W wielu sytuacjach formalnych np. do załatwienia spraw spadkowych, rozwodu, alimentów potrzebujemy tzw. aktów stanu czyli: aktów urodzenia, małżeństwa czy zgonu. Czasami dane z aktów potrzebne są dla celów prywatnych, gdy poszukujemy swoich korzeni czy też chcemy stworzyć drzewo genealogiczne rodziny.
Odpisy aktów może otrzymywać osoba, której akt dotyczy oraz:
- jej małżonek,
- zstępni ( dzieci, wnuki),
- wstępni (rodzice, dziadkowie),
- rodzeństwo,
- przedstawiciel ustawowy (na przykład rodzic) lub opiekun,
- osoba, która wykaże interes prawny w uzyskaniu odpisu ( chodzi tu wykazanie dokumentem prawa bądź obowiązku opartego na przepisach, które uzasadniają wystąpienie po odpisy np. przedłożenie kopii zobowiązanie sądu w sprawie spadkowej),
- sąd,
- prokurator,
- organizacja społeczna, jeśli uzasadni to swoimi celami statutowymi i przemawia za tym interes społeczny,
- instytucja administracji publicznej (na przykład urząd gminy), jeżeli jest to konieczne do realizacji jej ustawowych zadań.
Wniosek o wydanie odpisu aktu ( urodzenia, małżeństwa, zgonu):
- można złożyć osobiście albo przez pełnomocnika. W takim przypadku pełnomocnikiem może być każda osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, pełnomocnictwo powinno być na piśmie i wymaga opłaty 17 zł;
- musi zawierać dane identyfikujące osobę;
- opłacić – opłata za odpis aktu wynosi 22 zł w przypadku skróconego odpisu albo 33 zł dla odpisu pełnego, jednak w przeważającej liczbie spraw np. sądowych czy urzędowych potrzebny będzie odpis aktu skrócony ( bezpłatne są odpisy uzyskane przy pierwszym zgłoszeniu oraz do załatwienia spraw takich, jak: uzyskania dowodu osobistego lub paszportu, uzyskanie świadczenia socjalnego, pomocy społecznej, sprawy ZUS, alimenty, opiekuńcze, adopcja, związane z zatrudnieniem.
- złożyć elektronicznie za pośrednictwem portalu gov.pl z użyciem podpisu elektronicznego, albo osobiście w Urzędzie Stanu Cywilnego albo pocztą.
Poza klasycznym uzyskaniem odpisu możemy pozyskiwać dane przeglądając skorowidz aktów zgonów.
W sytuacji, gdy nie zależy nam na odpisie aktu, bo nie potrzebujemy go do sądu czy urzędu, a wyłącznie poszukujemy informacji o swoich przodkach, możemy domagać się umożliwienia wykonania, bezpłatnie, fotokopii z aktów stanu, sporządzonych przed dniem 01 marca 2015 roku, w księdze aktu stanu cywilnego. Uprawnia nas do tego art. 130 ust. 5 prawo o aktach stanu cywilnego, przy czym:
- dotyczy to tych osób, które uprawnione są do otrzymania odpisu aktu ( małżonka, zstępnych, posiadających interes prawny itd.),
- chodzi o akty sporządzone przed dniem 01 marca 2015 roku,
- fotokopia aktu stanu cywilnego nie ma mocy dokumentu urzędowego,
Stare akty stanu tj. sprzed 100 lat ( gdy doszło również do sporządzenia aktu zgonu danej osoby) zwykle można znaleźć w archiwum państwowym, wówczas dostęp do takich dokumentów ma każdy kto chce do nich zajrzeć, nie trzeba w takiej sytuacji spełniać żadnych dodatkowych warunków.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie
Zobacz też:
Porady prawne: Nieudzielenie pomocy osobie poszkodowanej
