Na każdego podatnika prowadzącego działalność gospodarczą poczynając od dnia 1 września 2019 roku został nałożony nowy obowiązek polegający na konieczności sprawdzania danych swoich kontrahentów w wyszukiwarce podatników VAT (tzw. biała lista).
Zgodnie ze zmianami ustawy o podatku od towarów i usług Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi elektroniczny wykaz podatników VAT oraz podmiotów, wobec których nie dokonano rejestracji VAT, albo które zostały wykreślone z rejestru. Wyszukiwarka prowadzona jest w formie elektronicznej (dostępna pod linkiem https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka albo przez Centralną Ewidencję i Informację o Działalności Gospodarczej pod adresem: https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/). Pozyskiwanie informacji jest bezpłatne.
Rejestr zawiera między innymi dane: identyfikujące dany podmiot (imię nazwisko, nazwę, PESEL, REGON, KRS, NIP), dane osób wchodzących w skład organów, albo osób uprawnionych do reprezentacji, numery rachunków rozliczeniowych (rachunków bankowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą).
Posługiwanie się nieaktualnymi danymi podatników może rodzić różne konsekwencje. Najdalej idące skutki wejdą w życie od dnia 1 stycznia 2020 roku i przewidziane są w przypadku dokonania przez podatników podatku CIT i PIT zapłaty na rachunek bankowy inny, aniżeli ujawniony w wykazie na dzień dokonania zlecenia przelewu. Chodzi o zapłatę między przedsiębiorcami, jeżeli jednorazowa wartość należności przekracza kwotę 15 000 zł. albo równowartość tej kwoty. Wówczas podatnik traci prawo do zaliczenia kwoty powyżej 15 000 zł. do kosztów uzyskania przychodu. Dotyczy to również płatności gotówkowej.
Dodatkowo podatnik musi liczyć się z tym, że dokonując płatności na inny rachunek, aniżeli wynikający z wykazu, poniesie solidarną odpowiedzialności całym majątkiem wraz ze sprzedawcą towaru lub usługi będącego czynnym podatnikiem VAT, za jego zaległości podatkowe w zakresie związanym z ceną za usługę albo towar, za który została dokonana płatność.
Od powyższych skutków podatnik może się ochronić na dwa sposoby. Może złoży w terminie 3 dni od dnia zlecenia przelewu, do Naczelnika Urzędu Skarbowego właściwego dla wystawcy faktury VAT (sprzedawcy) zawiadomienie, o dokonanej płatności, ewentualnie wówczas, gdy należność zostanie uiszczona metodą podzielonej płatności – split payment.
Nie może budzić również wątpliwości to, iż sprawdzeniu wymaga również fakt czy dany podmiot faktycznie posiada status czynnego podatnika VAT, jeżeli tak bowiem nie jest, może to rodzić skutek, w postaci zakwestionowania, w toku kontroli skarbowej, takiej faktury, jako nie dającej podstawy do odliczenia VAT, a faktura może zostać uznana za nieobrazującą rzeczywistej. W myśl art. 88 ust. 3a pkt 1 lit. a ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury VAT w przypadku, gdy sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący. Organy podatkowe często przyjmują, że brak rejestracji podmiotu stanowi o tym, iż jest on nieistniejący.
Odmienne jest stanowisko orzecznictwa unijnego (wyrok TSUE z dnia 22 października 2015 roku, w sprawie sygnatura C-277/14) oraz orzecznictwo polskich sądów administracyjnych, o ile w konkretnym przypadku zostaną spełnione pewne okoliczności m.in.: faktycznie doszło do realizacji, przez wystawcę faktury VAT czynności gospodarczej w niej opisanej, przy czym musi to być czynność podlegająca podatkowi VAT, faktura zawiera dane wymagane przez ustawę o podatku od towarów i usług, podatnik nie mógł mieć świadomości, że transakcja ma na celu nadużycie prawa, albo stanowi jego obejście.
radca prawny Małgorzata Dąbek
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
