Poczynając od dnia 1 lipca 2022 roku Krajowa Administracja Skarbowa, według Ministerstwa Finansów, nie może pozyskiwać informacji z banków na temat rachunków bankowych podatników bez uzasadnienia, bez związku z popełnionymi czynami, które są przedmiotem postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawie osoby podejrzewanej o popełnienie tych czynów.
Zgodnie z uprzednim brzmieniem przepisów Szef Krajowej Administracji Skarbowej lub naczelnik urzędu celno-skarbowego mogli, na pisemne żądanie, uzyskiwać od banków informacje dotyczące podejrzanego lub osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej w przypadku, gdy postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające są prowadzone w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Wynikało z tego, że dane mogły pozyskiwać dwa podmioty: KAS i urząd celno-skarbowy, w ramach wszczętego postępowania karnego ( o przestępstwo albo przestępstwo skarbowe) albo czynności wyjaśniających (o wykroczenia i wykroczenia skarbowe). W przypadku osoby fizycznej nie tylko musiało być wszczęte postępowanie, ale również musiały być postawione zarzuty o czym świadczy sformułowanie „podejrzanego”. Podejrzanym, zgodnie z zasadami prawa karnego, jest bowiem osoba, przeciwko której wszczęto postępowanie karne i postawiono jej zarzuty – czyli wówczas gdy istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa.
Nowe zasady
Zasady obowiązujące od dnia 1 lipca 2022 roku uprawnienia do pozyskiwania danych obok KAS i organu celnego uzyskali również naczelnicy urzędów skarbowych.
Zmianie uległa również osoba, której dane z banków można pozyskiwać. Dotychczasowe sformowanie: „informacji dotyczących podejrzanego” zostało zmienione na: „informacji dotyczących osoby fizycznej” oraz „pełnomocników”.
Taka zmiana wprowadzona przez ustawodawcę nie jest przypadkowa, bowiem może się okazać, wbrew deklarowanym intencjom, że przepis w nowym brzmieniu należy interpretować w sposób szerszy niż dotychczas czyli że wobec osób fizycznych można dokonywać inwigilacji rachunków bankowych nawet wówczas, gdy wobec tych osób nie zostało wszczęte żadne postępowanie, albo też zostało wszczęte postępowanie wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia podatkowego, co organom skarbowym zdarza się nagminnie. Przepis w zmienionej wersji nie wskazuje bowiem, że wszczęte postępowanie albo czynności wyjaśniające: „w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby fizycznej…”, musi dotyczyć osoby fizycznej, której rachunki bankowe są prześwietlane.
Wprawdzie organy uprawnione mają obowiązek uzasadniać bankowi swoje żądanie, jednak nie wydaje się, żeby miało to walor szczególnej ochrony dla podatników.
Jakie dane bankowe można pozyskiwać?
Art. 48 ustawy do pozyskiwania informacji na temat: posiadanych lub współposiadanych rachunków bankowych, rachunków pieniężnych, kredytów i pożyczek, w tym posiadanych pełnomocnictw do dysponowania rachunkami bankowymi, liczby tych rachunków lub pełnomocnictw, obrotów i stanów tych rachunków, z podaniem wpływów, obciążeń rachunków i ich tytułów dat i kwot oraz odpowiednio ich nadawców i odbiorców ( wcześniej, katalog był odrobinę węższy – nie było w nim kwot i dat).
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
oraz Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie
Zobacz też:
Porady prawne: Jak uzyskać odpis aktu urodzenia, małżeństwa, zgonu?
Porady prawne: Jak uzyskać odpis aktu urodzenia, małżeństwa, zgonu?
