Pandemia koronawirusa jest faktem. W związku z istotnym ryzykiem zarażenia wdrażane są szczególne procedury postępowania celem ochrony zdrowia i życia obywateli. Niektóre z zasad przewidziane są w obowiązujących już przepisach prawa, jednak wyjątkowa sytuacja skutkuje koniecznością wprowadzania dodatkowych regulacji.
Opieka nad dziećmi
W związku zamknięciem przedszkoli, szkół, oraz innych placówek opieki pracujący rodzice zmuszeni są do zrezygnowania z pracy w celu podjęcia opieki nad dzieckiem. W takim przypadku specustawa z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych przyznaje pracownikowi (zleceniobiorcy jeżeli posiada ubezpieczenie chorobowe) sprawującemu opiekę nad dzieckiem do 8 roku życia prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego przez okres 14 dni (art. 4).
Ważne jest to, że dodatkowa pula dni na opiekę, jest niezależna od dni przewidzianych w przepisach prawa pracy, na podstawie art. 189 kodeks pracy. Zatem nie przysługuje za ten sam okres zasiłek opiekuńczy w podwójnej wysokości.
Przypomnieć należy, iż ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewiduje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki prawo do zasiłku opiekuńczego wypłacanego przez ZUS jednak nie dłużej niż przez:
a) 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem do lat 8, zaś chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
b) 30 dni w roku kalendarzowym, w określonych przypadkach dzieci niepełnosprawnych do 18 roku życia,
c) 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi chorymi członkami rodziny, przy czym za członka rodziny uważa się: małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.
Maksymalnie, w roku kalendarzowym, można wykorzystać 60 dni na opiekę łącznie nad dziećmi i innymi członkami rodziny. Z uwagi na koronowirusa okres ten zostaje zasilony pulą dodatkowych 14 dni, jednakże wyłącznie na opiekę nad dziećmi do lat 8.
Zachorowanie albo objęcie kwarantanną
W przypadku zachorowania z powodu koronawirusa, albo odosobnienia z tym związanego (kwarantanna) każdemu ubezpieczonemu, posiadającemu ubezpieczenie chorobowe, przysługuje wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy albo zasiłek chorobowy na zasadach określonych w art. 92 kodeksu pracy. Wynagrodzenie za czas choroby wypłaca pracodawca za pierwsze 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, zaś w przypadku pracowników po 50 rok życia za pierwsze 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Wysokość wynagrodzenia wynosi nie mniej niż 80% wynagrodzenia należnego, jednak u pracodawcy mogą obowiązywać przepisy prawa pracy przewidujące wyższe wynagrodzenie. W przypadku zachorowania kobiet w okresie ciąży ma ona prawo do 100 % wynagrodzenia.
Za czas niezdolności do pracy po upływie pierwszych 33 dni (albo 14 dni) pracownikowi przysługiwać będzie zasiłek chorobowy wypłacany z ZUS. Wysokość zasiłku wynosi zasadniczo 80% wynagrodzenia, w przypadku pobytu w szpitalu będzie to 70 %, zaś w przypadku choroby w czasie ciąży 100% wynagrodzenia.
Praca zdalna
Specustawa zaleca pracodawcom stosowanie pracy zdalnej, poza miejscem stałego jej wykonywania przez pracownika. Jest to zasadniczo apel, bez zobowiązania, jednakże mieć należy na względzie to, iż zgodnie z przepisami prawa pracy pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w sytuacji gdy pracodawca łamie te zasady i można przypisać mu winę wówczas może ponieść odpowiedzialność ( zapłacić odszkodowanie) za szkodę wyrządzoną pracownikowi.
Zwolnienie z pracy w czasie choroby albo kwarantanny
Tak jak w przypadku okresu, w którym nie występuje zagrożenie epidemiologiczne tym bardziej również teraz nie jest dopuszczalne zwolnienie pracownika z pracy (rozwiązania umowy albo wypowiedzenie umowy o pracę) w czasie nieobecności spowodowanej chorobą (z uwzględnieniem sytuacji szczególnych, gdy łącznie absencja pracownika trwa dłużej niż okresy zasiłkowe).
Pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę w czasie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem oraz odosobnienia z powodu choroby zakaźnej w okresie w jakim pracownik pobiera z tych tytułów zasiłki albo wynagrodzenie. Nie oznacza to jednak, iż pracownik nie powinien poinformować pracodawcy o kwarantannie i chorobie (w tym ostatnim przypadku, o ile jest to możliwe).
Oczywiście umowy terminowe (na czas określony), które kończą się w czasie choroby albo kwarantanny pracownika ulegają rozwiązaniu, na zasadach identycznych, jak dotychczas. Takim chorym przysługuje, co do zasady zasiłek po ustaniu tytułu ubezpieczenia ( po zakończeniu umowy o pracę) wypłacany z ZUS.
adwokat Magdalena Kusik-Balicka, radca prawny Małgorzata Dąbek
Kancelarie Adwokatów i Radców Prawnych DĄBEK & KUSIK
22-500 Hrubieszów, ul. Rynek 36
www.dabekkusik.pl
we współpracy ze Stowarzyszeniem Sołtysów Gminy Hrubieszów w Hrubieszowie oraz
Stowarzyszeniem Inicjatyw Wschodnich w Hrubieszowie
