Darowizna to w języku potocznym przekazanie komuś czegoś nieodpłatnie. Faktycznie jest to umowa cywilna, w której darczyńca, pod tytułem darnym, przekazuje coś obdarowanemu.
Zasadą jest, że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Wizyta u notariusza będzie obowiązkowa jeżeli przedmiotem darowizny jest własność nieruchomość albo udział w prawie własności (grunt, budynek, odrębna własność lokalu). W pozostałych przypadkach darowizna dla swojej ważności i skuteczności wymaga spełnienia czyli uogólniając przekazania przedmiotu darowizny. Specyficzna będzie sytuacja darowizny pojazdu tutaj, z uwagi na obowiązek przerejestrowania, wymagana będzie umowa pisemna.
Przy darowiźnie pieniędzy, pamiętać należy, że dla celów podatku od spadków i darowizn (skorzystania ze zwolnienia z podatku dla osób najbliższych), przekazanie pieniędzy powinno nastąpić na rachunek bankowy.
Darowizna może być przekazana w określonym celu, który musi być wyrażony w umowie, wówczas inne jej wykorzystanie będzie uprawniało darczyńcę do żądania zwrotu darowizny takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 czerwca 2009 roku, w sprawie sygn. akt IV CSK 48/09. Podobnie będzie przy darowiznach obciążonych poleceniem (obowiązkiem określonego działania albo zaniechania, który może nałożyć darczyńca na obdarowanego).
Zwrócić należy uwagę na szczególny obowiązek o charakterze alimentacyjnym obdarowanego względem darczyńcy, który popadł w niedostatek. Chodzi tu o sytuacje, gdy już po wykonaniu darowizny darczyńca znajdzie się w sytuacji gdy brakuje mu środków na zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. W takiej sytuacji obdarowany, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia ma dostarczyć brakujących środków albo zwrócić darowiznę.
Odwołanie darowizny
Darowizna, która nie został jeszcze wykonana może zostać odwołana(np. darczyńca nie przekazał obradowanemu obiecanego samochodu), jeżeli stan majątkowy darczyńcy uległ pogorszeniu w takim stopniu, że wykonanie darowizny spowodowałoby uszczerbek w jego utrzymaniu, albo w utrzymaniu osób, w stosunku do których darczyńca posiada obowiązek alimentacyjny. Odwołanie darowizny w takiej sytuacja powinno odbyć się na piśmie, przesłanym do obdarowanego (pocztą za zwrotnym potwierdzeniem odbioru albo przez kuriera).
W sytuacji, gdy darowizna została już wykonana ( np. nieruchomość została wydana, pieniądze przelane) darczyńca może ją odwołać jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Odwołać darowiznę mogą również spadkobiercy darczyńcy, jeżeli w chwili śmierci darczyńca był uprawniony do odwołania darowizny, albo obdarowany pozbawił go życia.
Pierwszym krokiem do odzyskania darowanej rzeczy jest skierowanie do obdarowanego oświadczenia o odwołaniu darowizny, tak jak przy darowiźnie niewykonanej. Równocześnie musi nastąpić żądanie zwrotu przedmiotu darowizny, ze wskazaniem sposobu i terminu. Dla darowizny, których przedmiotem jest własność nieruchomości wymagane będzie jeszcze zwrotne przeniesienie własności do którego konieczna jest forma aktu notarialnego, zatem darczyńca winien ustalić również termin czynności notarialnej i na ten termin wezwać obdarowanego.
W sytuacji, gdy obdarowany nie chce zwrócić przedmiotu darowizny darczyńcy pozostaje droga procesu sądowego. Przy czym na darczyńcy spoczywa obowiązek wykazanie rażącej niewdzięczności czyli określonego zachowania obdarowanego, które wykracza poza ramy zwykłych sporów czy konfliktów i nie może wyć wynikiem postępowania darczyńcy. Rażąca niewdzięczność w ujęciu procesowym nie ma nic wspólnego z powszechnym ujęciem, jednakże każdy przypadek jest indywidualnie analizowany.
Nie może być odwołana darowizna, gdy darczyńca wybaczył obdarowanemu rażącą niewdzięczność, albo gdy darowizna czyni zadość zasadom współżycia społecznego.
Podsumowując w przypadku darowizn, zawsze należy przemyśleć sytuację, bowiem przepisy nie przewidują „zmiany decyzji” czy „rozmyślenia się”.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
Zobacz też:
Porady prawne: Pracodawca będzie mógł sprawdzić czy pracownicy zaszczepili się
Porady prawne: Pracodawca będzie mógł sprawdzić czy pracownicy zaszczepili się
LubieHrubie na Instagramie
