W dniu 18 września 2021 roku weszła w życie ustawa zmieniająca przepisy ubezpieczeń społecznych. Jednakże gros nowości wejdzie w życie poczynając od dnia 1 stycznia 2022 roku.
Z najistotniejszych zmian wskazać należy:
- poczynając od dnia 1 stycznia 2022 roku niezapłacenie w terminie składki na ubezpieczenie chorobowe, nie będzie skutkować ustaniem ubezpieczenia chorobowego. Do zakończenia ubezpieczenia konieczne będzie zgłoszenie wyrejestrowania, z określeniem daty zakończenia ubezpieczenia nie wcześniejszej jednak, niż dzień złożenia zgłoszenia do ZUS. Przed zmianą, zapłacenie składki po terminie, albo w niepełnej wysokości powodowało wypadnięcie z ubezpieczenia chorobowego, przy czym ZUS, na wniosek osoby prowadzącej działalność gospodarczą mógł wyrazić zgodę na zapłacenie składki po terminie. Ważne, iż Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, iż: „Regulacja określona w art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie powinna być interpretowana z nadmiernym rygoryzmem mając na względzie dotkliwe skutki ustania w tym trybie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przy jednoczesnej woli jego kontynuowania przez ubezpieczonego, który ostatecznie po terminie reguluje jednak składkę” (postanowienie z dnia 28 stycznia 2021 r., sygn. akt III USK 42/21);
- zmiana zasad ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, od dnia 1 stycznia 2022 roku, nie będzie ustalana się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy;
- Zasiłek chorobowy za czas pobytu w szpitalu wzrośnie z 70% do 80% Podwyższenie wysokości zasiłku chorobowego za pobyt w szpitalu (od 1 stycznia 2022 roku);
- Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia– skrócenie okresu pobierania z 6 miesięcy do nie dłużej niż przez 91 dni (nie dotyczy to niezdolności do pracy w okresie ciąży, spowodowanej gruźlicą, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy);
- prawo do zasiłku macierzyńskiego i zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego będzie przysługiwało również osobom, które z przyczyn od siebie niezależnych utraciły prawo do ubezpieczenia chorobowego i urodziły dziecko po ustaniu tego ubezpieczenia;
- korekta rozliczeń od dnia 1 stycznia 2022 roku zacznie obowiązywać pięcioletni okres na korektę. Po upływie 5 lat konieczna będzie decyzja albo wyrok sądu w tym zakresie;
- zmiana zasad naliczania odsetek od pobranych „nienależnych świadczeń”– od dnia 18 września 2021 roku są naliczane od dnia następującego po dniu wypłaty świadczenia do dnia spłaty dotychczas były odsetki były naliczane od dnia wydania decyzji o zwrocie nienależnie pobranego świadczenia. Równocześnie wskazać należy, iż ustawodawca nie zastawał tu przepisów międzyczasowych co sugeruje, że nowa zasada będzie dotyczyła należności już wypłaconych w dacie jej wejścia w życie;
- zmiany w egzekucji składek: określenie kwot minimalnych, od których nie nalicza się odsetek, zasady i wysokości umarzania należności, potrącenia (od dnia 1 stycznia 2022 roku);
- obowiązek założenia profilu na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS (od 1 stycznia 2023 roku);
- wznowienie wykonywania działalności gospodarczej poczynając od dnia 18 września 2021 roku nie wymaga ponownego zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego, a w przypadku osób, które do dnia zawieszenia działalności podlegały dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu – także do tego ubezpieczenia;
- zawiadomienia za pośrednictwem portalu (od dnia 1 kwietnia 2022 roku );
- zmiany w ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – przedsiębiorcy powinni do końca bieżącego roku zbadać i zaktualizować swoje PKD, z uwagi na ustalenia wysokości składek na ubezpieczenia wypadkowe (od 1 stycznia 2022 roku);
- wbrew obiegowej opinii, na mocy tej nowelizacji, obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi nie zostali objęci wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o. oraz wspólnicy spółek osobowych (jawnej, partnerskiej i komandytowej), taki obowiązek istniał już wcześniej, ustawodawca „doprecyzował” moment powstania i ustania takiego obowiązku, choć dla orzecznictwa nie miało to większego znaczenia, bowiem przyjmowało się, zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisów, iż obowiązek powstaje albo od dnia wpisania spółki do KRS, albo od dnia nabycia udziałów (praw w spółce).
Nie jest to lista wszystkich, ale najistotniejszych zmian w systemie ubezpieczeń społecznych.
Zasygnalizować w tym miejscu należy, iż ustawodawca, dokonując tej szerokiej korekty sytemu, mimo licznych kontrowersji orzeczniczych (zarówno ZUS, jaki niektórych sądów powszechnych), nie dokonał zmian w zakresie art. 20 ust. 3 ustawy systemowej pozwalającego, osobom prowadzącym działalność gospodarczą, na podwyższenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Zatem w dalszym ciągu, każdy przedsiębiorca, który chce deklarować wyższą podstawę składek na ubezpieczenia chorobowe, wbrew brzmieniu przepisu, musi przygotować się na konieczność wykazania, że uzyskiwał wystarczające przychody.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
(fot. ZUS)
Zobacz też:
Porady prawne: Prowadzenie działalności gospodarczej, a zwolnienie lekarskie
Porady prawne: Prowadzenie działalności gospodarczej, a zwolnienie lekarskie
