Podczas budowy przejścia granicznego w Zosinie archeolodzy z pracowni archeologicznych ARCHELIUS w Lubartowie oraz PHU ANDRZEJ JĄCZEK w Hrubieszowie odkryli doskonale zachowane ślady osady sprzed tysięcy lat, a dokładnie z początków epoki brązu (około 2000-2200 r. p.n.e.).
Na powierzchni ponad 4 hektarów natrafiono na ślady domostw (zagłębione w ziemi chaty) oraz zabudowę gospodarczą, którą stanowiły piwnice, różnego rodzaju składziki oraz studnia, z której mieszkańcy osady czerpali wodę. Z ich wnętrza archeolodzy wydobyli liczne naczynia gliniane służące do przygotowywania i przechowywania posiłków, narzędzia krzemienne (groty strzał, sierpy, siekierki) oraz kamienne (żarna i rozcieracze).
Poza zagrodami gospodarczymi na stanowisku archeologicznym odkryto dwa, znacznie starsze groby. Pochówki reprezentują społeczność, którą archeolodzy określają jako kultura lubelsko-wołyńska (około 3800 – 3600 r. p.n.e.). Zmarłych na ostatnią drogę wyposażono w liczne dary w postaci naczyń (po 4 i 5 naczyń przy szkielecie), które prawdopodobnie zawierały pożywienie, narzędzia krzemienne oraz ozdoby kościane. Nie wykluczone, że przyczyną śmierci jednego ze zmarłych były rany wywołane przez krzemienne groty strzał tkwiące chaotycznie w jego plecach.
Odkryte zabytki wymagają jeszcze wielu drobiazgowych analiz, konserwacji itp. zanim trafią do muzeum.
Pracami kierowali Anna i Marcin Jączek oraz Michał Kubera.
Autor tekstu i zdjęć: Marcin Jączek
