Każde dziecko do ukończenia 18 roku życia podlega opiece prawnej osoby dorosłej, którą sprawują jej rodzice albo inna osoba wyznaczona przez sąd opiekuńczy.
Podobnie będzie w przypadku małoletnich obywateli Ukrainy, uciekających przed wojną, przebywających w Polsce bez opieki osób dorosłych odpowiedzialnych za nie zgodnie z prawem obowiązującym w Polsce. W takiej sytuacji wyznaczany jest opiekun tymczasowy, który:
- reprezentuje dziecko,
- sprawuje pieczę nad dzieckiem,
- zajmuje się majątkiem dziecka,
- ma obowiązek uzyskiwać zgodę sądu we wszystkich, ważniejszych sprawach.
Sąd opiekuńczy, może ustalić inne jeszcze uprawnienia i obowiązki opiekuna tymczasowego. Ustanawiając opiekuna tymczasowego, sąd zawsze kieruje się dobrem dziecka i w pierwszej kolejności wyznacza osobę spośród krewnych (dziadkowie, dorosłe rodzeństwo), powinowatych, inną dającą rękojmię należytego wykonywania obowiązków opiekuna. Opiekunem może być również osoba wskazana przez instytucje pomocy społecznej.
Kilkoro dzieci spokrewnionych czy też obcych może mieć ustanowionego tego samego opiekuna, jeżeli nie zachodzi sprzeczność między ich interesami.
Postępowanie w sprawie opieki tymczasowej
Postępowanie wszczyna się, z urzędu albo na wniosek, przed sądem opiekuńczym – sądem rejonowym wydział rodzinny, właściwym ze względu na pobyt dziecka. W przypadku wniosku należy zawrzeć w nim wszystkie wymagane dane i okoliczności co ułatwi i usprawni postępowanie. W tym celu Stowarzyszenie Sędziów Polskich IUSTITIA przygotowało bezpłatny wzór wniosku w języku polskim i ukraińskim (link do pobrania wniosku: Formularz wniosku o ustanowienie opiekuna tymczasowego dla małoletniego obywatela Ukrainy PL UKR )
We wniosku należy wskazać szczegółowe, określone przez przepis: dane identyfikujące, a także dane kontaktowe: osoby składającą wniosek, dane dotyczące dziecka oraz jego rodziców, dane kandydata na opiekuna.
Wniosek do sądu może złożyć: przedstawiciele organizacji międzynarodowych lub pozarządowych zajmujących się udzielaniem pomocy cudzoziemcom, osoba sprawująca faktyczną pieczę nad małoletnim, osoba, która objęła faktyczną pieczę nad małoletnim po wjeździe przez małoletniego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i sprawuje ją w dniu złożenia wniosku, a także Straż Graniczna, wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa, prokurator, Policja, kierownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, inne osoby lub podmioty, w ramach swoich zadań.
Sąd przeprowadza rozprawę, na której przesłuchuje kandydata na opiekuna tymczasowego i osobę sprawującą faktyczną pieczę nad małoletnim oraz wysłuchuje małoletniego, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala, uwzględniając w miarę możliwości jego rozsądne życzenie. W wyjątkowych przypadkach gdy kandydat na opiekuna tymczasowego sprawuje faktyczną pieczę nad małoletnim, a okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości co do prawidłowego wykonywania tej pieczy i dobro małoletniego się temu nie sprzeciwia, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe wyłącznie do dowodów z dokumentów i rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym.
Sprawa powinna być rozstrzygnięta nie później niż w terminie 3 dni od dnia wpływu do sądu wniosku lub informacji o konieczności ustanowienia opiekuna tymczasowego.
W postępowaniu tym nie są pobierane opłaty, zaś postanowienie o ustanowieniu opiekuna tymczasowego jest skuteczne i wykonalne od dnia jego ogłoszenia.
Nadzór nad opieką realizują odpowiednie instytucje pomocy społecznej (Gminne/Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej, Centra Usług Społecznych) właściwe według miejsca pobytu dziecka.
Końcowo zauważyć należy, iż mimo dużej liczby dzieci przekraczających granicę osoby pierwszego kontaktu powinny zachować czujność, przyjrzeć się, jak dziecko reaguje na towarzyszącego mu dorosłego, porozmawiać, zadać pytanie dziecku. Ważne jest, bowiem żeby chronić dzieci przed zagrożeniami związanymi z handlem ludźmi.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
we współpracy ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie
Wzór wniosku o ustanowienie opiekuna tymczasowego dla małoletniego obywatela Ukrainy – plik do pobrania (.docx) »
Zobacz też:
Porady prawne: Specustawa w sprawie uchodźców wojennych
LubieHrubie na Twitterze
