ewa Wrona znalazła aż trzy siekiery krzemienne. W sumie odkryto 195 nowych stanowisk.
Redaktor Sztandaru Ludu z 15 maja zastanawia się „Dlaczego Hrubieszów?” Rubieszów, tak pisało we wszystkich przywilejach królewskich i aktach. Nazwa Hrubieszów pojawiła się dopiero po I rozbiorze Polski., w tzw. wizytach kanonicznych. W kronice ruskiej pod datą 1255 r. pisze Grubieszow. Długosz pisał Rubyeschow. Rubież pisze się przez zet z kropką (ż) na końcu, a tu zawsze było sz. Skąd więc wywodzi się owa nazwa ? W spisie nazwisk starożytnych spotykamy Rubiesz. Mógł to być więc założyciel naszej osady – miasta. Tak kończy autor.
Sztandar Ludu z 19 maja i Kurier Lubelski z 21 maja z okazji 70 letniej rocznicy śmierci wybitnego powieściopisarza Bolesława Prusa, oraz jeszcze raz Sztandar Ludu z 20 sierpnia z okazji 135 urodzin przypominają, że urodził się on w Hrubieszowie, który to doceniają, ponieważ w tym mieście jedna ze szkół nosi imię pisarza, jego imieniem nazwana jest ulica, są tablice pamiątkowe. Z inicjatywy TRH i społeczeństwa od 10 lat stoi pomnik B. Prusa – dłuta Z. Kaczora (ale sam pisarz był przeciwnikiem stawiania pomników). Dość długo toczył się spór o to, w jakiej miejscowości urodził się Aleksander Głowacki (B. Prus) Do rozwiązania tej wątpliwości szczególnie przyczynili się Adam Szczerbowski i Antoni Wiatrowski, którzy odnaleźli zapis w księdze parafialnej z lat 1834 – 1843. Kim był Prus dla Polaków? Komentator „Prawdy” po pogrzebie napisał „Prus dziwnym był człowiekiem, tysiące ludzi ogrzewał słońcem, a sam zawsze stał w cieniu, tłum osób napełniał gwarem życia, a sam był ciszą i smutkiem. Kimże był za życia ? Zgarbionym pracą i latami, oraczem pióra, którego obojętnie mijał tłum ulicy, przekradającego się nieśmiało wzdłuż murów. A dziś ? Wstrząsnął kraj cały, zakołysał milionowym miastem (Warszawą), ten cichy samotny człowiek!!!” Prus był przeciwnikiem strajków, więc autor artykułu w Kurierze Lubelskim wykorzystał to i jego wypowiedź zadedykował wichrzycielom z „Solidarnośći”. W dalszej części autor powołując się na autorytet J. Z. Jakubowskiego zaleca, że co nieco obecni pisarze też mogliby się na Prusie wzorować.
Redaktor W. Szymański w Sztandarze Ludu z 14 czerwca w artykule „Za cerkiewną bramą” pisze o remoncie cerkwi, która ma trzynaście wieżyczek symbolizujących Chrystusa i dwunastu jego uczniów. Remont elewacji zewnętrznych opłaca metropolita warszawski i państwo. Jest również gotowa dokumentacja wnętrza zabytkowego obiektu, który ostatni raz był malowany w 1936 roku. Proboszczem parafii (popem) był wówczas zaledwie 24 letni Anatol Hajduczenia z Hajnówki. Wiernych wówczas było około 20 rodzin. Jako katecheta, otrzymywał wynagrodzenie z Wydziału ds. Wyznań Urzędu Wojewódzkiego i zapomogi od metropolity. W cerkwi było mnóstwo ikon, ale najcenniejsza zginęła podczas I wojny światowej. Był śpiewnik wydany w 1974 r. „Irmołoj” oprawiony w safian, pisany cyrylicą, greckokatolicki (unicki !). Z 1864 r. pochodził „Trebnik”, księga dotycząca rytuału nabożeństw.
Redaktor (bom) w Sztandarze Ludu z 7 września pisze „Hrubieszowski dworek Du Chateau – jak nowy”. Informuje, że po 5 latach dobiegają końca prace remontowe tego pięknego, zabytkowego obiektu, wykonywane przez Zamojski Oddział PKZ. Dosuszanie ścian opracowane zostało przez naukowców z Politechniki Warszawskiej. Przyszłymi użytkownikami będą: muzeum, biblioteka oraz Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie.
Redaktor W. Szymański w Sztandarze Ludu z 23 września ruszył „Tropem staszicowskiej tradycji”. W tekście tego artykułu stara się wspomóc regionalistę Jana Czyżewskiego z Jarosławca koło Uchań, który zgromadził w bibliotece dokumenty Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego, wydawnictwa dotyczące Staszica itp. Wszystkie te rzeczy bezinteresownie przekazali Czyżewskiemu mieszkańcy gminy i dlatego stara się w Jarosławcu o lokum na izbę tradycji (liczył na zabytkowy spichlerz). Redaktor popiera inicjatywę Czyżewskiego i liczy, że nie zostanie w tym osamotniony. Do nazwy Jarosławiec Czyżewski proponował dodać „Staszicowskie”. Rokrocznie pod pomnikiem Staszica, który stoi od 1926 r. odbywają się rocznicowe uroczystości.
Sztandar Ludu z 10 listopada w tekście „Hrubieszów zyskał nową szkołę” informuje, że od nowego roku szkolnego (wrzesień 1982) przekazano nową placówkę przy ul. Zamojskiej. W 27 oddziałach uczy się tam 738 dzieci. Wykonawcą inwestycji był Kombinat Budowlany z Zamościa. Szkoła uruchomiona została przed terminem (1984 r.). Władze oświatowe skompletowały 34 osobową kadrę nauczycielską, zgromadzono niezbędne meble i inne wyposażenie. Do szkoły uczęszczają też dzieci z Wolicy i Brodzicy. Inwestycja nie jest jednak w pełni zakończona, na ukończeniu jest budynek zaplecza socjalnego (który pomieści kuchnię, jadalnię, przychodnię lekarską itp. W kompleksie tym wznoszony jest też budynek międzyszkolnego internatu o 300 miejscach, który rozwiąże kwestię zakwaterowania zamiejscowych uczniów.
Red. W. Szymański w Sztandarze Ludu z 11 listopada przypomina, że w tym roku mija 160 lat utworzenia przez St. Staszica Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego – pierwowzoru spółdzielczości chłopskiej. W Hrubieszowie upamiętnia to wydarzenie pomnik, który ufundowało społeczeństwo w stulecie powołania Towarzystwa. Na zdjęciu jest pomnik z informacją, co na nim pisze.
Z kroniki wykonanej przez L. Ksykiewicza z Zamościa pt. „Prasa o Hrubieszowie” tom I, a ofiarowanej dla M. Muzyczuk, biegaczki z Hrubieszowa
wybrał i opracował – Marek Ambroży Kitliński (mak)
Na zdjęciu – winieta Kuriera Lubelskiego sprzed 25 lat.