W dniu 30 kwietnia 2021 roku w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej odbyło się pierwsze czytanie nowych, zaproponowanych przez Prezydenta, przepisów kodeksu cywilnego.
Według inicjatora, konieczne jest dodanie przepisu art. 4462, zgodnie z którym: „W razie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.” Równocześnie wprowadzona ma być zasada, iż zadośćuczynienia można domagać się również co do zdarzeń, które zaistniały przed dniem wejścia w życie przepisów, o ile roszczenia nie uległy przedawnieniu.
Cytowana wyżej regulacja, jakkolwiek, przy pierwszym oglądzie, szczytna, jednak bardziej szczegółowa analiza prowadzi do refleksji, iż przepis jest zbędny, z uwagi na już obowiązujące przepisy (art. 23 kc i art. 24 kc i w zw. z. art. 448 kc) oraz praktykę ich stosowania ugruntowaną uchwałą Sądu Najwyższego składu 7 sędziów z dnia 27 marca 2018 roku w sprawie sygnatura akt III CZP 60/17.
W komentowanej uchwale Sąd Najwyższy uznał, osoby najbliższe (rodzice, dziadkowie, wnuku, rodzeństwo, dzieci itp.) mogą domagać się naprawienia krzywdy, polegającej na naruszeniu więzi rodzinnej, jeżeli członek rodziny w wyniku czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu albo rozstroju zdrowia. Sprawa, którą Sąd Najwyższy poddał analizie dotyczyła pozwu rodziców dziewczynki, która w związku z błędem lekarskim w czasie porodu doznała uszkodzenia mózgu i ostatecznie stała się dzieckiem niesamodzielnym, wymagającym stałej opieki, bez szans na polepszenie stanu zdrowia. W sprawie, na rzecz dziecka zasądzono rentę miesięczną, odszkodowanie w związku z poniesionymi kosztami rehabilitacji i leczenia, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Jednakże istotą problemu, była krzywda rodziców, bowiem również ich dobra osobiste, z uwagi na doznanie, przez osobę najbliższą, ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu albo rozstroju zdrowia (prawo do więzi rodzinnej) zostały naruszone.
Sąd Najwyższy w swoim stanowisku potwierdził, iż szkoda osoby najbliższej skutkująca naruszeniem dóbr osobistych o charakterze rodzinnym daje podstawę do zasądzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę członkowi rodziny, którego dobro zostało naruszone. Podobne rozstrzygnięcia zapadły w sprawach sygnatura akt: III CZP 69/17 oraz III CZP 36/17. Tym samym, inicjatywa prezydencka, stanowi działanie wtórne, wobec już rozwiązanego problemu, dodatkowo, wprowadza do przepisów kodeksu cywilnego zbędną kazuistykę i zawężenie. Proponowana regulacja odnosi się, wyłącznie do krzywdy polegającej na niemożności nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej, natomiast szkoda faktycznie może dotyczyć innych jeszcze dóbr.
Uświadomić, bowiem sobie należy, iż w kodeksie cywilnym istnieje ogólna podstawa prawna zasądzenia odpowiedniej sumy tytułem naprawienia szkody niemajątkowej (krzywdy). Jest nią przepis art. 448 kc, który pozwala Sądowi, na przyznanie zadośćuczynienia osobie, której dobro osobiste zostało naruszone. Przy czym chodzi tu o każde dobro osobiste człowieka, zarówno wymienione w art. 23 kc, jak i tam nie wskazane, jest to bowiem przepis zawierający katalog otwarty, przykładowo tylko wymieniający dobra należące do grupy najważniejszych, chronionych również przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
Zobacz też:
Porady prawne: Ulga inwestycyjna w podatku rolnym
Porady prawne: Ulga inwestycyjna w podatku rolnym
LubieHrubie na Instagramie
